Íslendingur - 06.01.1954, Page 2

2
ÍSLENDINGUR
Miðvikudagur 6. janúar 1954
l
t
smlöjur rikH
Á yfirs'.andandi Alþingi flylja
þingraenn Akureyrar og Siglu-
fjarðar, þeir Jónas G. Rafnar og
Einar Ingimundarson, frumvarp
til laga um Tunnuverksmiðjur
ríkisins. Þar sem rekstur tunnu-
verksmiðjanna snertir mjög hag
og afkomu Akureyringa og Sigl-
firðinga, telur blaðið rétt að birta
frumvarpið í heild og greinar-
gerð flutningsmanna.
1. gr.
Tunnuverksmiðjur skulu starf-
ræklar á Akureyri og Siglufirði.
Skulu verksmíðjurnar vera eign
rík.ssjóðs, en reknar sem sjálf-
stætt fyrir'æki með sérstöku reikn-
ingshald:, en á ábyrgð ríkissjóðs.
Slofnunin heitir Tunnuverk-
smiðjur ríkisins.
2. gr.
Tunnuverksmiðjur ríkisins
skulu hafa það verkefni að smíða
tunnur undir síld og aðrar vörur,
sem búa þarf um í iunnum íil út-
flutnings eða sölu innanlands.
Skal stefnt að því, að hér á landi
verði smíðaðar allar þær tunnur,
sem íslenzkir síldarframleiðendur
þurfa að no'a undir framleiðslu
sína, að svo miklu leyti sem inn-
flutningur á síldartunnum kann
ekki að vera samnlngsbundinn
við önnur ríki.
3. gr.
Vanda sku! j Tunnuverksmiðjur
ríkisins framleiðsluvöru sína, svo
að hún verði samkeppnishæf við
erlenda vöru sömu íegundar um
gæði. Tunnur* sem smíðaðar eru
í Tunnuverksmiðjum ríkisins,
skulu seldar síldarframleiðenduin
hvar sem er á landinu, komnar í
viðkomandi söhunarhöfn, á sam-
keppnisfæru verði við norskar
tunnur fob., miðað við venjuleg
ílutnin^sgjöld á hverjum tíma.
Misinunur værðs, sem kann að
verða á hverjum tíma á íunnum
smíðuðum í Tunnuverksmiðjum
ríkisins og norskum tunnum,
greiðist úr ríkissjóði.
, 4. gr.
S Idarúivegsnefnd, sbr. lög nr.
74/1934, skal hafa í hendi s'jórn
Tunnuverksmiðja ríkisins, og hef-
ur skrifstofa nefndarinnar og
framkvæmdastjórar hennar með
höndum fjármál verksmiðjanna
og reikningshald, sjá um kaup á
efni til þeirra og sölu á framleiðslu
vörum þeirra, eftir því sem nefnd-
in felur þeim.
Framkvæmdastjórar síldarút-
vegsnefndar hafa og með hönd-
um ráðningu starfsmanna til verk-
smiðjanna í samráði við nefndina.
Að öðru leyti ákveður síldarút-
vegsnefnd í samráði við atvinnu-
málaráðherra, á hvern hátt íunnu-
verksmiðjunum skuli stjórnað.
5. gr.
Lög þessi öðlast þegar gildi.
6. gr.
Með lögum þessum eru felld úr
gildi lög nr. 33 23. apríl 1946,
um tunnusmíði, og lög nr. 41 9.
maí 1947, um breyting á þeiin
lögum.
Greinargerð.
Lög um tunnusmíði voru sett
vorið 1946 (nr. 33 23. apríi 1946)
og íólust í þeim lögum aðeins
ákvæði um stofnun 'iunnuverksm.
ríkisins. Reglugerð um Tunnu-
verksm. r.kis.ns var sett haus'.ið
ly46 (nr. 130/1946). Er reglu-
gerð þessi, sem tunnuverksmiðj-
u.nar liata verið og eru enn rekn-
ar eítir, allýlarleg, og eru þar að
sumu leyti svipuð akvæði og í
frumvarpi þessu felast um verkeíni
tunnuverksmiðianna o. fl. Bæðt í
iógunum um iunnusmíði og reglu-
geiöinni um tunnuverksmiðjur
ríkisms er gert ráð iyrir, að
þr.ggja manna stjórn, skipuð af
aivinnumáiaráðheria, svo og iram
kvæmdastjóri haii með hóndum
stjórn lunnuverksmxðjanna, en
með lögum nr. 41. 9. maí 1947
var þessu breytt þann.g, að síldar-
ú.vegsneind skyldi iara með stjóin
verksmiöjanna, og þykir ekki
ástæða til að breyia því ákvæði
í irumvarpi þessu.
Tunnuverksmiðjur ríkisins haía
síðan árið 1947 verið reknar á
bigiuiirði og Akureyri, ein verk-
snnója á hvorum slað. Heiur
lunnusmíðin haiizt eftir áramót
ár hvert og staðið fram eftir vetri
eða nokkuð fram á vor, eitir því,
hve inikið heiur verið smíðað ai
tunnum þann og þann veturinn.
l’unnusmið.n lieíur undaniarna
vetur veitt íjölda manns atvinnu,
bæði á Sigluiirði og á Akureyri,
og hefur aö minnsta kosti íunnu-
verksmiðjan á Siglufirði verið
eina stóríyrirtækið, sem hingað til
hefur veitt verkamönnum aLvinnu
á þeim t.ma árs, sem hún er rek-
in, einmitt á þeim líma, þegar crf-
iðast er um alvinnuöflun í báðum
þessum kaupstöðum, enda er
kunnugt, að geigvænlegt atvinnu-
leysi hefur á báðum þessum stöð-
um komið hart niður á verka-
mönnum, aðallega á veturna. Er
það því höfuðnauðsyn fyrir at-
vinnulífið í fyrrnefndum kaup-'
s öðum, að tunnusmíði sé þar rek-
in í sem stærstum stíl.
Tunnur þær. sem tunnuverk-
smiðjur ríkisins hafa framleitt,
síðan þær tóku til starfa, hafa
reynst vel og þótt í flestum eða
öllum tilfellum standa tunnum
smíðuðum erlendis fyllilega á
sporði um gæði. Hins vegar hafa
þær orð.ð nokkru dýrara en er-
leridar tunnur. aðallega vegna
flutningskostnaðar, en einnig að
nokkru Ieyti vegna ódýrara vinnu-
afls erlendis.
Sumum kann e. t. v. að finnast
sem það sé að bera í bakkafull-
an lækinn að leggja til, að horfið
verði að niðurgreiðslu á verði
tunna, sem smíðaðar eru hér inn-
mlands, til þess að gera þær
keppnisfærar um verð við erlend-
ar tunnur, en flutningsmenn frum-
varps þessa leggja til, að sLk
niðurgreiðsla verði upp tekin, ef
þess gerist þörf. Því er til að svara,
að flutningsmenn frumvarpsins
gera sér fyllilega Ijóst, að hér
yrði með slíkri tunnusmíði uin
atvinnubótavinnu að ræða a.m.k.
að nokkru leyli í tveim stærstu
kaupstöðum norðanlands, sem átt
liafa við geigvænlegt aívinnuleysi
að stríða mörg undanfarin ár.
Verðmismunur á tunnum, smíð-
uðum í íunnuverksmiðjum ríkis-
ins, og norskum tunnum er nú
um 8 krónur á hverja tunnu. Sé
gert ráð fyrir, að smíðaðar yrðu
hér á landi um 250 þús. iunnur,
sem að mestu leyti eða öllu mundi
fullnægja eftirspurn hérlendra
síldarframleiðenda, miðað við
síldarsöltun undanfarin ár,
mundu niðurgreiðslur úr ríkis-
sjóði nema 2 millj. kr. á þennan
tunnufjölda. Er það að vísu allhá
upphæð, en minna má á það, að
niðurgreiðslur úr ríkissjóði á
innlendar landbúnaðarafurðir
eru áætlaðar á fjárlagafrumvarpi
þessa árs 45900000 kr. Er þetta
ekki sagt hér vegna þess, að flutn-
ingsmenn þessa frumvarps séu
andv.'gir niðurgreiðslum á inn-
Iendum landbúnaðarafurðum.
Einnig má nefna það hér, að
það er síður en svo heppilegt fyr-
ir okkur íslendinga og getur hve-
nær sem er leitt til vandræða að
vera Norðmönnum og Svíum,
sem framleiða góðar og ódýrar
síldarlunnur, um of háðir um
innflutning þessarar vöru. Hefur
komið fyrir, að Norðmenn hafa
beinlínis neitað að selja okkur
unnur nema gegn fráleitum skil-
yrðum, og Svíar sýnt mikla
tregðu á slíkri sölu. Telja því
flutningsmenn þessa frumvarps
felast í því öryggi fyrir þá, sem
stunda síldarsöltun hér á landi,
sem telja má a. m. k. eins og nú
standa sakir eina þýðingarmestu
atvinnugrein okkar íslendinga,
að þurfa ekki að vera háðir er-
lendum keppinautum um öflun
þess, sem er eins mikilvægt að
afla eins og hráefnið sjálft.
Tilgangur flu'ningsmanna þessa
frumvarps er aðalega ferns kon-
ar:
1) að fá það lögfest, svo að ekki
verði um villzt, að stefna beri
að því, in. a. af öryggisástæð-
um, að smíða hér á landi allar
þær tunnur, sem íslenzkir
síldarframleiðendur þurfa að
nota undir framleiðslu sina,
að svo miklu leyti sem tunnu-
innflutningur er ekki samn-
ingsbundinn við önnur ríki;
2) að gera ^unnur, smíðaðar hér
á Iandi, samkeppnisfærar við
erlendar tunnur samskonar,
bæði hvað gæði snertir og
verð;
3) ' að stuðla að sparnaði erlends
gjaldeyris með því að skapa
skilyrði til, að inn í landið
verði aðeins flutt efni til
tunnugerðar, en ekki fullunn-
ar tunnur; og loks síðast en
ekki sízt.
4) að stuðla að því með aukinni
tunnusmíði innanlands að
bæta atvinnuástandið á þeim
stöðum, þar sem tunnuverk-
smiðjur eru nú reknar, og er
engin vanþörf á því eins og nú
horfir í atvinnumálum þeirra
staða.
Stevens - Savage
Hinar margeftirspurðu Stevens og Savage hagla-
byssur og rifflar verða seldar einhvern næstu
daga.
Sama lága verðið og áður.
Sendum gegn póstkröfu um land allt, gegn innkaupaheimild.
Brynjólfur Sveinsson h.f.
Sími 1580. — Pósthólf 225.
Aiarp
frá Skagfirðingafélaginu.
Góðir bœjarbúar og
nœrsveilamenn!
Enn þá einu sinni hefir elds-
voði lagt heimili í rústir.
Að þessu sinni er það bærinn
á Heiði í Gönguskörðum í Skaga-
fjarðarsýslu, sem brunnið hefir
til kaldra koía nú um jólin.
Eignatjón hjónanna þar þeirra
Astu Agnarsdóltur og Agnars Jó-
hannessonar, varð mjög tilfinn-
anlegt. Fáklædd horfðu þau á bæ
sinn brenna, svo og hey og nokkr-
ar skepnur. En þau misstu einnig
það, sem þeim var meira virði en
allir fjármunir þeirra.
Ekki erum við þess megnug að
bæta f jölskyldunni þungbæran
harm. í þeim efnum getum við
aðéins vottað samúð okkar.
En við getum — ef við iökum
höndum saman — bælt henni að
nokkru leyti það fjárhagslega ijón
er varð í brunanum.
Göngustaíir
nýkomnir.
Brauns-verzlun
— Ný j.íi-Bíó —
í kvöld kl. 9:
Flekkaðar hendur
Gerð af Samuel Goldwyn. — Aðal-
lilutverk:
Dana Andrews og Farlcj Grangcr.
VIÐTÆKI (Marconi)
4 lampa til sölu. Sanngjarnt
verð.
liaraldur Sigurgeirsson,
Brauns-verzlun.
Skagfirðingafélagið hér í bæ
leilar ^því til ykkar góðir Akur-
eyringar í því skyni að afla nokk-
urs fjár til styrktar þessu bág-
stadda fólki.
Það þarf ekki s’.órar fjárfúlgur
frá hverjum einum ef margir
verða þátttakendur. Verum þess
minnug, að margt smátt gerir eitt
stórt.
Með Jiví að sækja skemmtisam-
komu er Skagfirðingafélagið
gengst fyrir í Alþýðuhúsinu mið-
vikudaginn 6. janúar kl. 8.30 e.h.,
gefst tækifæri til þess að styrkja
fjölskylduna á Heiði. (Sjá aug-
lýsingu í hlaðinu). Einnig verður
fjárgjöfum veitt móttaka i Hafn-
arbúðinni við Skipagötu, Reyk-
húsinu við Norðurgötu og Verzl-
uninni Drangey við Aðalstræti.
Með fyrirfram þökk fyrir góð-
ar undirtektir.
Gleðilegt nvtl ár!
Stjórn SkagjirSingajélagsins.
FARSÆLT ÁR!
Þökkum viðskiptin á liðna árinu.
Elding s.f.
FARSÆLT ÁR!
Þöklcum viðskiptin á liðna árinu.
Verzl. Hekla.
TVEIR DÍVANAR .
til sölu. Sanngjarnt verð. Til
sýnis á Húsgagnavinnustofu
M. Sigurjónssonar, Brkg. 1.
Vélstjórofélflð Akoreyrflr
helcfur uop á 35 ára afmæli
sitt ineð fagnaði laugardaginn
9. þ. m. í .Alþýðuhúsinu. —
Aðgöcigumiðar verða afhenlir
á sama s'að á fimmtudags- og
föstudagsktcLd.
Flugslysið á Mýrdalsjökli:
Ólíklegt að nokk-
ur haíi lilað
Eins og áður hefir verið frá
sagt, urðu björgunarleiðangrar
þeir, sem gerðir voru út á Mýr-
dalsjökul vegna flugslyssins þar,
frá að hveifa, án þess að komast
nokkurn tíma að flugvélarflak-
'nu. Ollu því bæði illviðri og tor-
færur. En á aðfangadag jóla tókst
þyrilflugu að komast að flugvéla-
flakinu. Var það allt í brotum og
tvístrað um stórt svæði, og því
talið óhugsandi að nokkur af á-
höfninni hafi komizt lifandi frá
slysinu, eins og upphaflega var á-
li'ið.
Eitt lík fannst á slysstaðnum,
er þyrilflugan lók með sér.