Íslendingur - Ísafold - 07.06.1969, Síða 5

ÍSLENDINGUR-ÍSAFOLD — LAUGARDAGUR 7. JÚNÍ 1969.
------------------------------------>
Frá Patreksfjarðarhöfn. (Myndir: H. D.).
-------------------------------—^
Lök vertíð og
framkvæmdir
verða minni
ella •..
— segir Jón Baldvinsson
sveitarstjéri á Patreksfirði
Brennið
áburðar*
pakana
Nú er kominn sá tími, að
farið er að breiða tilbúinn á-
burð á túnin. Leggst þá til mjög
mikið af alls konar áburðarpok-
um, á hvcrjum bæ í sveitum
landsins.
Xil skamms tíma voru áburð-
arpokarnir eingöngu úr pappír
eða striga, en notkun plastpoka
undir áburð færist nú mjög í
vöxt.
Pappír og strigi fúna tiltölu-
lega fljótt ef þessi efni liggja í
raka, enda algengt að setja
slíka poka í skurði. Öðru máli
gegnir með plastpokana, þeir
fúna hvorki né rotna, og eyðast
yfirleitt seint eða aldrei.
Eina leiðin til að eyða plast-
inu er að brenna það, enda er
það engum vandkvæðum bund-
ið.
Því miður hafa margir bænd
ur trassað að brenna plastpok-
ana, og því liggja þeir nú eins
og fokdreyf um allar sveitir og
allar fjörur landsins.
Vart getur hvimleiðari sjón
en þessar plastpokadruslur,
hvort sem þær liggja á falleg- I
um gróðri eða á fjörusandi. — "
Verður því naumast trúað, að (
bændur vilji spilla svo landi
sínu, enda líklegra að hér sé um
að ræða sinnuleysi, fremur en
viljaleysi af þeirra hálfu.
Á síðastliðnu sumri var efnt
til herferðar gegn rusli á víða-
vangi.
Gerum nú ærlega herferð
gegn áburðarpokunum og öðru
plastdóti, sem er í þann veginn
að þekja föðurlandið.
Ráðstefna um
náttúruvernd
Ráðstefna um náttúruvernd
verður haldin dagana 28.—29.
júní, á Laugum í Reykjadal. —
Aðalmál ráðstefnunnar verður
stofnun samtaka um náttúru-
vernd á Norðurlandi. Þess er
vænzt, að allir, sem áhuga hafa
á þessum málum geti sótt ráð-
stefnuna. Dagskrá verður kynnt
innan tíðar, en allar nánari upp
lýsingar gefur Helgi Hallgríms
son, Víkurbakka, Árskógs-
strönd.
Það var heldur lök vertíð
lijá Patreksfjarðarbátum I vet
ur, ógæftir framan af og afla-
leysi, þegar mokafli var syðra
og nyrðra, sagði Jón Baldvins
son sveitarstjóri á Patreks-
firði í stuttu spjalli við blað-
ið. Ekki hefur þó verið at-
vinnuleysi undanfarna mán-
uði, en atvinna hefur ekki ver
ið eins mikil og æskilegt hefði
verið. Þessi laka vertíð á sinn
þátt í því að framkvæmdir hjá
hreppsfélaginu verða minni
en ella á þessu ári.
— Bæði Hraðfrystihús Pat-
reksfjarðar hf. og Hraðfrysti-
hús Skjaldar hf. á Vatneyri
hafa verið starfrækt og verða
það áfram. Eins og kunnugt
er, bættist nýr bátur við fiski
skipaflota okkar í vor, „Helga
Guðmundsdóttir,’’ og Skjöld-
ur hf. keypti varðskipið „Mar
íu Júlíu,” sem nú er búið að
breyta í fiskibát. Útgerðin hef
ur því aukizt og vonir standa
til þess, að afli stærri og
smærri báta haldi atvinnulíf-
inu gangandi í sumar. Þó er
samdráttur í byggingariðnaði
óleyst vandamál, enn sem kom
ið er. Iðnaðarmenn hafa ekki
næga atvinnu í sínum fögum.
— Á undanförnum árum
hefur höfnin verið stórbætt
og í fyrra var gert mikið átak
í vatnsveitumálum. Áður var
vatn tekið úr uppistöðulóni í
Litladal, en nú voru virkjaðar
lindir og lögð ný stofnæð inn
í kauptúnið. Er hún komin vel
á veg og búið að tengja við
hana hluta af dreifikerfinu.
En ekki verður unnt að ljúka
þessum valnsveitufram-
kvæmdum í ár. Eftir er að
lengja stofnæðina og tengja
það sem eftir er af dreifikerf-
inu við hana og byggja miðl-
unartank.
— Helztu framkvæmdirnar
í ár verða gatnagerð og bygg-
ing læknisbústaðar, sem eru
á vegaáætlun og fjárlögum.
Strandgatan, sem er þjóðveg-
urinn um endilangt kauptún-
ið, verður endurbyggð að
hluta, með leiðslum og lögn-
um, og gerð hæf undir varan-
legt slitlag. Þá er ætlunin að
hefja byggingu læknisbúslað-
ar og gera hann fokheldan í
sumar.
— Þá er ótalið, að við von-
umst eftir láni frá atvinnu-
málanefndunum til að hefja
byggingu fjölbýlishúss, enda
er nú að mestu lokið öllum í-
búðarhúsabyggingum, sem
staðið hafa yfir, og enginn,
sem tök hefur á að byrja á
nýju upp á eigin spýtur, eins
og á stendur. Það er því brýnt
mál, að gerðar verði ráðstaf-
anir til að koma í veg fyrir
stöðvun byggingariðnaðarins
með opinberum aðgerðum,
enda kemur það sér einnig
mjög illa, ef uppbygging kaup
túnsins stöðvast um tíma af
þessum stundarerfiðleikum,
sem nú herja hér hjá okkur.
ALI
l\(l DAG-
BLÖÐtlNUM
I STUTTU MÁLI j STUTTU M
113 þús. tunnur
seldar
Samið hefur verið við Rússa
um sölu á 70 þús. tunnum af
saltsíld í sumar og við Finna
um sölu á 43 þús. tunnum. —
Söltun upp í samningana hefst
strax og síldin nær 14% fitu,
en það eru minni kröfur en
gerðar hafa verið um langa
hríð. Er það í báðum tilfellum
verulegt magn, sem salta má
af svo magurri síld.
(Morgunblaðið 31. 5.).
44.6 millj. kr.
hagnaður
Hagur Eimskipafélags ís-
lands hf. batnaði um nærri 70
milljónir króna á síðasta ári
og varð rekstrarhagnaður 44.6
millj. Var samþykkt að greiða
hluthöfum 12% arð að þessu
sinni, en hluthafar eru um
11.000 og hlutafé tæplega 41.5
millj.
Arlegur reksturskostnaður
félagsins er nú um 650 millj.
króna, eða um 1.8 millj. á dag.
Vegna batnandi afkomu hef
ur félaginu tekizt að ráðast í
verulegar framkvæmdir, end-
urnýjun skipa og byggingu
vörugeymsluhúsa. Er nú ver-
ið að smíða tvö skip í Dan-
mörku og ákveðið er að smíða
það þriðja, en til greina kem-
ur, að það verði smíðað á Ak-
ureyri. Þá eru kannaðir mögu
leikar á smíði nýs farþega-
n
skips. Félagið er nú að byggja
mjög stórt vörugeymsluhús í
Reykjavík og bygging vöru-
geymsluhúss á Akureyri hefst
í sumar. Þá hefur félagið gerzt
hluthafi í tollvörugeymslum í
Reykjavík og á Akureyri. —
Loks hefur það fengið leyfi lil
reksturs ferðaskrifstofu og er
hann að hefjast.
(Morgunblaðið 31. 5.).
(★;■ íslandsklukkan
kvikmynduð?
í athugun er að taka heim-
ildarkvikmynd af leikriti
Halldórs Laxness, Islands-
klukkunni, eins og það hefur
verið sýnt í Þjóðleikhúsinu
tvo síðustu vetur. Fé það sem
varið verður til kvikmynda-
tökunnar, verður fengið að
láni úr sjóði Edda-Film. —
„Mér lízt hvorki vel eða illa
á,’’ sagði Halldór Laxness. —
„Eg hef ekkert á móti mynda-
gerð.” Laxness kvaðst hafa
séð Íslandsklukkuna oft þenn
an tíma, sem hún hefur verið
sýnd á sviði Þjóðleikhússins.
„Hún er búin að ganga í tvö
ár, og svo hefur hún verið
ljósmynduð.”
(Vísir 3. 6.).
(★) Síldarflutningar
★ r
í ar
Á mánudaginn voru sett
bráðabirgðalög um flutninga
á sjósaltaðri og ísvarðri síld
af fjarlægum miðum. Stofn-
aður verður sérstakur flutn-
ingasjóður með 100 kr. gjaldi
af hverri útfluttri síldartunnu
en ríkisstjórnin mun tryggja
sjóðnum lán, allt að 30 millj.
kr. Stjórn sjóðsins mun ann-
ast síldarflutningana með
þeim ráðum, sem hún telur
bezt henta. Um framkvæmd
söltunar um borð í veiðiskip-
um, flutninga og losun, gilda
sömu reglur og í fyrra. Styrk-
ir verða aðeins greiddir
vegna síldar, sem veidd er 300
sjómílur eða lengra frá landi.
Þá verður ráðinn sérstakur
umsjónarmaður og þjónusta
við veiðiflotann stóraukki.
(Morgunblaðið 3. 6.).
ÍSLENDINGUR-ÍSAFOLD — LAUGARDAGUR 7. JÚNÍ 1969.
Vildii
hækka
útsvörin
um 8*^0
Útsvörin á Akureyri hafa verið hækkuð
um 8 % % á tveim síðustu árum og eru nú
9%% hærri en í Reykjavík. Hefði stefna Fram
sóknarmanna á Akureyri fengið að ráða ein,
væru útsvör Akureyringa nú 14% hærri en
Reykvíkinga. En „til samkomulags“ við hina
„vinstri“ flokkana er munurinn þó ekki meiri |
en raun her vitni. Þykir þó skattgreiðendum
nóg um.
Árið 1967 veitti Reykjavíkurborg 6% af-
slátt frá gildandi útsvarsstiga og Akureyrar-
bær 5% afslátt. Reykjavíkurborg heldur enn
6% afslætti. Akureyrarbær felldi 5% afslátt-
inn niður í fyrra og nú bætti hann 314% ofan
á stigann. Þetta var gert með samkomulagi
„vinstri’’ flokkanna í bæjarstjóm. Þetta er
byggðajafnvægisstefna þessara flokka í fram-
kvæmd. Það er eftirtektarvert, og einkum
fyrir þá sök, að þeir liöfnuðu um leið tillög-
um Sjálfstæðismanna um önnur úrræði, sem
ekki hefðu í nokkru dregið úr framkvæmdum
eða þjónustu bæjarfélagsins fremur en á-
kvarðanir „vinstri’’ flokkana — nema síður
væri.
Það hefði mátt ætla, að Dagur, blað Fram-
sóknarmanna á Akureyri, fyndi upp á ein-
hverju öðru og skynsamlegra til að gera sig
að athlægi, en að afsaka þessa skattpíningar-
stefnu „vinstri” flokkanna á Akureyri með
þvílíkum blekkingum og finna má í forystu-
grein blaðsins á miðvikudaginn.
Útsvarshækkanirnar tvö síðustu ár liafa
enga breytinga í för með sér aðra en að auka
skattaálögur á bæjarbúa, „ríka” og „fátæka,”
og gera hvorki að auka framkvæmdir né þjón
ustu bæjarfélagsins. Þær eru á hinn bóginn
sízta aðdráttarafl, sem unnt var að finna, fyr-
ir fjölgun skattborgara og skattgreiðandi at-
vinnureksturs, enda vegur þar ekkert á móti,
sem máli skiptir. En það er staðreynd, að eigi
að auðnast að hrífa bæjarfélagið úr því miðl-
ungsástandi, sem það er í, er á engu fremur
þörf en nýju blóði og nýjum athöfnum. Hvor-
ugt fæst, ef boðin er lalcari aðstaða en í þétt-
býlinu, og e.t.v. ekki nema boðin sé betri að-
staða. Hér hafa „vinstri” flokkarnir því gert
óþarft og herfilegt glappaskot — eða vonandi
er það ekki annað — sem Sjálfstæðismenn vör
uðu við með skýrum og augljósum rökum,
sem ekki var anzað með öðru en handaupp-
réttingu — á móti, og þá um leið með þessari
endemis skattpíningarstefnu, sem á eftir að
verða Akureyrarbæ þröngur fjötur um fót.
Handan við Löginn eru Egilsstaðir og Egilsstaðakauptún, sem nú vex, ár frá áii, sem hin mikilvægasta samgöngu- og þjónustu-
miðstöð. íbúar kauptúnsins eru nú um 630 talsins. (Mynd: — Herb.).
EGILSSTAÐIR:
HREPPIJRINN GREIÐIR FYRIR
FREKARI IÐIMAÐARUPPBYGGIIMGU
— stendur að byggingu iðnaðarhúss í sumar
© Horfur í atvinnumálum hér
eru mun betri en leit út
fyrir um tíma og er ekki ann-
að að sjá en góð atvinna verði
við vega- og gatnagerð, bygg-
ingar og ýmis þjónustustörf,
svo og við þann nýja iðnað,
sem er að byrja á þessu sumri,
sagði Þórður Benediktsson á
Egilsstöðum í samtali við
blaðið.
— Nú í vor var endanlega
samþykkt skipulag af svæði
sem rúmar um 500 íbúa og
verður gerð ein gata í sumar,
samkvæmt því skipulagi. Þá
verður endurbyggt eitthvað af
eldri götum bæjarins, þannig
að hægt verður að setja á þær
varanlegt slitlag þegar henta
þykir. Sex hreppsfélög á Aust
urlandi sameinuðust í fyrra
um kaup á gatnagerðartækj-
um og verða þau eflalaust not
uð eitthvað í sumar.
— I sumar mun hreppur-
inn standa að byggingu iðnað
arhúsnæðis, sem verður um
450 fermetrar að stærð. Það
verður auðveldara að koma
hér upp auknum iðnaði ef
hægt verður að bjóða hús-
næði á staðnum og gerir stofn
un nýrra iðnfyrirtækja létt-
ari, en við vonum að sú iðn-
væðing, sem hafin er, haldi
áfram.
— Nýlega var boðin út bygg
ing stöðvarhúss og masturs-
undirstöðu á Gagnheiði vegna
dreifingar sjónvarps til Aust-
urlands. Lægsta tilboðið áttu
aðilar hér á Egilsstöðum og
benda líkur til að þeir muni
annast framkvæmd verksins,
sem að sjálfsögðu veitir tals-
verða atvinnu.
— Ferðamannastraumur er
vaxandi hingað austur og eru
Egilsstaðir þjónustumiðstöð
fyrir ferðamenn er koma til
Austurlands og svo byggðar-
laganna í grenndinni. Er lík-
legt að þessi þjónusta við
ferðamenn verði sízt minni í
ár en í fyrra, vegna aukins
áhuga útlendinga á landinu
og meiri ferðalaga lands-
manna sj/lfra innanlands.
— Sauðburður hefur geng-
ið vel, enda veður verið með
afbrigðum gott undanfarnar
vikur. Sauðagróður er orðinn
nægilegur fyrir einlembur og
vantar nú aðeins regn til að
gróðurinn þjóti upp.
NATTURUVERND
Vísir birti í forystugrein á
þriðjudaginn hugleiðingar
um náttúruvernd í sambandi
við áætlanir um mannvirkja
gerð, einkum vatnsaflsvirkj-
anir, og vekur þar athygli á
máli, sem lítt hefur verið
hugleitt opinberlega, er fjall
aö hefur verið um meirihátt-
ar áform í atvinnuuppbygg-
ingu.
Vísir segir m.a.:
,,í lciðara í Vísi um daginn
var hent á það sem dæmi,
hve varasamt væri að gera
áætlanir um sameiningu
sveitarfélaga og hyggja þær
aðeins á hagfræðilegum, lög
fræðilegum og pólitískum at
hugunum. Var bent á slæma
reynzlu, sem fengin er er-
lendis frá af því, er byggða-
sérfræðingar gleyma að
A
DAG-
SKRÁ
kanna félagstengsl og fram-
taksmöguleika fólksins á
stöðunum, sem sameina á,
— gleyma að gera félags-
fræðilegar athuganir í mál-
inu. Eru þó hinar íslenzku
áætlanir um sameiningu
sveitarfélaga óvenju vand-
virknislega gerðar, af ís-
lenzkum áætlunum að vera.
Nú er komið í dagsljósið
annað mál, sem að ýmsu
Ieyti er svipað, þótt það sé
ólíkt að öðru leyti. Verkfræð
ingar hafa gert áætlanir um
frekari virkjunarmöguleika í
Þjórsá, þar sem m.a. er gert
ráð fyrir byggingu stíflu í
ánni uppi á Fjórðungssandi
og myndun geysistórs uppi-
stöðuvatns suðaustur af Hofs
jökli. Þetta er annar mögu-
leikinn af tveimur, en hinn
er sá, að virkja Tungnaá við
Sigöldu.
Enginn vafi er á, að báðar
þessar virkjunarhugmyndir
eru snjallar frá verkfræði-
legu sjónarmiði. En í þess-
um áætlunum eru ekki tekin
til greina önnur sjónarmið
en verkfræðileg og hagfræði
leg. Það er ekki minnzt á, að
uppistöðuvatnið við Hofsjök
ul muni valda slíkum spjöll-
um á sérstæðu náttúrulífi, að
hinn heimsþekkti, brezki
náttúrufræðingur. dr. Peter
Scott kallar það „alþjóðlegt
hneyksli.”
Náttúruunnendur óttast,
að Fjórðungssandsvirkjun
muni greiða heiðargæsa-
stofni beimsins rothöggið,
því að helztu varpstöðvar
hennar munu fara undir
vatn og fuglinn ekki hafa
lag eða aðstöðu til að færa
sig um set. Um helmingur
heiðargæsastofnsins verpir
einmitt á þessum stað. En
einnig að öðru leyti eru
Þjórsárver sem freðmýrar
svo einstök að landslagi,
gróðri og dýralífi, að vert er
að vernda þau sérstaklega.
Menn kunna að yppta öxl-
um yfir slíkum sjónarmið-
um, en það er hrein skamm-
sýni. Náttúruvinjum heims-
ins er sífellt að fækka, en
íslenzk náttúra hefur enn
ekki beðið neinn óbætanleg-
an skaða, einkum vegna fá-
mennis þjóðarinnar. Það má
jafnvel reikna náttúru ís-
lands til mikilla verðmæta í
peningum, svo ekki sé
minnzt á æðri verðmæti.”