Íslendingur - 18.12.1981, Blaðsíða 3

Séra Þórhallur Höskuldsson:
LEYNDARDÓMUR
JÓLANNA
Við skulum aðgœla að mik-
ið var um að vera i nánd hinna
fyrstu jóla. Þá var eftirvœnting
og spenna í lofti rétt eins og nú,
þótt nokkuð vœri hún af
öðrum toga. Ef við skyggn-
umst á bak við frásögn jóla-
Kirkjan á Möðruvöllum i Hörgárdal.
umstangið gefið þá rétt eins og
nú. En mitt i þessu öllu voru
sjálf ,,jólin“ þó að koma. Það
vissu fáir þá, e.t.v. aðeins hún
ein, vanfœra konanfrá Nasa-
ret, sem hafði numið engla-
rödd sem vakti von hennar og
gaf fyrirheit um J'relsara allra
manna í þvi lij’i sem hún bar
undir belti.
Þelta er sagan af hinum
fyrstu jólum. Hún sýnir að lítið
fór fyrir þeim sjálfum en það
var mikið ikringum þau. Samt
komu þau og koma enn og
boða birtu og yl, fögnuð og
frið, hverjar sem umbúðirnar
eru, aðeins ef við opnum
hjartað Jýrir helgi þeirra og lát-
um þá englarödd fá að hljóma
þar, sem minnir á nálœgð
Guðs meðal okkar mannanna
þar sem hann vi/l fá að búa,
..fullur náðar og sannleika."
★
Þetta er undur jólanna, og
hér stöndum við andspœnis
þeim leyndardómi sem markar
sérstöðu kristinnar trúar i
heimi trúarbragðanna. ímynd
barnsins litla í Betlehem, sem
lagt var íjötu við eng/asöttg og
návist fátœkra Jjárhirða, mœt-
ir okkur veruleiki Guðs meða!
mannanna. Víst er hann veik-
burða og smár á mœlikvarða
hins viðtekna gildismats hér í
heimi. En á bak við þá smæð
býr stœrð Guðs máttar og
blessunar, sem engu er lík og
öllu tekurfram. Það er að vísu
satt að,
,, Vér erum ekki sköpuð til að
skilja
og sk ýra öll hin dýpstu rök".
' (D. St.)
En þessa leið Guðs til okkar
mannanna sjáum við ekki
aðeins á jólum. Allur vitnis-
burður trúarinnar hnígur í
sömu átt, að almœttið vinni
verk sín hér í heimi gegnum
það sem ekkert erfvrir sjónum
manna. Og sú sama er reynsla
kynslóðanna gegnum aldirnar,
þegar verk Guðs hafa orðið
áhrifamest og inngrip hans
boðað aldahvörf.
★
Þetta er okkur þarft að hug-
leiða, þegar svo mikiðferfvrir
jólunum nú á tíð sem raun ber
vitni og vakti áhyggju gamla
mannsins. Hið ytra umstang
flytur okkur i sjálfu sér ekki
nœr kjarna jóianna og missir
marks ef hann gleymist. En
það getur líka verið rökrétt
andsvar við gleðiboðskapn-
um, þegar hann hefur vakið
með okkur innri þörf á að
gleðjast og gleðja aðra og láta
Ijósið hans lýsa upp sérhvern
myrkvaðan hug og mannleg
skúmaskot.
Markmið kristinnajóla verð
ur aldrei annað en þetta: Að
við tignum hann og treystum
honum, ,,sem var íjötu lagður
lágt, en rikir þó á himnum
hátt", honum sem ,,þina tötra
tók á sig, að tign Guðs dýrðar
skríði þig“. Leyndardómur
þeirra lýkst þáfyrsl upp er við
eigum he/ga stund með hon-
um, beygjum hjartans og hug-
ans knéfvrir honum, sem einn
er Jœr um að veita hinn sanna
fögnuð og frið, sem allir þrá
innst inni og heimur samtím-
ans er í svo ríkri þörffyrir. Þá
munum við líka reyna ihverju
ríkdómur hans er fólginn.
Hann heitir elska og bróður-
kœrleikur og birtist í sátt við
Guð og menn, gleði og Jýrir-
gefningu, friði 'og frelsi. Þá
munum við revna að hann
veitir kjark og þolgœði til að
standast i erftðleikum Itfsins,
huggun og stvrk í sorg og
raunum og von eilifs lífs að
lokum.
Megi þessi óskiljanlegi en
undursamlegi leyndardómur
opinberast þér, lesandi góður,
á komandi jólaliátið. Megi
hann vekja þér helga, blessaða
von í brjósti eins og Mariu,
mitt i umróti, önn ogfyrirhöfn
þessara daga. Þá er tilgangi
jólanna náð.
Guð gefi þér gleðilega hátíð.
Þórhallur Höskuldsson.
„Það fer mikið fyrir jólunum
nú á tíð", sagði eldri maður
nýlega þar sem hann var
staddur í Ijósum skrýddri
verslunargötu, sem iðaði af
mannlífi, háreisti og þröng.
Honum þótti greinilega sem
hiðytra umstangjólanna gengi
úr öllu hóji fram. E.t.v. var
nokkur áhyggjuhreimur í
r'öddinni, eins og hann vildi
minna á að hin sönnu jólaljós
eigi að lýsa ,,Ijúft og stillt og
rótt". Eða Var þetta aðeins
hlutlaust andvarp manns sem
á helga mynd í huga af bernsku-
jólum, þar sem lítið tólgarkerti
ný Jlik og eilítil tilbreytni í mat
voru hin ytri tákn hins innri
jólafagnaðar?
En hvað sem líður hugsun
þessa manns, mega orð hans
vekja til umhugsunar um
inntak og markmið jólahalds-
ins nú á tímum. Víst er
umrótið mikið og það nœr til
allra, eldri sem yngri. Kaup-
mennska og annríki, ys og þys
setur öðru fremur svip á hið
ytra líf, en líka Ijósadýrð og
hátíðarstemming, svo að eng-
um dylst að mikið stendur til.
Það er því að vonum að
mörgum þyki sem hin ytri
umsvif skyggi á tilgang jól-
anna.
★
En getum við ekki líka sagt:
Blessuð séu jólin fyrir þelta
umstang allt? Hvaða ajiannað
kemur árlega inn í líf okkar,
hvaða tilefni sem samstillir
eins hugi allra manna, eflir
fjölskyldu- og vinabönd, hrœr-
ir hrjúfustu hugi til mildi og
einlœgni og vekur gleðikennd
og vonarneisla í brjóstum
þeirra sem þvngsta byrði bera?
Þetta er mörgum ástæða um-
rótsins i nánd jóla og viðskul-
um ekki vanmeta þá undir-
öldu. Hún er knúin af helgum
strengjum innst isál sem gleði-
boðskapurinn hefur þanið:
Verið óhrœddir, því sjá, ég
boða yður mikinn fögnuð sem
veitast mun öllum lýðnum:
Yður er í dag Jrelsari fœdd-
ur ... .“.
guðspjallsins sjáum við að „öll
heimsbvggðin“ hafði reyndar
farið af stað. Boð hafði komið
frá sjálfum keisaranum í Róm
að allir létu skrá sig í œttborg
sinni eða heimabyggð, einnig
þegnar skatt/andanna. Engum
varð undakomu auðið þegar
svo víðtœka lagfœringu skyldi
gera á skattamálunum. Háir
sem lágir urðu að leggja land
undir fót, margir ejiaust van-
búnir og lítt til ferðafœrir, ekki
síður en unga stúlkan frá
Nasaret og unnusti hennar. Því
er nærtœk sú ályktun að víða
hafi verið ös og annir og kaup-
tíð rétt eins og nú. Margir hafa
ejiaust verið fúsir til að selja,
þótt ekki vœrinema litinn grip
til minningar um hina miklu
skráningu, aðrir til að kaupa
vinargjöf eða á þönum við að
undirbúa móttökugóðragesta,
frænda eða vina, sem þeir
vœntu um langan veg.
Við sjáum að mikið hefur
líka verið um að vera í litla
bænum Betlehem, margirsam-
ankomnir og viða þröngt á
heimilum. Gistihúsið var yjir-
fullt.
★
Þetta er ytri myndin og hún
er ekki svo ólik þvísem blasir
við á okkar tímum. Og mörg-
um hefur eflaust verið lítið um
ÍSLENDINGUR - 3