Íslendingur - 01.11.1940, Blaðsíða 2

2
fSLENDINGUR
Hvað hefir tafið greiðsiu
á saltfiskinim 1939?
Eins ot menn muna geröi stjórn
S. I, F. það aö tillögu sinni á síöasta
aöalfundi, að greidd yröi uppbót á
saltfiskinn 1939 sem næmi kr. 10,oo
á hvert skippund, miöaö við þurr-
an fisk. I?essi tillaga var ekki bor-
in undir atkvæði vegna andstöðu
Norðlendinga og Austfirðinga, sem
töldu sig beitta órétti meö slíkri
viöbólargreiðslu, þar sem vitað var,
að þeirra fiskur seldist miklu hærra
verði en annar,
Meiriparturinn af þeirra fram-
leiðslu var labradorfiskur, sem var
veiddur að miklu leyti á smábáta
áramót, en sennilega fást endur-
greiddir útlagðir tollar, sem nema
svipaðri upphæð.
Stíflan í Laxá var gerð nokkuð
hærri, en tilskilið var í samningn-
um, en þrátt fyrir það og fleiri
aukningar, þá hefur virkjunin þó
kostað álíka upphæð og þeir Árni
Pálsson og Knut Otterstedt áætluðu,
þegar frá er talið gengistap.
Kostnaður við aukningu bæjar-
keríisins nam um síðustu áramót
364547,30 krónum, auk gengistaps
vegna aukningarinnar, er nam rúm-
um 59 þús. kr.
Eftir að byrjað var á virkjuninni
var ákveðið, að gera meiri aukn-
ingar á bæjarkerfinu, en áður var
áætlað. Bauðst þá lán til þess í
Danrnörku, að upphæð 138827,28
danskar krónur, en að öðru leyti
hefir aukning bæjarkerfisins verið
framkvæmd fyrir eignir og tekjur
rafveitunnar.
Pessi viðbótaraukning bæjarkerf-
isins var heppileg ráðstöfun, sem
nú kemur í góðar þarfir, eftir að
ófriðurinn brauit út.
Laxárveitan og Rafveita Akur-
eyrar skulu, lögum samkvæmt, vera
tvö sjáltstæð fyrirtæki, þótt bæði
séu eign Akureyrarbæjar.
Laxárveitan selur Rafveitu Akur-
eyrar, og væntanlega fleirum, raf-
magn í heildsölu, en rafveitan selur
það bæjarbúum.
Aðalspennistöðin á Akureyri, há-
spennuleiðslan austur að Laxá og
mannvirki Laxárveitunnar þar, telj
ast eign Laxárveitunnar, en Glerár-
stöðin og bæjarkerfið á Akureyri
eign Rafveitu Akureyrar.
Meira.
og fannst þeim, sem þann fisk áttu,
ekki réttmætt að taka peninga frá
þeirri útgerð til að styrkja með
togarana og aðra útgerð fyrir Suður-
landi. Par við bætist svo það, að
framleiðendur þessa fiskjar þurftu
að kaupa dyrari veiðarfæri, salt og
olíu vegna gengisbreytingarinnar,
sem var ekki látin koma til fram-
kvæmda fyrr en vertíð var lokið
fyrir sunnan.
Út af þessu var kosin 5 manna
nefnd, sem átti aö gera tillögur um
skiptingu á þessari viðbótargreiðslu.
Nefndin þríklofnaöi og málið endaöi
þannig, að eftir töluverðar deilur
var málinu vísaö aftur til stjóraar-
innar. Petta var í febrúar a. 1. ,
Nú leið og beiö og menn áttu
von á viturlegri niðurstöðu hjá
stjórninni. Sumir álitu jafnvel að
hennar Salomonsdómur myndi koma
um leiö og tilkynning um að S.í. F.
væri nú að verða við margendur-
teknum óskum um að taka salt-
verzlunina í sínar hendur. En ekkert
heyrðist úr þejm herbúðum fyrr en
komið var fram 1 maí. Þá er félags-
mönnum sent skeyti, sem skýrir frá
því, að stjórn S. í. F, sé að hugsa
um að fá úrskurð hæstaréttar í
þessu máli, og það eigi ekki að
taka nema 6 vikur. Menn voru þvl
samþykkir, að láta hæstarétt skera
úr málinu og það var sjálfsagt að
sætta sig við að bíða í 6 vikur, því
ekki væri sennilegt að hæstiréttur
níddist á þeim minnimáttar.
Undirritaður er á þeirri skoðun,
að vikurnar hafi orðið fleiri en 6,
áður en úrskurðurinn kom, og þeg-
ar hann kom, var okkur hér sagt,
að hann væri svo loðinn, að illt
væri að átta sig á honum. En svo
varð heyrum kunnugt, að úrskurðað
væri, að árabátar og trillubátar fyr-
ir norðan og austan skyldu greiða
af sínum afla til togara og mótor-
báta fyrir sunnan og vestan, þannig
að allír fengju jafnt,
Jæja, Við þessu var litið að gera
annað en þola óréttinn. Og nú
kæmu þá peningarnir. Og menn
spurðu; Verður nú ekki borgað
strax, og hvað verður borgaö? Og
svarið kom frá skrifstofu S. í. F.
Jú, nú verður borgað, alveg á
næstunni, en það verða ekki nema
kr, 9,00 á skippund, M. ö. o. þetta
Sandpappír
fæst hjá
Tómasi Bjornssyni, Akureyri.
fé hafði rýrnað um Vio Part að
liggja á vöxtum síöan í febrúar.
Enn leið nokkur tími og þá er
spurt: Hvað líður þessari greiðslu?
Fá menn nú ekki greitt? Og svar-
ið var: Því miður er nú ekki hægt
að greiða þetta núna, framkvæmda-
stjórarnir fóru í sumarfrí og þetta
verður ekki greitt fyrr en þeir
koma heim.
Síðan framkvæmdastjórarnir komu
úr sumarfríinu er búið að spyrja
oftar en einu sinni og svarið hefur
veriö: við greiðum í þessari viku
eða við greiðuin í næstu viku, og
peningarnir eru ókomnir enn,
Er nú ekki von að menn spyrji:
Hvað varð af VlO hluta þessa fjár,
..sem handbært var í febrúar s. 1.,
og hvað tefur greiðslu á þessum 9
krónum? Pað er ekki vitað, að
S. í. F. hafi nei'n fyrirtæki meö
höndum, sem það gæti fest fé í
nerna niðursuöuverksmiðjuna, og ég
verð að álíta, að heimildarlaust væri
að taka svona fé og festa í rekstri
hennar. Menn eru orönir svo hissa
á þessum drætti, að ég hefi heyrt
þeirri spurningu varpað fram, hvort
hér gæti verið um einhverskonar
sjóöþurrð að ræða.
Úr því ég minntist á niðursuðu-
verksmiðjuna vil ég benda á, að
hún er byggð fyrir fé, sem Norð-
lendingar og Austfiröingar eiga eins
og aðrir, og hún er byggð ein-
göngu til hagsbóta fyrir Reykjavík
og nágrenni. En á sama ári og
hún tekur til starfa er stór upphæð
af því, sem við fyrir norðan og
austan teljum okkar réttmæta eign,
tekin og gefin útgerðinni í öðrum
landshlutum. Úetta myndi Hitler
kalla rétt þess, sem sterkari væri,
Úm saltfisksöluna í ár er það að
segja, að húr er l(k því, sem áður
hefir verið (þegar síöasta ári er
sleppt) með það, að stórfiskurinn
hefur selst mun hærra verði en
smáfiskurinn. En nú heyrast engar
raddir að sunnan um að setja jafn-
aðarverð á allan saltfisk. En viö
höfum heyrt annað. Og það er, að
við eigum að fá ‘20 krónum lægra
fyrir skippundið af stórfiskinum
okkar en greitt liefir verið fyrir
sunnlenzka stórfiskinn.
Eins og allir vita, hefir stórfiskur-
inn norðan og austan verið seldur
annar íslenzkur stórfiskur, .og er
það vegna þess, að liann er tví
mælalaust betri vara En nú á að
snúa þessu við og við eigum að fá,
eins og áöur er sagt, mun minna
fyrir okkar fisk, ef trúa má því,
sem heyrist frá skrifstofu S. I. F.
Þetta er réttlætt með því að
segja, að þar sem sunnlenzki st.ór-
fiskurinn sé allur harðþuri kaður,
þá sé framleiðslukostnaður meiri á
honum en linþurrkaða fiskinuin,
það þurfi að breiða hann mörgum
dögum lengur, og svo verði hann
um leið mikið léttari.
Ég get fallist á, að þetta sé rétt
svo langt sem það nær. En þetta
er ekki nema ein hlið á þeirri at-
vinnugrein, sem heitir framleiðsla á
saltfiski, og ef á að fara að bera
Pökkum innilega skeyti
og heimsóknir d gullbráð-
kaupsdaginn.
Steinunn Jónatansdóttir
Steián B. Grímsson.
____________________
saman þessa hlið á'íramleiðslukostn-
aðinum verður óhjákvæmilegt að
bera fleira saraan og er þá sjálf-
sagt að benda á, að meðalaíli í
hverjum róðri er miklum mun
minni hér fyrir norðan en t. d. á
Suðutlandi. Úori ég aö fullyrða,
að það kostar miklu meira að ná
hverju skippundi úr sjónum hér en
t. d. við Faxaflóa, og væri ég ó-
hræddur að bera þann mismun
saman við mismuninn á verkunar-
kostnaðinum.
Að endingu. vil ég segja þetta :
Norðlenzkir og austfirzkir útgerðar-
menn I Munið, hvaða órétti þið
hafið verið beittir og sömuleiðis
það, að stjórn S. í. F, hefir ekki
enn fengist til að gera nein innkaup
á útgerðarvörum þrátt fyrir mjög
góða aðstöðu til þess. Byrjið þes's
vegna nú strax að undirbúa það, að
þið takið sjálfir í ykkar hendur
sölu á norðlenzka og austfirzka salt-
fiskinum um leið og rás heimsvið-
buröanna gerir það mögulcgt.
Ólafsfiröi 10, okt. 1940
Sigurður Baldvinsson.
Skylt er að geta þéss, að siðan
grein þessi er skrifuð, hefir heyrst,
að uppbótin eigi að vera 10 krónur
á skippnnd, ef hún kemur nokkurn-
tíma.
5. B
Hjúskapur-. í gær voru gefin
saman í hjónaband af sóknarprest-
inum, ungfrú Marfa Sveinlaugsdóttir
og Vernbarður Sveinsson mjólkur-
fræðingur.
O. J. & K.-KAFFI.
Fæst í næstu búð.