Íslendingur - 25.11.1965, Blaðsíða 4

BLAÐ SJÁLFSTÆÐISMANNA í NORÐURLANDSKJÖUDÆMI EYSTRA
Kemur út hvern fimmtudag. — Útgefandi: KJÖRDÆMISRÁÐ. — Ritstjóri og ábyrgðar-
maður: JAKOB Ó. PÉTURSSON, Fjólugötu 1, sími 11375. Auglýsingar og afgreiðsla:
ÁRNI BÖÐVARSSON, Norðurgötu 49, sími 12182. Skrifstofa og afgreiðsla í Hafnar-
stræti 107 (útvegsbankahúsið) III. hæð (innst). Sími 11354. Opið kl. 10-12 og 13.30-
17.30. Laugardaga kl. 10-12. — Prentun: Prentverk Odds Björnssonar h.f., Akureyri.
■■■!■ III lll^l■l^lll^l IIII lllllllll IHIIilli 111 11 ■ il I IIMIH II llllil I III ' III III !■! III!
Flýtum okkur Siægt
VIÐ IJFUM á öld hraðans. Hraðinn og hávaðinn er aðal-
einkenni nútímans. F.nginn hefur tíma til neins, er áður
þótti sjálfsagt að njó'ta, svo sem að lesa og kryfja góða bók til
mergjar, læra falleg ljóð, sækja fundi í félagi sínu eða fé-
lögum o. s. frv. Sjaldgæft er að verða, að félagsfundi sæki
nema st jórnin ein, ef hún þá kemur öll, nema að um einhver
sérstök hitamál sé að tefla. Kirkjusókn er talin mun minni
en fyrir hálfri öld, hvað þá manntalsþing og lireppaskil. Og
hinn háværi vélagnýr tæknialdarinnar veldur heyrnardeyfu
þeirra, er við hann þurfa að búa, þegar á ungum eða miðj-
um aldri.
Og öllu á að þurfa að flýta. Fólkið heimtar það, er sagt.
Það, sem komið er til framkvæmda vestur í Ameríku eða
suður í Frakklandi verður að koma tafarlaust til okkar. Nýj-
asta dæmið þar um er íslenzka sjónvarpið, sem okkur er sagt
að taka eigi til starfa á næsta ári. Undirbúningur að þeirri
dýru stofnun er hafinn fyrir nokkrum mánuðum, og Hggur
fátt fyrir um, hve hagkvæmur og nauðsynlegur rekstur slíks
fyrirtækis er okkur, og mun flestra mál, að í því efni hefð-
um við átt að flýta okkur hægar. Reyna a. m. k. að koma
útvarpsdagskrá okkar í viðunandi framtíðarhorf, áður en
efnt yrði til nýrrar, rándýrrar stofnunar tit samkeppni við
hina 35 árgömlu stofnun: Ríkisútvarpið. F.n sú stofnun hef-
ur átt fullt í fangi vegna mannfæðar þjóðarinnar að halda
uppi lifandi dagskrá. Hversu fer þá, er tvær skyldar stofn-
anir keppa um sama efni?
Já, við skulum flýta okkur hægar en stundum áður. Síg-
andi lukka er bezt, stendur einhversstaðar. Lán til skyndi-
framkvæmda eru góð, ef þeirra er fyllsta þörf. En þurfum
við að byrja á hverri byggingaframkvæmd jafnóðum og hún
er samþykkt, án þess að tryggt sé fé til að ljúka henni í ein-
um áfanga, svo að hún komi að notum sem allra fyrst? Væri
ekki betra að ljúka einni nauðsynlegri opinberri byggingu
á einu eða tveim árum og koma henni í gágnið heldur en
að búa við 20 grunna eða hálfbyggð hús í mörg ár, sem ekki
komast áleiðis vegna fjárskorts?
Jú, flýtum okkur hægar en áður. Það er að sjálfsögðu
ekkert athugavert að samþykkja stofnun menntaskóla á
Vestfjörðum og Austfjörðum og háskóla á Akureyri. En för-
um í því efni einnig með þeirri gát, að við reisum okkur
ekki hurðarás um cixl og hefjum framkvæmdir áður en efni
leyfa. Fyrsta skóflustunga við hátíðlega athöfn gerir svo sem
hvorki til né frá. En að festa 1—2 milljónir í grunninum og
láta svo frekari framkvæmdir bíða vegna fjárskorts í nokkur
löng ár, er ekki búmannlegt. Og þessi skoðun, sem hér er
haldið fram, kom góðu heilli fram í ræðu Magnúsar Jóns-
sonar fjármálaráðherra, er hann fylgdi fjárlagafrumvarpinu
fyrir árið 1966 úr hlaði.
yið hefðum gott af að minnka hraðann á mörgum svið-
um. Minnka hraða í því að byggja upp stórborgir og leggja
heil byggðarlög í auðn. Flýtum okkur hægt, í öllu öðru en
því, sem stuðlar beinlínis að auknum þjóðartekjum, þ. e.
vaxandi framleiðslu. Flýtum okkur hægt í akstri á vegum og
akbrautum, svo að bæði við sjálíir og samborgarar okkar
megi eiga lengra líf fyrir höndum, án örkumla og þjáninga.
„EINSDÆMF4 OG „ÓHÆFUVERK“
MIKILL ÚLFAÞYTUR hefur verið gerður syðra út af veit-
ingu bæjarfógetaembættis í Hafnarfirði, er dómsmálaráð-
herra veitti embættið Einari Ingimundarsyni, er verið hefir
bæjarfógeti á Siglufirði undánfarin 13 ár. Telja tveir lög-
fræðingar í Hafnarfirði og blaðið Tíminn, að veita hefði
átt- embættið annaðhvort þeim umsækjenda, sem stytzta
starfsreynslu hefir, ellegar þeim, sem hefur hana lengsta, en
að dómi Tímans er veitingin „óhæfuverk" og „algert eins-
dæmi og ekki sambærileg við neitt annað, sem gert hefur
verið áður í þessu efni“. (Leiðari Tímans 9. nóv.)
- VÍSNA-
BÁLKUR
Flestir vísnaelskir menn kann
ast við vísu þessa, er á sínum
tíma var ort um einn af okkar
virðulegu prestum:
Mikið er, hve margir lof ’ann
menn, sem aldrei hafa séð ’ann
skrýddan kápu Krists að ofan,
klæddan skollabuxum neðan.
En nýlega barst okkur stytt-
ing á sömu vísu og að sjálfsögðu
eftir annan, sem vér vitum ekki
í andránni hver er. En hann
kemst af með fyrripartinn að.
mestu:
Mikið er, hve margir lof’ann
að ofan,
ménn, sem ekki hafa séð’ann
að neðan.
Síðan ekki söguna meir.
Sagt er, að Kaupfélag Skag-
firðinga hafi auglýst, að það
tæki „hausa“ af bændum í slát-
urtíðinni, og var þá kveðið:
Skuldir vaxa skefjalaust,
skjót eru ráð í vændum,
því mun KS hirða í haust
höfuðin af bændum.
Peli kvað:
Slæmt er að geta ekki ort
eins og flestir hinna,
búa í orðum æ við skort,
enga hugmynd finna.
Og enn kvað hann:
Það ber vott um þroskastig
þegna föðurlandsins,
hve oft þeir vilja eðla sig
utan hjónabandsins.
Heyrt á götunni:
Þótt ég dálítið drekki
af dropum brennivíns,
„að vera eða vera ekki“
er vígorð hjarta míns.
Og loks ein um Surtseyjar-
gosið:
Meðan styrkjum öllum eyða
yfirvöld og þingsins þeyjar,
undirdjúpin eru að greiða
uppbætur á Vestmannaeyjar.
Óskar Sigurfinnsson Meðal-
heimi.
(Heimild: Bragi frá Hoftún-
um.)
AÐ FER NÚ mjög í vöxt, ef
afbrot eru framin og eng-
inn stendur afbrotamanninn að
verki, að verðir laganna senda
honum orð í blöðunum og biðja
hann að gefa sig fram. Þetta ber
ekki ævinlega árangur, sem
vart er að vænta, en i tilefni af
þessari nýju aðferð við að koma
uþp um afbrot, varð manni ein-
um þessi staka af munni nýlega,
ef ég fer þá rétt með:
Þú iðkar þín afbrot í hljóði,
og enginn sér þitt vamm.
Viltu ekki gera það, góði,
að gefa þig sjálfur fram?
f&NKABftOT
JÓffS'sxófwm
• KOMDU BARA SJÁLFUR
• HVENÆR ERU DÓMAR
AFPLÁNAÐIR?
• UMSÖGN „KLÁMRITS“
UM ÍSL. KONUNA
E' G VAR NÝLEGA að blaða í
hæstaréttardómum frá 1963,
og kennir þar að sjálfsögðu
margra grasa, en sérstaklega
vakti eftirtekt mína dómur yfir
manni fyrir fjársvik, og hljóð-
aði dómurinn upp á tveggja ára
fangelsi, og mun það þyngsti
dómur, sem það ár hefur verið
dæmdur, að ég held. En þegar
litið er yfir sakaskrá mannsins,
verður maður undrandi yfir því,
hvaða tíma maðurinn hefur
haft til fjársvikanna, þar sem
hann átti samkvæmt dómum að
vera lengstaf í fangelsi allt frá
1948. Það ár fær hann fangelsis-
dóm í 13 mánuði, næsta ár í 14
mán., 1950 í 8 mán., 1952 í 14
mán. (2 dómar), næstu tvö ár í
11 mán., árið 1956 í 42 mánuði,
eða hálfí fjórða ár (4dómar), en
vinnst þó tími til á árinu 1958
að bæta á sig 15 mánuðum og
1959 12 mánuðum. Svo verður
hlé á til 1962, að hann fær loks
í viðbót 10 mánuði.
Hér skal enginn dómur á það lagður, hvort þessi veiting
sé rétt eða röng „siðferðilega", eins og æsingalýðurinn legg-
ur svo mikið upp úr. F.n sízt af öllu ætti Tíminn að tala um
„einsdæmi" í embættaveitingum. Dómsmálaráðherra Fram-
sóknarflokksins varð fyrstur til að skapa „einsdæmi" í em-
bættaveitingum á sínum tíma, og eftirkomendur hans í
FTamsóknar- og Alþýðuflokknum sigldu í kjölfar hans. Eitt
af beztu sýslumannsembættum landsins (Árnessýsla) var um
áramót 1936—7 veitt nýútskrifuðum kandídat með enga
starfsreynslu á því sviði, um svipað leyti var F.mil Jónssyni
veitt embætti vitamálastjóra í stað annars manns, er hafði
II ára starfsreynslu sem hafnarverkfræðingur, Haraldur
Guðmundsson veitti um líkt leyti sr. Sigurði Einarssyni
dósentsembætti við Háskólann, þótt tveir reyndari kenni-
menn sæktu, og svo mætti lengi telja. Tíminn gerði rétt í
því, að tala sem minnst um „einsdæmi“ í embættaveiting-
um. Það er ekki nógu langt frá liðið, er húsbændur hans í
ríkisstjórn brutu allar reglur og hefðir um embættaveit-
ingar.
ÉG HEF verið að klóra mig í
hnakkaim, en get engan vegina
skilið að heldur, hvemig mað-
ur, sem á 15 árum á að sitja í
fangelsi hátt á ellefta ár, getur
komið svo miklu í verk, sem
lýsingar réttarins á afbrotum
hans sýna, og hvernig hann get-
ur á þeim tíma, sem hann að
réttu lagi á að vera innan við
múrinn samkvæmt aómum,
bætt við sig 15 mánuðum. Már
fi.nnst, að slíkir menn séu ærið
fornbýlir, að halda áfram að
safna dómum, áður en þeir hafa
afplánað þá sem fyrir eru. Eða
hefur sá háttur verið á hafður,
að með hverjum nýjum dómi
hafi verið klipið aftan af hinum
fyrri? Er þetta ekki eitthvað
hliðstætt því, að bílstjóri, sem
ekur fullur missi ökuleyfi í 6
mánuði, aki svo aftur fullur eft-
ir 2 mánuði og fái þá ökuleyfis-
sviftingu í 12 mánuði o. s: frv.
Ég er hræddur um, að ef slíkt
kæmi fyrir, myndi ökumaður-
inn ekki þurfa að reikna með
ökuskírteini framar, og er það
vel. En hversu má það þá verða,
að menn, sem eiga samkvæmt
dómi að vera undir lás og slá,
fá að ganga um meðal almenn-
ins í Reykjavík og víðar til að
svíkja fé út úr fólki? Afsakið,
að ég spyr. Það er svo önnur
saga, að í öllum fangelsisdóm-
unum, sem eru 15 talsins, er
maðurinn sviftur kosningarétti
og kjörgengi. En væri þá nokk-
uð líklegra en hann verði á
framboðslista í naéstu kosning-
um? Því að tæplega þarf að
taka sama réttinn af sama
manni 15 sinnum, ef útilokað er
að hann geti endurheimt hann,
eftir að hann hefur einu sinni
verið af honum tekinn.
MEÐAL hinna mörgu íslenzku
tímarita, sem einkum
byggja tilveru sína á klámfengu
og öðru sóðalegu efni og renna
út í blaðasölunum eins og heit-
ar lummur, þótt öndvegisrit
góðskáldanna rykfalli í hillum
bóksalanna, er eitt, sem nefnist
SJÓN OG SAGA, gefið út af
„Bókamiðstöðinni" án ritstjóra
og ábyrgðarmanns eins og fleiri
slík rit. Ég blaðaði nýlega í einu
hefti þess og rakst þar á þýdda
grein „Hvað veiztu um konur“,
og er þar verið að skilgreina
konuna meðal nokkurra þjóða.
En þar er ekkert sagt um hina
íslenzku, og reynir ritið að bæta
úr því í lokin með eftirfarandi
umsögn:
„ V í Ð I R FERMINGAR-
SLOPPAR tíðkast víða um
lönd, en hvergi í heiminum hef-
ur þessi hvítj sloppur, tákn
hreinleikans, þurft að þjóna
jafnframt sem óléttusloppur
fyrir fermingartelpuna. Ungar
stúlkur á íslandi, sem vilja heita
einhverjar dömur, ganga helzt
ekki undir stúdentspróf nema
óléttar og er ekki vel, nema þger
séu þá ófrískar að þriðja barni.
Skólayfirvöld á ísl. amast held-
ur við barneignum í barnaskól-
unum, ekki samt sökum íhalds-
semi, heldur er sífellt erfiðara
að fá prófdómara vegna þessa.
Það er sem sé alls ekki hcettu-
laust að gefa stúlkubarni, sem
komið er á steypirinn (svo),
hraksmánarlega einkunn og get
ur slíkt haft fósturlát í för með
sér. Nú hvu hafa verið gripið
til þess fangaráðs, að skrifa
(Framhald á blaðsíðu 7). 1
ÍSLENDINGUU