Vísbending - 09.02.2007, Blaðsíða 4
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Benedikt Jóhannesson
Útgefandi: Heimur hf., Borgartúni 23,105 Rvík.
Sími: 512 7575. Myndsendir: 561 8646.
Netfang: visbending@talnakonnun.is.
Málfarsráðgjöf: Málvísindastofnun Háskólans.
Prentun: Gutenberg. Upplag: 700 eintök.
Öll réttindi áskilin. © Ritið má ekki afrita
án leyfis útgefanda.
Aðrir sálmar
Jóhannes Birkiland er einkum kunnur fyrir bók sína Harmsaga ævi minnar.
Árið 1935 kom út bæklingur eftir hann
sem hét Villigötur þar sem hann lýsir
ólifnaði Reykvíkinga og fleiru: „Í ritinu
„Hálft annað ár úr lífi mínu“ lýsi eg því,
hvernig nokkur yfirvöld lögðu líf mitt
í rústir á þann hátt, að þeir frömdu
gegn mér þann stærsta glæp, sem til
getur verið. Hjá slíku telst fangelsis
dómur að ósekju eða aflífun á högg
stokki sem lítilræði. Einnig er skýrt frá
afleiðingum þessa stærsta glæps, sem
mannleg heimska og illgirni ásamt
ótakmörkuðu ábyrgðarleysi hefir yfir
að ráða og sú óumræðilega harmsaga
rakin í stórum dráttum, og gerð grein
fyrir því hvers vegna eg varð ofdrykkju
maður á dálitlum kafla æfinnar og stund
aði Barinn frá morgni til kvölds.“ Eftir
þennan inngang tekur Jóhannes „að lýsa
með fáeinum orðum þessari gróðrarstíu
mannlegrar spillingar og eyðileggingar.“
Eftir stóryrtar lýsingar víkur hann að
Hótel Borg þar sem erlendir ferðamenn
gista: „Þetta hótel var bygt með það fyrir
augum að geta fullnægt kröfum erlendra
ferðamanna. Það er því óhjákvæmilegt
að það verði liður í aukinni kynferðis
verslun (prostitution). Margir hinna
erlendu gesta eru auðugir sællífismenn.
... Og „money talk“ [svo] ekki síður á
þessu sviði en öðrum. Þetta er ekki sagt
íslensku kvenfólki til hneisu sér í lagi. ...
Það hafa verið til menn, sem hafa tjáð sig
mótfallna því, að Ísland yrði land erlends
ferðamannastraums. Aðra hefir dreymt
og dreymir og þeir eru miklu fleiri
um hina digru sjóði útlendinganna. Hin
ir síðartöldu vilja auglýsa fegurð landsins
út um allan heim, í þeim eina tilgangi
að hundrað falda aðstreymi útlendinga
og láta þannig miljónir velta inn í land
ið. Þeir vilja gera það að nokkurs konar
Sviss, peninganna vegna. Landið er sokk
ið í skuldir. Það þarfnast peninga, aftur
peninga og enn peninga. Fyrst og síðast
peninga! En peningar sumra erlendra
ferðamanna eru of dýru verði keyptir.
Það sem fyrir þá fæst er meiri spilling
útbreiddari kynferðissjúkdómar, og má
þó þar illa við ilt bæta.“ bj
V í s b e n d i n g • 5 t b l . 2 0 0 7
Nýlega voru birtar tölur um tekjur bankakerfisins af dráttarvöxtum. Í ljós kom að þær voru á árinu
sem leið um 15 milljarðar króna. Þessa
tölu má túlka með ýmsum hætti. Ef henni
er skipt jafnt á öll heimili landsins koma
út um 135 þúsund krónur. Hún skiptist
samt alls ekki jafnt. Meðalyfirdráttarlán á
heimili er á milli 600 og 700 þúsund allt
árið. Margir skulda lítið sem ekkert svo að
aðrir hljóta að skulda mjög mikið. Ekki
er ólíklegt að allmörg heimili séu með yfir
drátt upp á eina og hálfa milljón króna.
Nú eru vextir af slík lánum 2,08% á mán
uði. Það eru yfir 30 þúsund krónur á mán
uði hjá þessum fjölskyldum.
Kjaraskerðing
Vextir af yfirdráttarlánum eru þá um 10%
af ráðstöfunartekjum upp á 300 þúsund
krónur á mánuði. Ef litið er á meðaltalið
yfir landið allt eru þessir vextir um 3% af
ráðstöfunartekjum landsmanna. Sé tekið
tillit til skatta jafngildir þetta því að þeir
sem eru skuldlausir séu með 5% hærri
laun en hinir sem skulda. Þar sem byrð
in er þyngst getur hún jafngilt um 15 til
20% lægri launum en hjá skuldlausum.
Hér er eingöngu rætt um dráttarvexti en
mörg heimili skulda líka húsnæðislán og
í bílnum og heimilistækjunum líka. Vaxta
byrði af slíkum lánum er oft um 50 þús
und krónur á mánuði hjá heimilum. Alls
greiða þessi heimili því um milljón á ári í
vexti. Í fæstum tilvikum eru fjárfestingarn
ar á móti greiðslubyrðinni arðbærar.
Ferðamennska
á villigötum
Dráttarvextir í erlendri mynt eru yfir
leitt á bilinu 5 til 8 prósent. Langtíma
vextir í evrum eru nálægt 3%. Því er
skatturinn á skuldsett heimili fyrir að nota
krónuna 40 til 50 þúsund krónur á mán
uði. Þetta eru sláandi tölur og gleymast
æði oft þegar verið er að bera lífskjör hér
á landi saman við það sem þekkist í ná
grannalöndum okkar. Þegar á Íslendinga
hallar er sökudólgurinn ekki bara gráðugir
heildsalar og kaupmenn á fákeppnismark
aði heldur líka okkar ástsæla króna.
Það er dýrt að vera fátækur
Mynd 1: Dráttarvaxtabyrði íslenskra
heimila undanfarna 50 mánuði
Myndin sýnir vaxtabyrði á mánuði í milljónum talið. Heimild: Seðlabaninn, útreikningar Vísbendingar.
V
600
700
800
900
1.000
1.100
1.200
1.300
1.400
1.500
1.600
ja
n.
03
ap
r.0
3
j ok
t.0
3
ja
n.
04
ap
r.0
4
j ok
t.0
4
ja
n.
05
ap
r.0
5
j ok
t.0
5
ja
n.
06
ap
r.0
6
j ok
t.0
6
ja
n.
07
din sýnir vaxtabyrði á ánuði í milljónum talið. Heimild: Seðla aninn, útreikningar
Vísbendingar.
júlí
03
júlí
04
júlí
05
júlí
06