Íslendingur - 01.10.1947, Blaðsíða 7

Miðvikudaginn 1. október 1947
ÍSLENDING U R
7
Framhald af 4. síðu.
Óhóflegur kostnaður.
HÉR SKAL ekki orðum eytl að þeim
áróðri kommúnista, að bæjarstjórn Akur-
eyrar og aðrir opinberir aðilar vilji ekk,
gera sitt til að leysa vandræði almennings.
Öllum er vitanlegt, að skortur á fjár-
magni hefir verið þar erfiður farartálmi
— en kommúnistar hafa ætíð látið sig
staðreyndir litlu varða. En það er annað
atriði, sem ekki hefir verið nægilega
gaumtir gefinn eða reynl að lagfæra. Það
er hinn óheyrilegi liúsagerðarkostnaður.
Rétt eflir nýár í vetur var mál þetta
lekið til athugunar hér í hlaðinti og hent
á það, að meira en líiið hlyli að vera bog-
ið við fjármálaástamhð í landi, þar sem
ekki ltefðu nema ríkir menn efni á að eign-
asl þak yfir höfuðið. Var talið nauðsyn-
legt að gera rannsókn á því, hvernig stæði
á hinum rnikla byggingarkostnaði því að
ælla mætti, að þar væri um óviðunandi
okur að ræða á ýmsum sviðum. Engin
slík athugun hefir farið fram, og ég minn-
ist þess ekki að hafa séð bornar fram
kröfur um hana í blöðum kommúnista.
Má j)ó hverjum manni vera ljóst, að veru-
leg lækkun húsagerðarkostnaðar myndi
vega að nokkrti upp á móti fjárskortinum
og auk þess gera alþýðu manna kleift að
eignast hús, án þess að Jturfa að hinda
sér óviðráðanlega skuldahagga. En nán-
ari athúgun ieiðir í Ijós ástæðttna lil þess,
að „alj)ýðuvinirnir“ hafa ekki minnst á
þétta atriði.
Vinnusvikin.
MÁLTÆKIÐ segir, að það ])ttrfi sterk
bein til þess að þola góða daga. Islenzk
alþýða hefir þurft mikið að slrita á liðn-
um öldum og lítið horið úr hítum. Á
stríðsárunum varð hér gerhreyting. Þá
gafst tækifæri til þess að eignast mikið fé,
án þess að leggja neitt á sig. Alls konar
hrask hlómstraði með ýmsan varning, sem
skortur var á og talað var ttm liina „ný-
ríku“. En beinin hognuðtt því miðttr um
of fyrir (tessari velgengni. Hin gantla iðni
og vinnusenti var lögð á hilluna. Ungling-
arnir ólust upp við slór og sviksemi í
vinnubrögðum. Vinnuaflið sjálft komst á
svartan markað. Ef vinnuveitandi leyfði
sér að finna að J)ví, að menn lægjtt heiltt
tímana, þótt þeir hefðu liátt kattp, ypptu
þeir öxlum og fórtt sína leið. Alls staðar
var vinnu að fá. Þeir menn, sent ttnnu ötul-
lega, vortt jafnvel illa séðir af félögum
sínttm, sem vildu hafa það sem náðtigast.
Þessi alvarlega þjóðfélagsmeinsenul hef-
ir komið víða við og ekki aðeins þjáð
hina ríktt heldur jafnvel miklu íremtir al-
Jtýðtina sjálfa. Þessi meinsenul hefir átt
sinn mikla þált í að attka húsagerðar-
kostnaðinn fram úr ölltt hófi. Er sérslak-
lcga eftirtektarvert í því sambandi, hverstt
mikill mttnur er oft á kostnaði við hús,
sent ertt svo að segja alveg eins að gerð.
Fer það mjög eftir því, hvað húscigendur
hafa verið heppnir í mannvali við smíði
hússins. Þá tekur hyggingarmeistarinn
líka dálitla summu og í Reykjavík lék jafn
vel grunur á því, að suntir iðnaðarmenn
við ltúshyggingar tækju fttll daglattn á
fleiri en einum stað samtímis. Sem betur
fer mun J)ó slíkt fátítt og óþekkt hér.
Alvarlegt vandamál.
IIIN SLÆMU vinnubrögð, sem eru
orðin alltof algengt fyrirhrigði, ertt engu
minna þjóðfélagsvandamál en dýriíðin og
jafnvel enn verra úrlausnar. Þetta cr al-
gengt umræðuefni manna á meðal, en
sjaldan á ])að drepið á opinherum vett-
vangi, sennilega af því, að hlöðin ótlast,
að ekki sé vinsælt að minnast á slíkt. En
slík þögri getur ekki gengið ;il lengdar.
Það ertt ekki aðeins atvinnurekendur
heldur þjóðin öll, sem hér á lilut að máli.
Það er sanngirniskrafa, að menn fái vlnnu
sína vel horgaða, en það er jafnmikil
sanngirniskrafa, að menn vinni þá sóma-
samlega. Sem betur fer liafa þó hin illu
áhrif stríðsáranna á þessu sviði ekki náð
til allra. Samvizkusemi í vinnubrögðum
sést enn víða og slíkum mönhum er horg-
andi tvöfalt kaup á við marga aðra. Al-
varlegusl eru áhrifin á unglingana, sem
alast upp við sviksemi í vinnubrögðum.
lsland býður hörnum sínum mikla mögu-
leika, en það krefst í staðinn vinnusemi
og ástundunar af þeim. Hver sú þjóð, sem
hef!r lagt þær dyggðir á hilluna, er hættu-
lega á vegi stödd.
Kommúnisti var að því spurður, hvort
þvir myndu þola þau vinnubrögð, sem nú
tíðkuðust, í ríki sósíalismans. Nei, sagði
hann, þar verður fólki kennt að vinna —
en við liöfum ekkert á móti svona vinnu-
hrögðum í auðvaldsríki, því að þau grafa
undan því, og hvers vegna ættum við að
vera að skapa okkur óvinsældir með að
finna að þeim.
Sviksemi i embœttisrekstri.
EN ÞAÐ er þó engtt sfðttr alvarlegt, þeg-
ar forráðamenn þjóðarinnar sintta ekki
skyldum sínum, og því miður er vinnu-
semi margra embættismanna ærið hág-
borin. Þeir ættu þó raunvertilega a'ð vera
þjóðinni fyrirmynd. Kröfurnar, sem gerð-
ar ertt til cmbættismanna, ertt óheyrilega
litlar og það er alger undantekning, að
möhnum sé vikið frá störfum, þótt ölhim
sé vitanlegt, að embættisfærslu þeirra sé
stórlega áhótavant. Slíkt íyrirkomulag er
óviðunandi og hætlulegt fordæmi.
ÚR ANNÁLUM
Frarah. af 4. síðu.
anvendast (hagnýtast) utan-
lands, hvar af má ráða, hversu
að íslendingar nú voru nauð-
beygður undir höndlunarokið
(verzlunarokið), þar eð lands-
ins hæstu yfirvöld fengu því ei
t'l vegar komið að fiska sér til
Iðnskólinn á Akureyri
verður settur miðvikudaginn 15. október n. k., kl. 6 síðd.
Iðnmeistarar eru beðnir að tilkynna undirrituðum sem
allra fyrst um nýja nemendur, sem þeir þurfa að koma í
skólann í vetur. Að öðrum kosti eiga þeir á hættu, að ekki
verði hægt að veita þeim skólavist að þessu sinni.
Akureyri, 30. sept. 1947
JÓHANN FKÍMANN.
HúsnæOi - húsgðgn
Húseign mín Hafnarstræti 105 A er tU sölu þe^ar í
stað eða til leigu ná í haust.
Ennfremur til sölu: 2 skrifborð, 3 sófar, sem má
breyta í rúm með einu handtaki, 5 náttborð, 2 ottó-
manar, 2 leðurstólar (Chesterfield), 2 bókaskápar,
1 skjalaskápur, 1 peningaskápur, 4 stálstólar, 4 skíði,
2 fataskápar, 3 geymsluhólf til innmúrunar, 2 út-
varpstæki, 1 smásjá.
J. S. KVARAN.
LÉREFTSTUSKUR
Kaupum við hæsta verði.
Prentsmiðja
Hjörns Jónssonai li. f.
SÉRA MAGNÚS MAR
LÁRJJSSON KENNARI
VIÐ HÁSKÓLANN
Atvinna
Okkur vantar
2 unglingspilta eða
unglingspilt og
stúlku strax.
EFNAGEEÐ
AKI REYRAK h. f.
not.a með einni fiskiduggu.
Tala fæddra þetta ár í Skál-
holtsstifti 1272 börn, af hverj-
um 140 voru laungetin, en
þeirra dauðu 1086. Voru svo
186 fleiri þeir fæddu en þeir
dauðu.
Séra Magnús Már Lárusson,
prestur að Skútustöðurn, mua
kenna við guðfræð'.deild Há-
skóla íslands í vetur í stað
Magnúar Jónssonar, prófessors.
sem nú er formaður Fjárhags-
ráðs.
HRINGUR DROTTNINGARINNAR AF SABA
Þar sem ég var gamall og þekkti hinar austurlenzku
aðferðir til þess aS túlka tilfinningar sínar, stóS ég
þögull. En Oliver var svo hugfanginn, aS ég var hrædd-
ur um, aS hann myndi gera eitthvert axarskaft. Hann
roSnaSi og fölnaSi til skiptis og hafSi þegar staSiS á
fætur til þess aS ganga til hennar, er ég þreif í hand-
legg hans og kippti honum aftur ofan í sætiS. En Kvik
horfSi til himins eins og hann væri aS biSjast fyrir,
og ég heyrSi hann tauta: „0, GuS, hjálpaSu þessari
vesalings litlu veru! HjálpaSu henni, einu perlunni
meSal allra þessara svína!“
Prins Joshua stóS nú á fætur, kraup — þó meS tölu-
verSum erfiSismunum — fyrir framan hásæti Ma-
quedu og sagSi:
„Ó, afkomandi konunga, hví liryggir þú oss meS
slíkum orðum. Hefir þú ekki guS Salomons til aS
vernda þig?“
„Guð verndar aðeins þá, sem verja sig,“ sagði hún
kjökrandi.
,.En hefir þú ekki marga hrausta herforingja?“
„Hvað gagna foringjar, ef engínn herinn er?“
„Og hefir þú ekki mig, frænda þinn, unnusta þinn,
elsklmga þinn?“ Og hann lagði hendina þar, sem hann
vonaði að hjartað hlyti að vera og starði upp til hennar
með hinum kringlóttu fiskaugum sínum. „Eg hefði
lekið Barung til fanga um daginn og svipt Fungana
þannig foringja sínum, ef þessir heiðingjar hefðu
ekki slett sér fram í það.“
„En þú hefðir um leið svipt Abatierana þeim snefil
af æru, sem þeir énn eiga.“
„0, við skulum gifla okkur, þú rós rósanna, ó, blóni-
146
ið í Mnr, og ég skal þá strax losa þig við Fungana. Við
erum hjálparvana, tif því að við ekki stöndum saman.
Gerðum við það, myndum við lirósa sigri. Segðu mér,
ó, Maqueda, hvenær á brúðkaup okkar að vera?
„Þegar skurðgoðið Harmac hefir verið gjöreyði-
lagt, og Fungarnir hafa fyrir fullt og allt yfirgefið
okkur,“ svaraði hún óþolinmóð. „En er nú tími til þess
að tala um brúðkaup? Eg lýsi því hér með yfir, að
þessari ráðstefnu er slitið. Látið prestana sækja sef-
pappírsrúllurnar, svo að hægt sé að láta hina ókunnu
Vesturlandabúa vinna eið sinn. Og leyfið svo, að ég
yfirgefi yður.“
Og nú gekk fram skrautlega klæddur maður með
ltöfuðbútiað, sem minnti dálítið á biskupshúfu, og með
brjósthlíf, er dýrir steinar voru greiptir í og hálfhulin
af löngu hvítu skeggi.
Maður þessi, sem mér skildist vera æðsti prestur-
iitri, hélt á tvöfaldri sefpappírsrújlu, sem undarleg orð
og bókstafir voru letrað á. Þelta var, sögðu þeir, hin
helgu lög þeirra, senr forfeður þeirra höfðu komið
með frá Abyssiniu fyrir hundruðum ára, ásamt hring
drottningarinnar af Saba og nokkrum öðrum helgum
ntinjum. Meðal þeirra var vagga sú, sem þjóðsögnin
sagði, að barni Salómons og drottningarinnar af Saba
‘r.efði verið vaggað í. Sefpappírsrúlla þessi með lög-
um þeirra hafði í margar kynslóðir verið notuð við
eiðvinningu og aðrar mikilvægar athafnir. Henni var
nú lialdið fyrir framan okkur, svo að við gætum kysst
hana og unnið eið í nafni Jehova og Salómons — ein-
kennilegt samhland fannst mér.“
„Þetla virðist vera æði víðtækt lo|prð,“ sagði Oli-
- 147
ver, eftir að eiðstafurinn hafði verið lesinn fyrir okk-
ur, og ég hafði þýtt hann fyrir Kvik. „Finnst þér við
geta samþykkt þetta?“
Eg svaraði, að mér virtist við mega til. Það var að
minnsta kosti þannig ástatt um mig, því að ég sá ekki,
hvernig ég gæti á annan hátl náð því takmarki, sem
hafði verið orsök þess, að ég lagði út í þetta ævintýri.
Eftir nokkrar bollaleggingar voru hinir tveir einníg
samdóma um það, að við gætum ekki annað gert.
Orme sneri sér að Maquedu, sem með nokkrum
kvíða hafði fylgzt með þessum viðræðum okkar á
okkar eigin tungumáli.
„Ó, afkomandi konunga, við skulum vinna eiðinn,
euda þótt hann leggi á okkur mjög miklar skuldhiud-
ingar. En við treystum sómatilfinningu þinni og því,
að þú verndir okkur gegn þeim snörum, sem hann kann
að leggja fyrir okkur. Við biðjum þig að minnast þess,
að við erum ókunnir í þessu landi og þekkjum ekki lög
þess og siði. Við setjum þó það skilyrði, að við fáum
fullt frelsi til þess að reyna að bjarga vini okkar og
leiðsögumanni, sem nú er fangi Funganna, og unga
manninum, syni læknisins, sem við höldum að sé þræll
hjá þeim, og að_þú veitir okkur til þessa alla þá hjálp,
er þú getur. Þvínæst krefjumst við þess, að þú ein
dæmir okkur, og enginn annar liafa rétt til þess að
blanda sér í það, ef við kynnum að vera sakaðir um að
rjúfa eið okkar að einhverju leyti. Ef þú felst á þessi
skilyrði, vinnum við eiðinn. Annars ekki.“
Okkur var nú bent á að draga okkur í hlé, meðan
Maqueda ráðfærði sig við menn sína. Það tók nokk-
urn tíma, því að sumir þeirra gerðu uppsteit. En að