Faxi - 01.12.1980, Page 62

JAKOB INDRIÐASON, kaupmaöur:
Fáein orð um verslun
Hvað getur maður, sem
ekki hefurpróf uppáverslun-
arfræði, þekkir ekki marg-
slunginn prósentureikning
né tölvuslátt, sagt um verslun
eins og hún er rekin í dag?
Verslun hefur um aldir
verið í brennideðli á íslandi,
það er geymt á sþjöldum sög-
unnar og manna á milli. Það
er vitað að þeir menn sem
höfðu sig mest í frammi til
endurreisnar þjóð vorri,
töldu að verslun væri snar
þáttur í lífi hverrar þjóðar er
sjálfstæð vill vera.
Það hefur mikið vatn
runnið til sjávarsíðan innrétt-
ingar Skúla Magnússonar
voru á döfinni, og verslunar-
hættir hafa breyst í hlutfalli
við það. Þó mest við það að
verslun á íslandi komst í
hendur íslendinga sjálfra. Þó
mér finnist óþarflega oft, nú í
dag, verslun bendluð við ein-
okunarkaupmenn fyrri tíma,
sem á sér að sjálfsögðu enga
stoð í veruleikanum. Nú er
Leitað var eftir tilboðum í
efni til vatnsveitunnar og
leiddu þau til þess að tekið
var tilþoði frá Ingólfi Espólín
um asbest-sement pípur, en
stálpípur eða steypujáms^
pípur var mjög erfitt að fá
vegna stríðsins. Sömuleiðis
var erfitt að fá byggingarefni í
steyptan vatnsgeymi. Hins
vegar voru þá til sölu vatns-
geymar hjá Varnarliðinu.
Fórum við Finnbogi Rúturog
Karl Runólfsson, sem feng-
inn var með, upp að
Hvítanesi í Hvalfirði, til að
skoða einn sem þar var til
sölu. Ekki varð af þeim kaup-
um en hins vegar var keyptur
geymir, sem stóð við Lang-
holtsveg í Reykjavík. Var
hann settur upp til bráða-
birgða og entist í allmörg ár.
Sótt var um ríkisábyrgð fyrir
láni og minnir mig að hún
hafi fengist. Var fengið lán í
Útvegsbankanum til byrjun-
arframkvæmda.
Síðan var svo fenginn
stærri bor, svonefndur högg-
bor, sem boraði 8 tommu
holur og var nú borað uppi á
hæðinni í nánd við geyminn.
Ég tel að við höfum verið á
heppilegum tíma með þessar
framkvæmdir. Við gátum
ekki frestað þeim lengur, en
vorum svo heppnir að hin
nýja tækni, djúpvatnsdæl-
urnar, voru komnar til sög-
unnar í tæka tíð. Ég veit ekki
verslun rekin á jafnréttis-
grundvelli milli viðskiptavin-
arins og kaupmannsins. Svo-
kallaður kaupmaður á horn-
inu á líf sitt undir því að eiga
gott samstarf við fólkið í sínu
umhverfi.
Ég hef starfað við kaup-
mannsverslun í nær 40 ár í
Keflavík. Við heyrum stund-
um talað um að svona ,,búð-
arholur" eigi að hveria og
verslun öll að færast yfir í
stórmarkaði. Það kann vel að
vera að sú verði þróunin, ég
er ekki svo kunnugur starfs-
háttum hinna stóru vöruhúsa
og mér er málið of skylt til
þess að geta dæmt um það,
hitt veit ég að kaupmanna-
verslun verður ekki rekin
nema með mikilli vinnu eig-
andans og kostnaði öllum
haldið í lágmarki. En hvort
sem rekin er stórmarkaður,
samvinnuverslun eða kaup-
maðurinn á horninu, eiga
allir við sama vandamálið að
stríða og vilja sigrast á því.
til að þær hafi verið notaðar
annars staðar hér á landi fyrr
en hér. Og menn leiða sjald-
an hugann að því hve mikill
auður er fólginn í vatninu
undir fótum okkar. Menn
finna það best þegar vatns-
laust verður. Og vatnið okkar
mun vera með því besta sem
gerist hérá landi. Og nú fáum
við það bæði heitt og kalt!
Menn kunna vel að meta hita-
veituna. En kalda vatnið er
einnig forsenda fyrir henni,
eigi síður en jaröhitinn.
Skaginn okkar a það sam-
merkt með Vestmannaeyj-
um, að á hvorugum staðnum
eru ár eða lækir. En í Vest-
mannaeyjum hefur ekki
tekist að finna vatn, hversu
djúpt sem borað hefir verið.
Það varð að sækja til lands.
Það var því ekkert sjálfgefið
að hér væri neysluvatn í
jörðu. En nú vaknar spurn-
ingin: Erum við menn til að
gæta þessarar auðlindar?
Hvernig erum við staddir ef
hún mengast af t.d. olíu,
skolpi eða öðrum efnum?
Óvarleg meðferð slíkra efna
getur valdið skaða, sem ekki
verður bættur. Og nú eigum
við meira undir því að ekkert
slíkt komi fyrir en nokkru
sinni fyrr, því að auk þess
sem gott vatn er eitt af skil-
yrðunum fyrir allri búsetu,
byggist hitaveitan á því líka.
Guðni Magnússon
í okkar byggðarlagi er rek-
in samvinnuverslun og kaup-
mannaverslun hlið við hlið,
og ég sé ekki annað en fari
vel á því. Fyrir utan að eiga
góð samskipti við kaupmenn
á staðnum hef ég átt góð
samskipti við samvinnuversl-
un og fullyrði að þar hafa
margir mætir menn valist til
foi^stu.
Ég hef aðeins drepið á það,
að samskipti kaupmanns og
viðskiptavinarins þyrftu að
vera góð, það er ekki síður
mikilsvert að samskipti kaup-
manns, heildsala og fram-
leiðanda hinna ýmsu vara,
t.d. landbúnaðarvara, sé góð.
Það er mín reynsla af þeim
viðskiptum að betra verði
ekki kosið.
Um álagningarreglur
hinna ýmsu vara má sjálfsagt
deila. Mér finnst að krafan
um hærri álagningu umfram
það sem hin almennu verð-
lagsákvæði segja til um, oft á
tíðum bera keim af streðinu
um fleiri verðlausar krónur í
kaup, eins og fagmenn laun-
þega hafa oftast gert kröfu
um og nútíma verðbólga
gleypir allt.
Máli mínu til stuðnings má
geta þess, að flestar auglýs-
ingar frá verslunum, þ.á.m. í
matvöru, eru afsláttarauglýs-
ingar. í trausti þess að aug-
lýsingar segi ávallt satt, dreg
ég fyrrgreinda ályktun.
En oft hefur mér fundist að
auglýsingar ráði óþarflega
miklu um innkaup fólks, það
er víst nútíminn sem segir að
það skuli með öllum tiltæk-
um ráðum hafa áhrif á hugs-
anagang einstaklingsins.
Heitir það ekki með viðhöfðu
nýyrði ,,áróður“?
Sumir sem verslunarrekst-
ur stunda hafa einstakt lag á
því að gera allt fyrir „kúnn-
ann“. Það er eins og þeir
gleymi því að þeir séu að
skapa sjálfum sér lífsviður-
væri, gera allt í skjóli þjón-
ustu, hafa jafnvel verslanir
opnar til miðnættis og alla
helgidaga. Skyldu það ekki
vera aukin útgjöld fyrir versl-
unina þegar aukavinnan er
orðin um 50 st. á viku, sem
sagt 90 st. vinnuvika? Þegar
svo er komið virðist ekkert
vanta nema örlítið hærri
álagningu.
Hver sem framvinda verð-
ur, hvort ræður meira skipu-
lag eða skipulagsleysi í versl-
un, er rétt að hafa það í huga
að blómleg verslun byggist
fyrst og fremst á nægri at-
vinnu handa öllum sem vilja
vinna. Að mínu mati skiptir
þá ekki svo miklu máli hvort
atvinnuvegurinn er kallaður
fiskveiðar, fiskiðnaður eða
annar iðnaður, landbúnaður
eða - bara verslun.
Keflavík - Njarðvík
Vorum að taka upp:
NÝTT JÓLAKONFEKT
OG JÓLASÆLGÆTI:
ÖL OG GOSDRYKKIR
GLEÐILEG JÓL!
GOTT OG FARSÆLT KOMANDIÁR!
Þökkum viöskiptin á árinu.
LINDIN ALLTAF í LEIÐINNI.
LINDIN
Hafnargötu 39, sími 1569
MESTA AUÐLIND OKKAR Framh
FAXI - 226