Vísbending - 20.06.2008, Blaðsíða 3
V í s b e n d i n g • 2 2 . t b l . 2 0 0 8 3
Í byrjun apríl 2007 tók álver Alcoa Fjarðaáls til starfa í Reyðarfirði. Þar með var langþráðum áfanga náð í
atvinnuuppbyggingu í fjórðungnum, en
gera má ráð fyrir að álverið verði einn
af burðarásum austfirsks atvinnulífs.
Framleiðslugeta Fjarðaáls verður nálega
350 þúsund tonn af áli og þar munu
vinna um 400 manns, um þriðjungur með
háskólamenntun eða sérhæfða menntun.
Þá eru ótalin þau óbeinu og afleiddu áhrif
sem starfsemi álversins mun hafa í för
með sér.
Ýmsar skoðanir og spár voru settar
fram þegar ljóst var að áform myndu ganga
eftir um virkjun Jöklu við Kárahnjúka og
byggingu álvers. Flestir voru sammála
um að þessum framkvæmdunum myndi
fylgja mikill uppgangur í atvinnulífi
á MiðAusturlandi, en meira var deilt
um hvað við tæki að framkvæmdunum
loknum. Sumir vonuðust til að brottfluttir
Austfirðingar myndu snúa aftur heim og
vinna við álverið eða tengda starfsemi,
aðrir töldu að erfitt gæti reynst að manna
álverið og að trúlegast myndu útlendingar
verða fjölmargir í starfsliði álversins.
Einnig væri ástæða til að óttast að þessi
mikla uppbygging myndi draga máttinn
úr byggðum á jaðri Austurlands, svo sem
Norðausturlandi og Suðurfjörðunum,
jafnvel Höfn. En höfðu úrtöluraddirnar
eitthvað til síns máls eða hafa væntingar
hinna bjartsýnni gengið eftir?
Miklir fólksflutningar
Árið 2003, sama ár og fulltrúar frá
Fjarðabygg, ríkisstjórn, Landsvirkjun
og Alcoa undirrituðu samninga um
Kárahnjúkavirkjun og byggingu álvers
í Reyðarfirði, bjuggu 4.055 íbúar í
Fjarðabyggð (hér á eftir er miðað við
sveitarfélög eins og þau voru í árslok
2007), 2.705 á Fljótdalshéraði og 93 í
Fljótdalshrepp. Fjórum árum síðar hafði
íbúum í Fjarðabyggð fjölgað um ríflega
þúsund, um hátt á fjórtánda hundrað
í Fljótsdalshéraði og um nálega 300 í
Fljótsdalshrepp. Í öðrum sveitarfélögum
á Austurlandi, utan Borgarfjarðarhrepps,
hafði íbúum aftur á móti fækkað á sama
tíma. Mest á Hornafirði, um tæplega 200,
Austurland árið eftir
en hlutfallslega mest í Breiðdalshrepp, eða
um tæplega 16%.
En hvaðan komu þeir sem fluttust á
MiðAusturlandi, og hvert fóru þeir sem
yfirgáfu hin austfirsku sveitarfélögin? Í
töflu 2 getur að líta íbúaflutninga í þessum
sömu sveitarfélögum. Tölurnar eru ekki
alveg sambærilegar við tölurnar í töflu 1
þar sem hér er miðað við öll árin, en ekki
stöðuna 1. desember. Taflan sýnir enn
fremur nettó íbúaflutninga, þ.e. aðflutta
að frádregnum brottfluttum.
Lítum fyrst á sveitarfélögin þar sem
fólki fjölgaði. Til Fjarðabyggðar fluttust
985 fleiri en fóru þaðan, en nýju íbúarnir
koma allir frá útlöndum. Hafa ber í huga
að í hópi útlendinga geta verið Íslendingar
sem snúið hafa aftur heim. Fleiri fluttust
frá Fjarðabyggð til annarra sveitarfélaga á
Austurlandi en komu þaðan. Vel má vera
að margir þeirra er fluttu úr Fjarðabyggð
hafi sest að á Fljótsdalshéraði, þar sem
þangað fluttust 131 fleiri en fóru þaðan
til annarra sveitarfélaga á Austurlandi.
Fjarðabyggð tapaði einnig fólki til
sveitarfélaga í öðrum landshlutum, en
eftirtektarvert er að margir hafi flust
upp á Hérað frá öðrum landshlutum.
Fólksfjölgunin í Fljótsdalshrepp stafar
öll af því að þar hefur fjölgaði í hópi
útlendinga.
Að Borgarfjarðarhreppi og Fljótsdals
héraði undanskildum hafa öll austfirsku
sveitarfélögin mátt þola að fleiri íbúar
hafa flust þaðan til annarra sveitarfélaga á
svæðinu en þangað. Og þegar litið er til
framhald á bls. 4
Sveinn Agnarsson
hagfræðingur
Tafla 1: Íbúafjöldi í sveitarfélögum á Austurlandi 1. desember
árin 2003 og 2007.
Heimild: Hagstofa Íslands.
Tafla 2: Íbúaflutningar í sveitarfélögum á Austurlandi
árin 2003-2007.
Heimild: Hagstofa Íslands.
�������� ��� ���� ���� ������ ��������
������������� ��� ��� ��� � �!
"#$���������%��$$��&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&�� �� ��� ��!�
'#�����������%��$$��&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& �� �( ( �!�
������������� �� � ( ��� ��!�
�����������&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&�)��� �) )��( �(!�
���*������% ��� �)��� �)��� )�(+ ��!(
���*������%��$$��&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& �� �(( ��� ���!�
'��������%��$$��&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&��+ � + ��� � �!�
,�-$��#��%��$$��&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&��� ��� ��� �+!�
�������� �����&�#���������� �)��� �) �� � +� �+!�
��.���� �)�(� �)�+� �)� � �!�
/��.����
6��!��(C�6 "���� ���� �(��
4��*� � ����!��#������!������������1��2������� �(�$��"�*����������#������!�����"����*��� ����������
����� ��+�-"��8����-������"����� ����� ���' �������" ���#����!��-!������� ��+�-"�!��B-���� �����������
���"�� !�,����" �������-���� �����-����?�# ����!�*+�����!�� ������-�������$�����������-��� �?��
(���!�����B �� ���7�����������!�����������' �������" $�#���� ������ � �����(��"��!������������!��
:���!�������������� ��+�-"���# ����!���������-�" ����B����� �� ��""� �����������=D&����������������# � �$�
����7�����' �������! � ���������'��-�(�!��6 � �������*�" � ����*����'����(��" �"�� ������������(��" ��
��!���'���* � � �����*��!������������������������ �� ��""������ �� �� ������ ��+� " ���������� �(�����
��!��# � ���E���!����� � ��! �"���#���� �����������'���� �� ��""��* �������� ����������( ��*+� ��$�# ��
��!�# �" �����������?%?����������������# � ������ �� �� ������ ��+� " ���������� �(������ �� ��""��
� � ��������"���������������� ��+� " ���-���!�� �(�*����!$������������� ��������� ��! �"���* �������������
��6+� ������-���!�� �(�*����!���������-�"�������������( ��*������� � ��-��� ��#��� ��# ��*�������-�" �����
*����'����(��" ��
���>��" ��� �� �*�������"�������( ��*+� �����( �����(�!�* � �-��� ��������������� ��+�-"���!����#�� �����������' ��* � �������# � ������ �� �� ������ ��+� " �����,��������# �" ���F"�#�" ���������������
�������" �!������ �(���,� ���!���������� ��# �����������"�������� ��+�-"�����-���!����� ���"�����
������( ����!�* � �� � �� ���+�����������' �����-���!�� �(�*����!����# ��* � �� � ���������,�������
������� �(���������$�� !��,!��#����$�!�" ����� ������������" ���� �� �(�$������-�"���� �����
������������" �!������ �( ��3�� �� �����$�#��������$��,�� ���#��������" ���*����'����(��" ���������-���!�
�"����������#������" �?�&���#���� ���������� ��+�-"���!�#��!�����1��2������� �(���
B �� ������' �������" ��������� ��+�-"�!���������� �(����������%2�����
�������� ���
/����&
�������� ����&
�����&��.�&
������0���
/����&
������0�� /����&����� ��.����
������������� ��� �(� �� �+�
"#$���������%��$$��&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& �+ ��� � �+�
'#�����������%��$$��&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& � �� � +
�������������&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& �� ��( �� ���
�����������&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& ��� �+ )�+� �+�
���*������% ��� � ��( (�� ) ��
���*������%��$$��&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& ��� ( ��� �+�
'��������%��$$��&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& ��� ��� � ���
,�-$��#��%��$$��&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& ��� ��+ � ���
�������� �����&�#����������&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& �� ��++ �( ����
6��!��(C�6 "���� ���� �(��
6��������� �"��! �*���8
�" ��(7�� ����� � ���� �����-����6 "��������!���������� �������������,�� ����-���!�#��!�
����� ��+�-"�!���!�*+���������� �*�"�� ����� !��,!(�!�����0�� *��'� ��"��� �� ���� ���#�� ��
!������"�'����(��" ������� ����"� ���"�*��!��B����� �� ��""� ������� ���#��� ������)?������������-���!�
� �(�*����!����# �" �������� �����(�������� ���" �����#���� ���,����" ���!� �(���� � �������������
* ��� �����*������������"��"����������6+������ ��* � ���*�" � ��#��� �����������-�����"�#���"�� �*,"��" !����������* � ������� ���������� ������ ���������������*+����!����� !��4����"��' �� � ���������*�������
�� ���!��������������������6+� ����"���! �#���������� !����-��!��!���-�"�����' ����� �� ��""���
1��(�?�6���� �����' �������� ��+�-"�!���������� �(��!������������������ �"�?��(���!���������