Íslendingur - 14.04.1955, Qupperneq 4

4
ÍSLENDINGUR
Fimmtudagur 14. apríl 1955
Kemur út
hvern miðvikudag.
Útgefandi: Útgáfufélag íslendings.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
Jalcob Ó. Pétursson, Fjólugötu 1.
Sími 1375.
Skrifstofa og afgreiðsla í Cránufélagsgötu 4, sími 1354.
Skrifstofutíma:
KL 10—12, 1—3 og 4—6, á laugardögum aðeins 10—12.
Prentsmiðja Björns Jónssonar h.f.
Launakjör og launakröfur
Samkvæmt athugunum, sem ríkisstjórnin hefir látið fara fram á
því, hver áhrif nýjar kauphækkanir í landlnu mundu hafa á útgjöld
ríkissjóðs, mundi 26% kauphækkun launastéltanna auka ríkisút-
gjöldin um ca. 75 millj. kr. á ári, sem er svipuð upphæð og nú er
varið úr ríkissjóði til kirkju- og kennslumála í landinu. Jafnvel 3Ú
hækkun, er alvinnurekendur hafa þegar boðið, mundi valda ríkis-
sjóði um 20 millj. kr. viðbótarútgjöldum, eða svipaðri upphæð og
nú er varið til raforkumála og sjávarútvegsmála til samans.
Því er það sýnilegt, að ef gengið yrði að kröfum þeirra félaga,
sem nú eru í verkfalli, yrði að leggja milljónaskat'a á þjóðina í ein-
hverju formi, rúmu ári eftir að komið hefir verið á verulegri lækk-
un á beinum sköttum almennings til ríkissjóðs. Saml sem áður
finnst málgögnum verkfallsflokkanna það óverjandi af ríkisstjórn-
inni að gangast ekki fyrir því, að gengið sé þegar í stað að öllum
kröfum verkfallsmanna, jafnt verkamanna sem þeirra iðnaðar-
manna, er hafa tvöfaldar og allt að þrefaldar tekjur á við verka-
menn.
Verkfallsflokkablöðin hafa talið útreikninga þá, sem ríkisstjórn-
in hefir látið gera, ranga eða villandi, þar sem reiknað sé með
launahækkunum opinberra starfsmanna, sem ekki séu viðriðnir yf-
irstandandi launadeilu. En hver mun trúa því, að kommar og kra'ar
mundu beita sér gegn launahækkunum opinberra starfsmanna, eftir
að kauphækkanir annarra stétta hefðu leitt yfir þegna landsins nýja
dýrtíðaröldu með meiriháttar verðhækkunum á helztu neyzluvör-
um þjóðarinnar, — landbúnaðarvörum? Og hver mundi trúa því,
að verzlunarmenn, sem lagt hafa á sig 3ja til 4ra ára nám til undir-
búnings starfi sínu og opinberir starfsmenn, sem eiga enn lengri
námsferil að baki til undirbúnings sínum störfum, mundu una 2600
—3000 króna mánaðarlaunum, ef þær stéttir, sem ekkert sérnám
þurfa til starfs síns, hafa 3864 krónur á mánuði (án nokkurrar eft-
irvinnu), eins og kommúnistar telja nú sjálfsagðan hlut?
Vera má, að 3864 kr. mánaðartekjur séu aðeins þurftartekjur, og
skal hér enginn dómur á það lagður. Hitt er auðsannað, að fjöldi
stétta, sem ekki eiga í verkfalli nú, bera mun minna úr býtum, og
enginn þarf að láta sér til hugar koma, að kommúnistar mundu
sporna við launahækkun hjá þeim, þegar vitað er, að þeir styðja
hátekjumenn til að auka tekjur s.'nar, aðeins ef þeir gera verkfall
til að knýja fram hærri tekjur.
Bæjarstjórnarmeirihluti krala og kommúnista í Hafnarfirði hef-
ir gengið að öllum kröfum verklýðsfélaganna þar, unz launadeil-
unni lýkur. Þjóðviljinn á engin nógu sterk orð til að lýsa hneyksl-
an sinni yfir því, að bæjarstjórnir annarra kaupstaða, og þá fyrst
og fremst í Reykjavík, skuli ekki hafa gert eins. Telur blaðið, að
með því að þverskallast við að ganga að öllum kröfum verkfalls-
manna, sé „Sjálfstæðisflokkurinn“ með þeirri „ráðsmennsku“ að
„s'öðva byggingastarfsemina“, en með því að fara að dæmi bæjar-
stjórnar Hafnarfjarðar „hefði mátt tryggja óhlndraðan undirbún-
ing við gatnagerð og holræsalagningu í nýjum íbúðarhverfum"!
Það er hverju orði sannara hjá kommúnistum, að ef gengið væri
ú hverjum tíma möglunarlaust að hverjum þeim launakröfum, er
launþegum hugkvæmist að bera fram, myndi vinna halda óhindrað
áfram, þangað til atvinnuvegirnir stöðvast vegna of hárra launa-
greiðslna. Og ef nokkuð getur stöðvað byggingaframkvæmdir í
landinu, þá væri það sú ráðstöfun. að hækka öll vinnulaun við
húsabyggingar um 25—30% eins og kommúnistar vilja. Það, sem
mestum erfiðleikum veldur fyrir elnstaklinginn við að koma sér
upp eigin íbúð, er sá liður byggingarkostnaðarins, sem nefnist
vinnulaun.
Verkfall það, sem kommúnistar hafa nú lei’t nokkur stéttarfélög
út í, er fyrst og fremst verkfall gegn r'kisstjórninni eða pólitískt
verkfall. Með því eru þeir að „þreifa fyrir sér“ sem kallað er.
Virkjagerðir á vegum úti er einn þátturinn í undirbúningi þess, sem
koma skal. Draumurinn um valda öku kommúnismans lifir enn í
vitundinni. Draumurinn um ríki sósíalismans, þar sem verkföll eru
bönnuð sem uppreisn gegn ríkinu og hefnt með hinum venjulegu
refsiaðgerðum sósíalskra hegningarlaga, — þar sem ríkisvaldið
Gilda ekki landslög í verkföllum?
— Verkfallsvarzla og stiga-
mennska. — Góðir bolnar við lé-
legar byrjanir. — Auðu fána-
stengurnar í miðbœnum.
LOGI SKRIFAR: „Varla kem ég
svo inn fyrir dyr í nokkru húsi, að ekki
sé talað meira og minna um yfirstand-
andi verkfall, sem kommúnistar og
Hannibalistar hafa efnt til gegn ríkis-
stjórnlnni, að því er æ kemur skýrar í
ljós x blöðum kommúnista eftir því
sem verkfallið stendur lengur. Og berst
þá talið einkum að þeim lögbrotum,
sem forkólfar verkfallsins fremja dag-
lega, án þess að ve:a þegar dregnir til
ábyrgðar fyrir. Og þá sætir það þung-
um dómi hjá almenningi, er verkfalls-
stjórnin leyfði afhendingu á olíu til
húsakyndinga í Reykjavík, en taldi lil
verkfallsbrota að flytja olíu austur um
land, þar sem enginn átti í verkfalli,
og jafnvel rafstöðvar voru að verða ó-
starfhæfar vegna olíuskorts.
EN FRAMAR ÖLLU ÖÐRU blöskr-
ar fólki stigamennska og ofbeldikomm-
únista, er þeir láta liðsmenn sína
ræna og stela benzíni og kjöti af frið-
sömum vegfarendum, eins og vitað er
þeir gera í Reykjavík og nágrenni.
Götuvirkjagerð þelrra og leit í bif-
reiðum á sér enga stoð í lögum. Lögin
heimila verkfallsmönnum engar aðrar
aðgerðir en þær að varna svonefndum
verkfallsbrotum. Stigamennska, rán og
þjófnaður er hvergi leyfður, þótt verk-
fall standi yfir. Allir vita, að kommún-
istum er illa við lög og hlýða lögum
allra manna verst. Fyrir þeim er
hnefaréttur og grjót hin einu lög. Og
haft er eftir einum þekktum kommún-
ista hér á Akureyri, að í verkföllum
gildi engin lög. Og er ekki von að fá-
ráðir menn komizt á þessa skoðun, cf
koma á þeirri venju á, að kommúnist-
um séu ætíð og ævinlega gefnar upp
: akir? Þeir séu með öðrum orðum
„stikkfrí" til' hverskonar lögbrota?
Treysta þeir kannske á það nú, að sett
verði inn í væntanlega kjarasamninga,
eins og fordæmi kvað finnast fyrir, að
öllum lögbrjótum í verkfallinu skuli
gefnar upp sakir?
SLÍKIR SAMNINGAR eru óverj-
andi. Ef stolið er írá mér kjötskrokk
eða benz.'nfati, hefir engin sáttanefnd
í vinnudeilu heimild til að gefa þjófn-
um upp sakir, hafi ég ekki óskað eftir
því. Eg heimta að það mál fari íyrir
dómstólana, og ef dómarinn finnur
ekkert saknæmt við verknaðinn, beygi
ég mig undir það. En ég tel enga
nefnd ólögfróðra manna bæra um cð
dæma í því máli. Þá tel ég það ekki
þolandi, að all konar tartaralýður
stundi rán og rupl í blóra við verka-
menn, sem eiga í verkfalli, og að upp-
gjöf saka hjá þessum ránsmönnum
verði til að koma óorði á fjölmenna
stétt í landinu, sem í eðli sinu cr
strangheiðarlegri en flestar aðrar stétt-
ir. Eg vil því láta þá, er stigamennsk-
una stunda, hvort sem þeir stunda
hana við Geitháls eða Lónsbrú eða
hvar annarsstaðar sem er, bera fulla á-
byrgð gerða sinna, í stað þess að
dreifa henni á alla íslenzka verka-
menn, enda veit ég, að tiltölulega fáir
þeirra æskja þess.
OG LOKS vil ég spyrja: Ilve hár er
verkfallssjóðurinn nú orðinn? Er í töl-
um þeim, sem upp eru gefnar í blöð-
um, meðtalið andvirði þess herfangs í
benzíni og kjöti, sem stigamenn komrn-
únista hafa rænt (gert „upptækt“ á
þeirra máh) vegfarendur, síðan verk-
fallið hófst? Eða líta stigamennirnir
svo á, að engum komi við nema þeim
sjálfum, hvernig þeim matvælum er
ráðstafað, er þeir ræna úr bifreiðum á
vegum úti?“
ÉG HEF HAFT mjög gaman af
þætti Sveins Ásgeirssonar í útvarpinu,
einkum hagyrðingaþættinum, og fund-
ist sem öðrum, að þrímenningarnlr,
sem ferðaet með Sveini um land.ð til
upptöku þáttarins séu hver öðrum
snjallari. Það er álit margra, að það
sé minni vandi að byrja vísu en botna
hana, en einhvern veginn finnst mér,
að Sveinn hafi ekki vandað eins lil
„Byrjendanna" og botnaranna. Tökum
byrjunina: Illar vættir æstar berja, —
okkar kæra móðurland, og s.ðan botn-
inn: þegar vetrarveðrin herja, —
Vonaskarð og Sprengisand. Ég kann
ósköp illa við að tala um vættir, sem
„berji“ móðurland okkar. Leiðinlegt,
að byrjandanum skyldi ekki hugkvæm-
ast, að láta þær herja landlð. Það
gerði þá minna til, þótt botnandinn
hefði orðið að láta vetrarveðrin
„berja“/einstakar öræfaslóðir, því að
allir kannast við orðið „veðurbarinn“.
Þá er það hinn klúðurslegi fyrripart-
ur: Hefðarstandlð holdið kaus, hátt
því andinn grætur, — við hinn snjalla
botn: Ekki er fjandinn iðjulaus. Er
ekki von, að sumum finnist þessi fyrri-
partur vera gerður til að hotna hann
með þeim botni og engum öðrum? Eða
fyrriparturinn: Vopnum sóttur feigðar
fljótt — flý ég óttahraSur. Síðasta
orðið stórsniðugt nýyrði. Átti það að
vera gildra? En hafi svo verið, sáu
snillingarnir fljólt við henni með því
að nota orðið flóttamaður! Og loks:
I útvarpinu oft ég heyri — iðka brag-
list rím nillinga. Sæmilega byrjað, —
en botninn ber þó langt af: Drekka
menn á Akureyri — enn í gegnum
Siglfirðinga!
SEM SAGT: Botnarnir eru snjallir
en fyrrihlutarnir margir liverjir hnoð,
sem virðist bögglað saman framan við
góða botna. Því væri það reynandi til
að fá út úr þessum vísum það bezta,
sem fá mætti, að Sveinn legði fyrir
hagyrðingana á þeim stöðum, sem
I þátlurinn er hverju sinni tekinn, að
senda fyrriparta upp á sviðið, sem
, snillingarnir botna síðan af sinni snilli,
[ í ctað þess að tína upp úr pússi s.'nu
skammtar verkamanninum laun hans og ætlar yfirmanni hans tí-
föld eða tvítugföld laun ólærðra verkamanna.
Slíkur er draumur kommúnis'.ans, — en ekki draumur verka-
mannsins.
lélega gerða fyrriparta, sem enginn
veit, hver er höfundur að.
PÁSKARNIR ERU NÚ LIÐNIR
HJÁ, án páskahrets. Veðurblíða alla
dymbilviku og páskahelgina í tilbót. Á
páskadagsmorgun reis fánahafið yfir
hús borgaranna, cinkum í úthverfum
bæjarins. Sáust þar fáar auðar steng-
ur. Öðru máli var að gegna um „hjarta
bæjarins", þ, e. miðbæinn. Ég gekk
þar um eftir hádegið á páskadag og
krossbrá. Af horninu við Landsbank-
ann nýja sá ég tvo fána við hún, ann-
an á BSA, hinn á Brauns-verzlun. En
auðu fánastengurnar voru fleiri en ég
gat talið vlð Ráðhústorg og Hafnar-
stræti. Að vísu voru þær óvenjulega
margar þenna dag, af því að stengurn-
ar, sem bærinn lét setja upp fyrir 1.
apríl, höfðu ekki verið fjarlægðar. Og
ég rölti inn Hafnarstræti, skyggndist
upp Kaupvangsstræti, en allt kom fyrir
ekki. í fjarlægð sá ég hylla undir
fyrsta fánann innan við miðbæinn, —
fána góðtemplara á Skjaldborg. En ís-
lenzkan fána var hvergi að sjá við að-
alumferðagötu bæjarins frá Brauns-
verzlun að Samkomuhúsi bæjarins.
Vísnabálkur
Vísnaþáttur Sveins Ásgeirsson-
ar í Varðborg 6. marz 1955.
í útvarpinu oft ég heyri
iðka braglist rímsnillinga.
Botn:
Drekka menn á Akureyri
enn í gegnum Siglfirðinga. (K. f.)
Illar vættir æstar berja
okkar kæra móðurland,
Botn:
þegar vetrarveðrin herja
Vonaskarð og Sprengisand. (G. S.)
Ilefðarstandið holdið kaus,
hátt því andinn grætur.
Botn:
Ekki er fjandinn iðjulaus,
ef að vanda lætur.
Glatt liefir margan góðan dreng
glettna konu að hitta.
Botn:
Ennþá leggur ör á streng
Amor bogaskytta.
Lífsins tel ég lykkjuföll
líkt og gömul kona.
Botn:
Mín er bráðum ævin öll
ælla ég að vona. (G. S.)
Vopnum sóttur fe'gðar fljótt
flý ég óttahraður.
Botn 1:
Brott frá drótt á dimmri nótt
dæmdur flóttamaður. '
Botn2:
Ekki er rótt að eiga nótt
eins og flóttamaður.
Leiðir allar einn ég geng
undan hallar fæti.
Botn:
Oft ég lalla í einum keng
eftir Vallarstræti. (K. í.)
Þá fengu áheyrendur þenna
fyrnpart til að bolna:
Nálgast vorið Norðurland,
nóttin styttist óðum.
Af 84 sendum botnum hlaut
þessi botn Sieindórs Steindórsson-
ar verðlaun:
Logar yzt við eyjaband
eldur af sólarglóðum.