Íslendingur - 06.05.1981, Blaðsíða 5

Léséndur leggja
orð í belg . . .
ndirstöðum geðlækninga
Bylting í lyfjameð-
ferð geðsjúkra
Ragnheiður Árnadóttir, hjúkrunarfræðingur, Jóhann Konráðsson, sjúkra-
liði, og Brynjólfur Ingvarsson, yfirlæknir.
Heimilislæknar, héraðslækn-
ar og sjúkrahússlæknar biðja
yfirleitt um meðferð fyrir veik-
ustu sjúklingana, hinir sjúkling-
arnir biðja oft um aðstoð sjálfir
eða koma sér á framfæri fyrir
tilstilli aðstandenda sinna, eða
t.d. Félagsmálastofnunar Ak-
ureyrar þegar aðstandendur
vilja ekki eða geta ekki bland-
að sér í máíin. Meðferðarstarf
deildarinnar byggist á samtöl-
um, ráðleggingum, fortölum,
þjálfun, vinnu og geðlyfjum.
Reynt er að ráða ráðum sameig-
inlega og á jafnréttisgrundvelli
án þess að missa sjónar af gildi
sérþekkingar. Hvenær sem færi
gefst er leitast við að undir-
strika sjálfsábyrgð sjúkling-
anna. Þeir fá t.d. ekki að leggj-
ast upp í rúm og bíða eftir bat-
anum, eða sitja í aðgerðarleysi
og bíða eftir að geðlyf geri
kraftaverk. Afturbati getur orð-
ið heilmikil úrvinnsla og vinna
fyrir sjúklinginn, og hér er það
sem iðjuþjálfun kemur inn í
myndina. Henni er ætlað það að
hvetja og örfa sjúklinginn til að
velja sér viðfangsefni, takast á
við það á degi hverjum, einbeita
huganum og þjálfa höndina, og
þegar best lætur að efla sköp-
unargleðina. Allt þetta saman-
lagt gefur margháttaða mögu-
leika á hagnýtri geðvernd sem er
ein af megin undirstöðum geð-
lækninga.
Hlutur Kiwartismanna
Kiwanismenn söfnuðu fé í haust
eins og allir muna. Hluti þess
rennur til T-deildar sjúkrahúss-
ins á Akureyri og á sínum tíma
var ákveðið að verja pening-
unum til að setja á laggirnar
iðjuþjálfun sem vantaði mjög
tilfinnanlega. Gjöf Kiwanis-
manna var höfðingleg, en hrökk
þó ekki til að íjármagna allt
verkið, enda fullur skilningur á
því hjá sjúkrahússstjórn að
leggja fram fé á móti gjöfinni
svo að dæmið g'engi upp.
Hverra hagur?
Sé málið skoðað í stærra sam-
hengi má segja að hér sé fjár-
festing fólksins, bæði þeirra sem
gáfu fé, þeirra sem söfnuðu,
þeirra sem framkvæmdu verkið
og loks einnig þeirra sem ekkert
gerðu máli þessu til stuðnings.
Þeirra peningar eru líka í þessu,
óbeinlínis að vísu, en sem betur
fer verður enginn spurður að því
hve mikið hann eða hún lagði af
mörkum. Iðjuþjálfunin í Skóla-
stíg 7 er öllum jafn opin sem
geta notfært sér þá þjónustu
sem þar er veitt, þótt í bili séu
þar eingöngu sjúklingar af
T-deild og 2 öðrum deildum
spítalans.
G-deildin
Brynjólfur Ingvarsson hefur
einnig yfirumsjón með geðdeild
þeirri sem ertil húsa við Spítala-
stíg.
Þar eru nú sex sjúklingar og
ekki ráðgert að taka þar inn
nýja sjúklinga heldur stefnt að
því að leggja þá deild niður
þegar til þess hafa skapast
ástæður.
Starfsemi geðdeildarinnar í
þessu húsi hófst 1946 og leysti
þá brýnan vanda að sögn Jó-
hanns Konráðssonar, sem þar
hefur starfað nánast frá upp-
hafi. Síðasti sjúklingurinn kom
þar inn árið 1976 en þar eru
sjúklingar er veikst höfðu fyrir
1952 en á því ári varð gjörbylt-
ing á lyfjameðferð geðsjúkra.
Að sögn Brynjólfs háir fjár-
skortur nokkuð starfseminni og
væri t.d. æskilegt að þar færi
fram iðjuþjálfun o.fl. sem sjúkl-
ingum gæti orðið til styrktar.
Það kom fram á fundi með
blaðamönnum á dögunum þar
sem starfsemi geðdeildarinnar
var kynnt að þar eru nú lægstu
daggjöld á landinu og eru þau
um 18% af venjulegum dag-
gjöldum Fjórðungssjúkrahúss-
ins.
Af færeyskum
sjónarhól
í dymbilviku komu hingað fær-
eysk hjón, Óli Breckmann þing-
maður, menntaskólakennari og
ritstjóri m.m., ásamt konu sinni.
Valtýr Pétursson listmálari kann
aðist við hann af afspurn og sagði
mér, að ekkert blað vinstri
pressunar kæmi svo út, að Óli
þessi væri ekki skammaður eða
amast við honum. Sérstaklega
væri kommúnistum í nöp við
hann. Mér þóttu þetta meðmæli
og það var ekki sökum að spyrja.
Með okkur tókst þegar í stað
vinátta, enda reyndist maðurinn
frjálslyndur í skoðunum að mín-
um smekk.
Við hjón brugðum okkur aust-
ur yftr fjall. Þau langaði
vitaskuld að sjá Heklugos og
Gullfoss og Geysir voru líka á
dagskrá. Þessi náttúruundur urðu
mikið tilhlökkunarefni og vöktu
hrifningu hjá okkar færeysku
vinum. í leiðinni skoðuðum við
Búrfellsvirkjun. Hún framleiðir
knappan helming raforkunnar i
landinu eða 225 megawött. Áður
en þessi áratugur er allur hefur
raforkusalan til álversins greitt
stofnkostnaðinn að fullu og allan
rekstrarkostnað frá þeim tíma, er
hverflarnir byrjuðu að snúast.
Með þessa vitneskju svart á hvítu
fyrirframan sig er erfitt að skilja,
hvers vegna framsóknarmenn og
kommúnistar geta ekki látið af
þeirri áráttu að rægja þessa
virkjun og hvernig að henni var
staðið. I henni hefur draumur
Einars Benediktssonar. rætst:
Þjórsá maiar gull og í líkingum
talað höfum við fengið virkjunina
afhenta á silfurfati.
/ stöðvarhúsinu er uppdráttur
af virkjunartilhögun þeirri, sem
Einar Benediktsson var hér um
bil búinn að hrinda íframkvæmd.
Þar vantaði einungis herslu-
muninn. Þetta vakti óskipta
athygli Óla Breckmanns, enda
Færeyingar illa staddir að þessu
leyti að þar eru virkjunarkostir
fáir og smáir, en fjarlægur
draumur að fá raforkuna héðan
með sæstreng út þangað. Við þvi
er að búast, að þeim þyki
torskiiið að hér sé alltaf nóg af
fólki, sem er önnum kafið við að
spilla fyrir stórvirkjunum hvar
sem er á landinu. Af þessum
sökum fara lífskjör versnandi í
stað þess að batna verulega.
Fyrir Norðlendinga og atvinnu
uppbyggingu hér varðar miklu,
að í Blönduvirkjun verði ráðist
þegar í stað.. Ódugnaður stjórn-
valda og rígur heima fyrir hafa
valdið því, að dýrmætur tími
hefur farið til spillis, sem á eftir
að kosta þjóðina offjár. Reynslan
af Búrfelisvirkjun og álverinu
kennir okkur, að hér er til mikils
að vinna og óbærileg tilhugsun að
Norðurland verði láglaunasvæði
til frambúðar.
Halldór Blöndal
„Mál er að linni“
og meira en það
„Halló - halló.“ Ég var að hringja á
flugvöllinn, vænti ferðar „að sunn-
an“. Það er besta veður, komið
langt fram yfir áætlunartíma, og
engin vél á ferð! Loks fæ ég
sarnband og leita frétta. Svarið er:
„Ég á von á vél um hádegið, og það
verður eina ferðin í dag,“ (líklega í
stað þriggja!)
Ég bölva nú ekki hátt, svona
símleiðis, en spyr hvað valdi:
„Flugmenn - vilja ekki - þykjast
eiga inni frí“! Er það furða, þótt
flugmál okkar séu á „köldum
klaka“ stödd, með svona starfsliði,
verður mér á að hugsa. I dag er nú
reyndar ekki svo illa statt sem
stundum, þegar verkfalli hefur verið
beitt á þessum slóðum á mesflí
annatímum flugsins, svo að milljóna
tjóni er boðið heim! En sami er
hugurinn að baki: ofbeldi, tillits-
Iausar kröfur! En flugmenn (sumir)
eru nú á margan veg „hátt uppi“ og
einnig kvillahætt, a.m.k. andlega!
En ungar stúlkur á jörðu niðri, á
„leikvöllum" lífsins, geta nú sýnt
sömu viðleitni: gert kröfur, heimtað
og hótað að „ganga út“, ef ekki er
gefið eftir! (En að „ganga út“ er nú
afstætt og stundum mjög æskilegt!)
En hafa ekki yfirvöld bæjarins
(Akureyrar) reynst of hrædd við
„ofbeldið" í pilsum, og sagt , já og
amen“, án þess að gera sér grein
fyrir afleiðingunum - eða hvað? Var
ekki búið að semja, og undirritaðir
samningar af báðum aðilum? Og
svo möguleikar til lagfæringar á
næsta leyti, þ.e. í ágústlok? Og nú
segja „ráðsmenn", að fóstrur séu-
ráðnar í 12. launaflokki, en taki
laun (með þeirra samþykki) sem í
13. launaflokki væru. - Þetta er
eitthvað óhreint, - er það tilraun að
fela?
Er nú nokkur von til þess, að
fóstrur „syðra“ og á Króknum sætti
sig við allt önnur kjör? Og hvað um
hjúkrunarfræðinga (byrja eftir
þriggja ára nám og eru svo 4 ár að
ná upp í 13. launaflokk)? Kennarar
o.fl. fara vafalaust að bera saman
kjörin og óróast.
Hér á Akureyri stóðu foreldrar
viðkomandi barna með fóstrum,
með þrýstihópahug.
Hefði ekki mátt láta bessa hópa,
fóstrur og foreldrana, semja sín á
milli og jafna sakirnar um sinn en
láta samningana við bæinn ó-
breytta? Ég man þá rödd frá föður í
hópnum, að hann hefði gjarnan
borgað nokkuð til, svo að fóstr-
urnar „gengju ekki út“.
En hvað ætli við þyrftum mar.ga
ráðherra og Alþingismenn til við-
bótar þeim, sem nú sitja, svo að þeir
- stjórn landsins og löggjafar - fái
ráðið við þrýstihópana, oft ábyrgðar
laust skemmdarverkafólk? - Líklega
sama, þótt tvöfaldaðar væru töl-
urnar, fyrst þessum 10 plús 60
virðist ekki geta hvarflað í hug, að
hér verði að gera meira en að „líta
þetta alvarlegum augum“! Hvers
vegna ekki að lögfesta kaup og láta
svo þá, sem neita að starfa sam-
kvæmt undirrituðum sarnningum
og efna til verkfalla, bera ábyrgð
gerða sinna, á eitthvað s vipaðan hátt
og nú er lagt til að gert verði, ef verð
á framleiðslu eða vöru er hækkað
umfram leyfi? Lifum við í lýðveldi
eða við þrýstibópastjórn?
Nú virðast Alþingismenn telja
það sjálfgeflð, að þeir - og aðrir -
hljóti launabætur 1. júní n.k. jafn-
framt því, sem atvinnuleysi fer
vaxandi, og fyrirtækin hvert af öðru
eru rekin með halla, á heljarþröm,
vegna tilkostnaðar, m.a. hárra
vinnulauna. Hver á að borga
viðbótina, rétta af?
Vissulega þarf að lagfæra á
einhvern hátt kjör þeirra með lægstu
launin - en ekki þannig, að enn vaxi
misréttið, og þetta ætti að geta
tekist!
En margt bendir til þess, að
íslendingar, svona almennt, hafi nú
mikið fé milli handa: innflutningur,
utanlandsferðir, „matarseðla -
áhugi“, áfengiskaup o.fl. af því tagi,
svo að eitthvað sé nefnt.
Eins og er, virðast flestir lands-
menn getað lifað góðu lífi, efnalega,
sé atvinna næg, og kröfum stillt í hóf.
- Og með því móti - aðeins - er von
um að áfram megi takast að skerða
smátt og smátt veldi verðbólgunnar
og gegn þeirri nauðsyn getur enginn
ÍSLENDINGUR unnið!
Hafa stjórnendur þjóðarinnar
virkilega ekki annað brýnna verk-
efni nú fyrir höndum, en að
samþykkja án orða hækkun launa,
meðan þrýstihópar, jafnvel örfáar
hræður saman, fá ráðið svo högum
og lögum í landinu að hella verður
niður mjólk í stórum stíl (svo að
bara eitt dæmi sé tilgreint), þótt
milljónir barna og vaxinna svelti til
bana á annarri hundaþúfu í nokk-
urri fjarlægð í heimi okkar? Og
þrátt í'yrir endurteknar kröfur og
hækkanir (verðbætur m.a.) helst
misréttið í launamálum og oftar eru
það hópar hálaunaðra, sem að
„ofbeldinu" standa!
„Mál er að linni“ og meira en
það!
„Brekknakoti“, 1. maí 1981
Jónas Jónsson.
LEIKFÉLAG AKUREYRAR
TAKIÐ EFTIR!
„Hláturinn lengir lífið.“
„Við gerum verkfall"
Á AKUREYRI:
Fimmtudag 7. maí kl. 20.30.
Föstudag 8. maí kl. 20.30.
Sunnudag 10. maí kl. 20.30.
Sýnum ærslaleikinn
„VIÐ GERUM VERKFALL“
Sauöárkróki mánudag 11. maí kl. 21.00.
Siglufirði þriðjudag 12. maí kl. 21.00.
Hofsósi miðvikudag 13. maí kl. 21.00.
LEIKFÉLAG AKUREYRAR.
ISLENDINGUR - 5