Íslendingur - 05.04.1944, Qupperneq 1

Ritstjóri og afgreiðslum.: Jakob O. Pétursson, Fjólugötu 1. Sími 375. Pósthólf 118.
XXX. árg. I Akurryri, 5. apríl 1944. I 15. tðlub.
„Gullnahliðir ðleik-
sviði Akureyrar.
Leikfélag Aktíreyrar hefir und-
ánfarið æft sjónleikinn »Gullna
hliðið« eftir Davíð Stefánsson, og
er frumsýning ákveðin annan
páskadag. Blaðið hefir áll lal við
formann Leikfélagsins, Þóri Guð-
jónsson og fengið hjá honum eft-
irfarandi upplýsingar:
»Þegar Leikfélagið lagði í það
stórræði að taka »Gullna hliðið« til
sýningar hér, byrjaði þáð með því
a.ö tryggja sér l'rk. Arndísi Björns-
dóttur leikkemu í hlutverk »Kcrl-
ingar«, sem hún hafði með hönd-
um hjá Leikfélagi Reykjavíkur,
þegar leikurinn var sýnduir í
Reykjavík, og þótli leysa frábær-
lega vel af hendi. Þetta er lang-
stærsta og þýðingarmesta lilut-
verkið, og vai'asamit að við hefð-
um árætt að taka leikinn til með’-
ferðar án hennar. Æfingar hófust
um jól, og hefir Jón NorðfjÖrð
haft á hendi leiðbeiningar og' leik-
stjórn, en leikur jafnframt hlut-
verk Övinarins. Hefir verið æft
kappsamlega síðaai, og kom gesl-
ur okkar, frk. Arndís, hingað í
síðustu viku til að æfa með okk-
ur síðuslu æfingakvöldin, en til
þess tíma æfði frk. Freyja Antons-
éióttir Kerlinguna. . Björn Sig-
mundsson leikur Jón bónda en frú
Sigurjóna Jakobsdóttir Viiborgu
grasakonu. Alls eru leikendur
milli 30 og 40, en þar að auki
starfar við sýningarnar um 20
manna blandaður kór undir stjórn
Jakobs Tryggvasonar og hljóm-
sveit, sem sami maður stjórnar.
Leiktjöld málar Vigfús Þ. Jóns-
son. Alla helztu búninga hefir
Leikfélag Reykjavíkur lánað okk-
ur, en eigi að síðúr er útbúnaður
allur svo umfangsmikiill og kostn-
aðarsamur, að selja verður aðgang
Bæjarbúar vilja frið-
lýsa „Pollinn“ og
húlmana fyrir skotum
754 borgarar í Akureyrarkaup-
stað hafa farið þess á leit við bæj-
arstjórn, að hún friðlýsi Akureyr-
arhöfn fyrir skotum, svo að fugl,
selur og önnur lagardýr, sem
þangað leita, eigi þar griðastað.
Segir í erindinu, að allir muni
skilja, að nér sé um menningar-
og siðferðismál að xsaúsk sem
að leiknnm hærra en að öðrum
sýningum félagsins. Sá verðmun-
ur ætti þó e.ngum að verða til á-
steytingar, þegar á það er Jitið, að
hér er um einstakan og óvenjuleg-
an listviðburð að ræða, Hefir
enginn sjónleikur, sem sýndur
hefir vérið í Reykjavík, hlotið
jafn mikla aðsókn. Var sýndur
þar allt að 70 sinrium. Á frumsýn-
ingunni 2. páskadag mun höfund-
ur leikritsins lesa »Rrologus« á
undan sýningu. Sýningar hefjast
kl. S að kvöldi og verður dyrum
salsins þá lokað og enginn um-
gahgur leyfður nema í lrléum«.
Tíðindamaður hlaðsins átli stutt
viðlal s. 1. sunnudag við frk.
Arndísi Björnsdóttur á IJótel
Arndís Björnsdóttir í
»Mót sól«.
Goðafossi, þar sem hún býr.
Kvaðst hún vera stjórn Leikfél.
Akmeyrar þakklát fyrir að bjóða
sér að leika hlutverk Kerlingar
hér, og teldi hún það mikinn heið-
naumast geti lengur heðið ur-
lausnar. Eriiidi horgaranna, sem
lagt var íyrir bæjarstjórnarfund í
gær, fylgdi yfirlýsing 10 bænda
og jarðeigenda handan við Akur-
eyri og í norðurhluta Kaupan'gs-
sveitar um að þeir væru friðun
fylgjandi og myndu sjálfir frið-
lýsa þá sjávarræmu og hólma, er
fylgdu jörðum þeirra og banna
eggjatöku í löndunx jarðanna,
Erindinu var vel tekið í bæjar-
stjórn, en ekki unnt að afgreiða
það nú þegar. Var því vísað til
hafnarnefndar og allsherjarnefnd-
ur. Einnig væri hún væntanlegum
meðleikendum og leikstjóranum
þakklát fyrir góðar móttökur, og
hyggði hún golt lil samstarfsins.
Kvað’st hún strax hafa orðið þess
vör, að starfsfólk leiksins sýndi
mikla alvörn og ástundun við
hlutverk sín.
Það er nú orðinn fullur aldar-
fjórðungur síðan leikkonan kom
fyrst fram á »sviðið«, og hefir nú
þegar farið með 75 hlutverk. Af
öllunr þessum hlutverkum taldi
hún sér 3 hugstæðust: Kerlinguna
1 blaðinu »Bóndanum« var ný-
lega svohljóðandi klausa:
>>Bóndinn varð sl. ár að greiða
100—120 dilka ti.1 ársmannsins eða
0 mjólkurkýr gerðu eigi betur en
að rnjólka fyrir kaupi vinnu-
mannsins«.
Eigi munu fyrir liggja neinar
opinberar skýrslur um kaup árs-
manna í sveit, enda mun þao
mjög misjafnt, en tæplega getur
það verið algengt, að þeir taki
mjólkurafurðir 6 meðalkúa í kaup
(þ. e. 18—20 þús. kr. sl. ár), eins
og haldið er fram í Bónda-grein-
inni. Ef svo er, þá hafa vinnu-
nrenn í sveit allt að 50% hærri árs-
tekjur en þeir verkamenn í kaup-
stöðum, sem hafa stöðuga vinnu
alla virka daga ársins, og hefi; þá
núverandi »ástand« í atvinnumál-
um þjóðarinnar raskað mjög veru-
lega þeim hlutföllum, er algeng-
ust voru fyrir stríð.
Sú staðreynd, að ekki skuli vera
unnt að fá fólk til landbúnaðar-
starfa fyrir svipuð kjör og verka-
fólk bæjanna býr við, er þess verð
að vera hugleidd með það fyrir
augum dð finna úrbætur. Þess hef-
ir nokkuð orðið vart, að blöð þau,
er helzt telja sig málsvara land-
búnaðarins og bændastéttarinnar
eiga oft þátt í því að fæla fólk frá
því að ráða sig til vistar í sveit,
me^ því að mála mjög dökkum
litum kjör og aðbúð þeirra, er að
lramleiðslu landbúnaðarvara
vinna. Það er ekki langt síðan ég
las í víðlesnu blaði þessa ófögru
lýsingu:
»Aftur á móti hefir sveitalífið
að bjóða margt það, sem flestir
vilja losna við. Það eru erfiðar og
þreytandi gegningar, sem aldrei
er frí frá alian veturinn, ekki einu
sinni á hátíðum og sunnudögum;
þar er fjósalykt og heyryk, sem
veikir lungun, hálfgérður þræl-
dómur allan sláttinn, misjafnlegn
í Gullna hliðinu, Tabret í Logan-
Um helga og Hedvig í Villiönd-
inni.
Leikstjórinn, Jón Norðfjörð,
hefir í viðtali við blaðið látið þau,
orð falla, að allt frá því að hann
hafi lesið Gullna ltliðið í fyrsta
sinn, hafi það verið sín heitasta
ósk að mega búa það út til sýning-
ar á leiksviði hér. Sé nú þessi von
sín að rætast, og hafi stjórn leik-
félagsins ekkert til sparað, að
sýningin gæti orðið sem glæsileg-
ust.
verkað saltkjöt og vond soðning,
en sjaldan nýmeti, strjálar póst-
ferðir og erfiðar samgöngur, fá-
breyltar skemmtanir, landabrugg
o. 11. o. fl..«
Hugsum okkur að einhver
lióndinn fari í kaupstaðinn til að
ráða til sín verkafólk með slíka
lýsingu upp á vasann. Eru nokkur
líkindi til, að honum gangi vel að
ráða til sín fólk eða að hann fái
Framhv á 4. síðu.
Eldsvoði
Húsið Túngata 1 brann
s. 1. smmuiagsnött.
Klukkan 1.35 aðfaranótt pálma-
sunnudags var slökkvilið bæjarins
kvatt að hösinu Túngata 1. Höfðu
nokkrir piltar, er sátu að spilum
í húsi Indriða Helgasonar við Ráði-
hústorg, orðið varir við, að kvikn-
að mundi í Túngötu 1. Hlupu þeir
þegar út að húsinu, en jafnframt
var slökkviliðið kallað. Fólkið £
hinu brennandi húsi var allt sof-
andj og brutust piltarnir inn og
vöktu íbúana. Var eldurinn þá bu-
inn að læsa sig í uppganginn á
efstu hæð, svo að þeir, sem þar
bjuggu, komust ekki niður. Björg-
uðust þeir út a svalir og höfðu
ekki tíma til að klæðast öðru en
yfirhöfnum. Var þá kominp á
staðinn hópur manna frá Hótei
Norðurland, en þar var dansleik-
ur um kvöldið. Gengu nú nokkrir
í að reisa stiga upp aö svölunum
til að bjarga fölkinu, en aðrir að
bera húsgögn út úr 2 stofum á
neðstu hæð. Ibúarnir sluppu ó-
meiddir en flestir mjög fáklæddir.