Íslendingur - 06.04.1977, Blaðsíða 4

íslendingur
Gtgefandl: íslendingur hf.
Ritstjóri og ðbyrgðarmaður: Gísli Sigurgeirsson.
Auglýsingastjóri: Sólveig Adamsdóttir.
Dreifingarstjóri: Steinunn Guðjónsdóttir.
Ritstjórn og afgreiðsla: Ráðhústorgi 9, sími 21500.
Prentun: Prentsmiðja Bjöms jónssonar.
Askriftargjald: 200 kr. ð mðnuði.
Lausasala: 60 kr. eintakið.
Vegaáætlun fyrir
næstu ár
Alþingi afgreiddi fyrir skömmu veg-
áætlun fyrir árin 1977 tii 80. Samkvæmt
áætluninni er gert ráð fyrir að verja
alls tæpum átta þúsund milljónum króna
til nýbyggingar vega í sumar og næstu
tvö ár, þar af rúmlega 1 þúsund milljón-
um króna innan Norðurlandskjördæmis
eystra. Athyglisvert er að í þessari veg-
áætlun er stefnt að því að auka raun-
gildi viðhaldsf jár þjóðvega, einkum vetr-
arviðhalds vegna breyttra reglna um
snjóruðning, en þessar nýju reglur eru umtalsverð réttarbót fjr-
ir þau byggðarlög, sem búa við snjóþyrigsli og samgönguerfW-
leika af þeim sökum. Fjarri fer þó því að þessar nýju reghir
séu viðunandi lausn alls staðar. Þess má til dæmis geta að
einungis er gert ráð fyrir því að ryðja snjó af Múlavegi einu
sinni í viku hverri á sama tíma og gert er ráð fyrir að moka
veginn til Bolungarvíkur og Siglufjarðar tvisvar í viku, en þau
byggðarlög eru svipað í sveit sett og Ölafsfjörður.
Hin nýja vegaáætlun er gerð í samræmi við nýsett vegalög.
I þeim lögum er flokkun vega breytt. Felldar eru niður hrað-
brautir en upp tekinn nýr flokkur vega svonefndar stofnbrautir.
1 þeim flokki eru allir aðalvegir landsins milli byggðarlaga en
í þjóðbrautaflokki eru innansveitavegir. Með vegaáætlun nú er
stefnt að jafnari áherslu en áður á uppbyggingu aðalvegakerfis-
landsins — stofnbrautanna — í stað þess að fyrr meir sátu
hraðbrautir mjög einhliða í fyrirrúmi — og einnig er stefnt að
því að auka það hlutfall af nýbyggingafé sem fer til þess að
gera innansveitarvegina — þ. e. . s. svonefndar þjóðbrautir.
Samkvæmt vegáætlun fyrir árin 1977 til 80 er gert ráð fyrir
því að auka verulega fé til nýbygginga vega á Norðurlandi
eystra. f fyrra var varið tæplega 300 millj. króna alls til ný-
bygginga vega í okkar kjördæmi og eru þá verktakalán með-
talin. 1 sumar er heimilt að verja 426 millj. króna til vegagerð-
ar, en þar af nema verktakalán 80 millj.
Fyrirhugað er að ráðast nú í eitt af þrem stærstu verkefnum
í vegagerð hér í kjördæminu, þ. e. a. s. veg um Víkuskarð yfir
Vaðlaheiði. I framkvæmd er heimilt að verja um það bil 80
millj. króna næsta sumar og verður það stærsta verkefni í vega-
gerð í kjördæminu. Stefnt er að því að Ijúka þessum vegi eigi
síðar en 1980. Áfram verður haldið vegagerð í Ölafsfirði og
norðan Akureyrar, hafin uppbygging á vegi um Hámundar-
staðaháls við Dalvík og yfir Mývatnsheiði og fram haldið vega-
gerð ufir Sléttu og í Þistilfirði. Þá er ætlunin að byggja upp
það sem eftir er að snjóaköflum á öxnadalsheiði næstu 3 ár.
Af öðrum stórverkefnum í vega og brúargerð sem stefnt er að
á síðari hluta áætlunartímabilsins á Norðurlandi eystra má
nefna brýr á Ölafsfjarðarvegi yfir Þorvaldsdalsá og Svarfaðar-
dalsá. I þjóðbrautarverkefnum er mesta fjárveitingin í áætl-
uninni til vegarins frá Víkurskarðsvegi áleiðis til Grenivíkur.
Fleiri verkefni mætti að sjálfsögðu nefna sem fyrirhuguð eru á
Norðurlandi eystra, en nánar vísast til sérstakrar fréttar í blað-
inu um það efni.
Unndan farin erfiðleikaár I efnahagsmálum hefur ríkisstjórn-
in orðið að gæta aðhalds á öllum sviðum útgjalda þjóðarbús-
ins. Þetta hefur komið niður á framkvæmdum hins opinbera
ef frá eru talin orkumál. Rauntekjur vegasjóðs hafa einnig
minnkað vegna bensínhækkunar og rýrnandi bensínsölu. Með
tilliti til þeirra brýnu verkefna í vegagerð, sem eru lífshags-(
munir margra byggðarlaga, verður að taka til endurskoðunar
tekjustofna vegasjóðs og fjárveitingar til vegamála strax og
rofar til í efnahagsmálum. Ríkisstjórnin hefur ákveðið að þetta
skuli gert þegar á næsta hausti. L. J.
4 — ÍSLENDINGUR
vin, og þegar dælt hafði verið
um 150 tonnum úr nótinni og
aflinn orðinn um 400 tonn,
bætti hann við: „Konan mín
var búin að segja mér að við
ftengjum afla og hún veit það
ævinlega upp á hár.“ Eigin-
kona Baldvins er Björg Finn-
bogadóttir, af miklum sjó-
mannsættum.
Það voru engin grið gefin
og kastað var í fjórða sinn um
kl. 16.50. „Það eru einhver
kvikindi inni,“ sagði Baldvin
eftir að hafa þreifað fyrir sér
með asticnum, en það er leitar
tæki, sem leitar lárétt frá Skip
inu og gefur mögulei'ka á að
fylgjast með torfunni sem ver
ið er að kasta á.
• Þá var farið í steikina.
Kl. 6 var gefið matarhlé eft
ir stanslausa törn frá hádegi.
Menn tóku hraustlega til mat
ar síns, en kokkurinn var með
gómsæta lambasteik á borð-
um. Þegar við vorum rétt bún
ir að koma okkur notalega
fyrir við sjónvarpið kom kall-
ið, „klárir“ og matsalurinn
tæmdist á augabragði.
Þegar búið vrr að landa úr
5. kastinu kl. rúmlega 7, sagði
Baldvin: „Það stóð glöggt,
hefðum við fengið bara örlít-
ið meira hefði það verið nóg
til að fylla“. Við vorum þá
komnir með 620 tonn, vantaði
aðeins 20 tonn upp á fullfermi.
Baldvin kannaði lítillega
möguleikana á að ná þessum
20 tonnum, en síðan var stefn
an tekin í land.
• Þröng á miðunum.
Þrjú skip voru á miðunum
út af Bjarginu eins og áður
sagði, Súlan, Loftur og Hákon.
Voru þau nánast á sama blett
inum því þau voru öll að veiða
úr sömu torfunni. Þetta gekk
þó slysalaust. Loftur BaldVins
son fékk um 400 lestir og
Hákon 300.
• „Allt saman úrvalsmenn“
Auk Baldvins eru Skipverj -
ar á Súlunni í umræddri veiði
ferð þessir: Gísli Jóhannsson,
1. stýrimaður, Kristján Garð-
arsson, 2. stýrimaður, Björg-
vin Jónasson, 1. vélstjóri,
Framhald á bls. 6.
„Tekið í blökkina“. Sigurður Leósson, háseti.
„Allt
saman úrvalsmenn44
Loðnuveiði okkar íslendinga hefur aukist ár frá ári. Næstum
árlega eru bætt fyrri aflamet og með tilkomu loðnuveiðanna
úti fyrir Norðurlandi og Vestfjörðum sl. sumar hefur ársaflinn
enn aukist. Það sem af er þessu ári, gefur vonir um eitt met-
árið enn. Svokallaðri vetrarloðnuvertíð, sem hófst í janúarbyrj-
un, er að ljúka og aldrei hefur veiðst meira. Heildaraflinn er
orðinn tæp 550 þúsund tonn. Það var svo fyrir um viku síðan,
að loðna fannst utarlega í Eyjafirði. Nokkur skip fengu þar afla,
en síðan gerði brælu og loðnuskipin héldu í höfn. Þegar brælan
gekk niður létu skipin úr höfn aftur. Þar á meðal var Súlan
EA 350. Baldvin Þorsteinsson, skipstjóri, var svo vinsumleg-
ur að leyfa blaðamanni íslendings að fljóta með í eina veiði-
ferð. Að vísu leist skipshöfninni ekki allt of vel á tiltækið, þegar
blm. mætt um borð. Hafa hugsað sem svo: Þessir blaðamenn
eru ekkert annað en fiskifælur og ekki góðs viti að hafa slíkan
um borð. Þetta afsannaðist þó þegar leið á túrinn og sumir
höfðu jafnvel á orði, hvort blaðamaðurinn gæti ekki verið með
áfram.
arssyni, sem nú er s'kipstjóri
á Guðmundi RE.
Á vetrarloðnunni í fyrra
fékk Súlan um 7 þús. tonn og
á sumar- og haustloðnunni
fyrir norðan og vestan rúm
10.000 tonn. Einnig fékk Súlan
um 2Í20 tonn af suðurlandssíld,
en það var sá kvóti sem skip-
unum var úthlutaður.
# Baldvin varð kvenhrædd
ur og flúði á sjóinn.
Baldvin er fæddur Höfð-
hverfingur, en alinn upp í Hrís
ey. • Blaðam. taldi því líklegt,
að hann hafi ungur byrjað að
stunda sjóinn.
— Nei, nei, það er mesti mis
skilningur, að ég hafi byrjað
snemma, sagði Baldvin. Ég
ætlaði mér aldrei að verða sjó
maður. Ég ætlaði að verða
íþróttaktennari og lærði til
þess. Síðan ætlaði ég að fara
að kenna og skólinn sem ég
átti að kenna við var kvenna-
skólinn á Blönduósi. En ég
Veit ekki hvað kom yfir mig,
sennilega hef ég orðið svona
fcverihræddur. Allavega flúði
ég og fór á sjó og við sjó-
mennskuna hef ég mest verið
síðan, en þá var ég 18 ára.
# Kræðan hefur aukist.
Á leiðinni ut fjörðinn lóðuð
um við á tatsverðar torfur,
sem voru alveg við botn. Bald
vin sagði að þetta væri
„kræða“ (smásíld), sem alltaf
hefur verið nokkuð um í firð-
inum, en hún hefur aukist á
sl. árum, enda friðuð.
Á Grenivík tókurn við stýri
manninn, Gísla Jóhannsson, og
þá var allt klárt til að halda á
miðin.
Kókkurinn var tilbúinn með
matinn og var dýrindjs sjó-
sigin ýsa á borðum. Tóku skip
verjar hraustlega til matar
síns. Ndfckrir hásetanna
kenndu mikils þorsta Og höfðu
í gamanmáli, að hann væri
einkennilegur þessi þorsti,
fyrst eftir landlegur og síðan
aftur þegar þeir færu að nálg-
ast land eftir langar útilegur.
Að vísu ekki sami þorstinn, en
ekki ósvipaður.
# „Jæja, strákar, klárir!“
Kl. rúmlega 12 vorum við
komnir á miðin útifyrir Hvann
dalabjargi, sem er á milli
Ólafsfjarðar og Héðinsfjarðar.
Þar voru fyrir Hákon frá
Grenivík og Loftur Baldvins-
son frá Dalvík. Var Loftur bú
inn að kasta og var að draga,
en það gekk hægt enda hafði
hann fengið 250 tonn í kast-
inu. Skipstjóri á Hákoni er
Nótin rifnaði og þá varð að
rimpa í gatið.
Adolf Oddgeirsson, sem er að
sögn Súlumanna einn elsti
„kapteinninn“ í flotarium og
jafnframt einn sá harðasti.
Kl. 12.30 tilkynnti Baldvin;
„jæja, strákar, klárir.“ Stuttu
síðar tilkynntu þeir til baka;
„klárir“. Við hringsóluðum
um svæðið og álitlegar torfur
komu fram á dýptarmælinum,
en þær stóðu djúpt. Loks
komst Baldvin í tæri við eina
álitlega og þá bom öskrið, sem
erfitt er að lýsa á prenti, og
nótin byrjaði að renna í sjó-
inn. Aðeins um 40 mín. síðar
var nótin komin inn aftur,
ásamt 60 tonnum af loðnu. —
„Þefcta eru gríðarlega falleg
síli,“ sagði Baldvin, „en aðeins
lítið brot af torfunni sem við
köstuðum á.“ Samkvæmt upp-
lýsingum loðnunefndar, er
loðnan, sem veiðst hefur fyrir
Norðurlandi 4—4.7% að fitu-
magni, sem er mjög gott.
# Svo kom stóra kastið.
Eftir fáeinar mínútur var
kastað aftur. Einhvemveginn
hafði óreyndur blaðamaðurinn
það á tilfinningunni að þetta
væri stóra kastið. Það brast
hærra í geilinni og snurpuvírn
um þegar verið var að draga
og brúnin virtist vera farin að
léttast á strákunum.
„Það er eirihver heillingur í
þessu,“ sagði Baldvin, „það er
allt að fara staut niður“. Það
gekk seint að draga, þvi loðn-
an lá þungt í og sagðist Bald-
vin aldrei hafa kynnst öðru
eins. Það gekk þó um síðir og
rúmlega 200 tonn fengust úr
kastinu.
# „Konan mín var búin að
segja mér að við fengj-
afla.“
Nótin var ekki fyrr komin
um borð, en Baldvin kallaði
„klárir“ og sfuttu síðar var
nótin komin í sjóinn aftur.
„Hún er inni,“ sagði Bald-
Baldvin Þorsteinsson tilkynnir komutíma í Krossanes.
# Aflinn kominn í rúm
14 þúsund tonn.
Við létum úr Akureyrar-
höfn kl. tæpl. 9 laugardags-
morguninn 2. apr. Að vísu var
meiningin að fara fyrr, en þá
vantaði kofckinn og enginn
vildi kokklaus á sjó. Súlan
hefur veitt rúmlega 14 þúsund
tonn af loðnu síðan 6. janúar
sl. Verðmæti þess afla er rúm
ar 100 millj. kr., en það gerir
um 2.2 millj. í hlut, þó ekki sé
það komið í vasann, því skatt-
urinn hirðir sitt — venjulega
um 40%. Mörgum finnst það
dágóðar tekjur á 3 mánuðum,
en sá tími er fljótur að lengj-
ast þegar farið er að reikna
hann út í 40 stunda vinnu-
viku. Úthaldið hefur verið
nær stanslaust frá því að veið
arnar byrjuðu og eina hVíldin
á meðan verið er að stíma í
land og út aftur. Kom það
fram í spjalli við hásetana á
Súlunni, að það sem þeim þyk
ir einna erfiðast við loðnuveið
arnar, eru þessi löngu úthöld
og oft langar vökur því sam-
fara.
# Súlan mikið happaskip.
Nótin dregin um borð. Hvanndalabjarg í baksýn.
„Konan mín sagði mér, að við fengjum afla. Hún veit það allt-
af upp á hár,“ sagði Baldvin. Og hér er hún Björg Finnboga-
dóttir mætt á bryggjunni og fagnar bónda sínum. Með þeim á
myndinni er Lára Pálsdóttir, eiginkona Leós Sigurðssonar, út-
gerðarmanns og eiganda Súlunnar.
Súlan kom til landsins í des
embermánuði 1967 og hefur
alltaf verið happaskip. Skipið
var fljótlega lengt um 5 m. og
fyrir nokkrum árum var
byggt yfir þilfarið. Baldvin
Þorsteinsson, núverandi skip-
s'tjór, var með skipið fyrsta ár
ið. Síðan veiktist hann og var
í landi í 2 ár. Eftir veikindin
var Baldvin í afleysingum á
nokkrum skipum, þar til 16.
janúar 1973, að hann tók við
Súlunni aftur af Hrólfi Gunn-
ÍSLENDIN GUR — 5