Íslendingur - Ísafold - 29.11.1969, Blaðsíða 6

6 ÍSLENDINGUR-ÍSAFOIJD — LAUGARDAGUR 29. NÖV. 1969.
bækur
♦ VINUR MINN OG ÉG
Frá Kvöldvökuútgáfunni er
komin út bókin Vinur minn og
ég eftir séra Svein Víking. —
Þetta er nýskrifuð bók, þar
sem séra Sveinn ræðir við ó-
nafngreindan vin, en lesandinn
kemst þó fljótlega að raun um,
hver vinurinn er. Umræðuefn-
ið er hin margbreytilegu áhuga
mál séra Sveins og mannlífið yf
irleitt, svo sem trúmál, þjóðfé-
lagsvandamál, ástir, skáldskap-
ur, listir, sérkennilegir og minn
isstæðir menn o. fl.
í Vinur minn og ég er farið
með þessi mál á talsvert ný-
stáriegan hátt, en meginein-
kenni frásagna nýtur sín vel
og eiginlega einstaklega vel,
enda samræðuformið mjög létt
frá hendi höfundar, sem í raun-
inni er að ræða við sjálfan sig.
Það má til sanns vegar faéra,
að hér er um óvenjulega bók ,að
ræða, og það er svo eftir höf-
undi, að ná fram sérkennilegum
blæ, í senn alvöruþrun^num og
bráðskemmtilegum, en það
tekst honum tvímælalaust bet-
ur en flestum öðrum og aldrei
betur en í þessari bók. Hinir
fjölmörgu vinir séra Sveins,
jafnt þekktir og óþekktir, munu
því eignast enn einn vinarvott
í Vinur minn og ég, enn nýjan
vinarvott, og nýstárlegan, en
samt af þeim gamla toga, sem
löngu er landsþekktur, göml-
um en endurfæddum toga
spunninn.
Vinur minn og ég er 146 bls.,
prentuð í Prentverki Akraness
hf.
© VÍSNAGÁTUR II.
Kvöldvökuútgáfan hefur og
sent frá sér annað verk eftir
séra Svein Víking, annað hefti
af Vísnagátum, en hið fyrsta
náði feikna vinsældum. Fyrsta
heftið kom út í fyrra, með 50
vísnagátum. Var þess óskað, að
lesendur sendu réttar ráðning-
ar á gátunum td útgáfunnar,
sem hét bókaverðlaunum fyrir
réttar lausnir á öllum gátunum
til nokkurra lesenda. Bárust
rúmlega 600 bréf. í þessu nýja
hefti eru einnig 50 gátur, og
verða enn veitt 10 verðlaun fyr
ir réttar lausnir á þeirtí^öllum.
Vísnagátur II. er prentað í
Prentverki Akraness hf.
4 VIÐEYJARKLAUSTUR
Komin er út ný bók eftir Árna
Ola, Viðeyjarklaustur, drög að
sögu Viðeyjar. Útgefandi er
Kvöldvökuútgáfan. í bókinni er
sögð saga Viðeyjarklausturs og
eyjarinnar frá landnámstíð til
siðaskipta. Er þar gripið af mik
illi þekkingu á þessu merka við
fangsefni, um ævintýralandið
Viðey, sem svo var í 300 ár, og
kemur margt við sögu, sem stað
festir það. Viðeyjarklaustur var
á sinni tíð eitt stærsta og rík-
asta klaustur í landinu. í Við-
ey sat Styrmir fróði Kárason,
einn af frumhöfundum Land-
námu og fleiri sagnrita. Og í
Viðey gerðust kraftaverk þeirra
tíma (jarteikn). Á einu mesta
veldistímabili eyjarinnar, her-
tók Diðrik von Minden eyna, og
um það er mikill vefur, það
var 1539. Frá þessu öllu er sagt
í bókinni.
Viðeyjarklaustur er 233 bls.
með nafnaskrá, prentuð í Prent
verki Akraness hf.
4 lif og HEILSA
Líf og heilsa er endurskoðuð
útgáfa af bókinni Líf og limir
frá 1955, sem Kvöldvökuútgáf-
an hefur nú sent á markaðinn.
Höfundur bókarinnar er Bene-
dikt Tómasson læknir.
Þetta er kennslubók, ætluð
framhaldsskólum. Er fjallað um
líkamann, heilsu og hollustu-
hætti. Bókin er 170 bls.
4 ÁRNI FRÁ KÁLFSÁ
Nýkomin er út bókin Árni
frá Kálfsá, og skýrir nafnið
efni bókarinnar, en það er ævi-.
minningar Árna Björnssonár
frá Kálfsá í Ólafsfirði, skráðar
af Þorsteini Matthíassyni. Út-
gefandi er Prentverk hf.
Árni Björnsson frá Kálfsá
lifði starfsævi sína á Trölla-
skaga, sem talinn var harðbýl-
astur íslenzkra byggða og lá þá
után alfaraleiðar. Árni fæddist
18. júlí 1876. Foreldrar hans
voru Björn Einarsson, Andrés-
sonar frá B.ólu í Skagafirði, og
kona hans, Steinunn Magnús-
dóttir, ættuð úr Fljótum. En
Árni ólst upp á Melbreið í Stíílu
til 17 ára aldurs, hjá hjónunum
Sigurði Halldórssyni bónda þar
og Sólveigu Jónsdóttur, en þau
voru föðurafli og amrna Jó-
hanns Þorkelssonar fv. héraðs-
læknis á Akureyri. Aldamctaár
ið kvæntist Árni Lísbet Frið-
riksdóttur á Kálfsá, en hún var
ekkja með 7 börn. Hafði Árni
þá verið nokkur ár þar vinnu-
maður. Eignuðust þau Árni og
Lísbet 5 syni. Er ævi Árna mik
il saga, tengd Ólafsfirði og um
Olafsfjörð og manniíf þar á
öndverðri þessgri öld.
Bókin er 150 bls.
4 ÓLGANDI BLÓD
Ný skáldsaga eftir nýjan höf
und, nútímasaga frá Akureyri
eftir Hönnu Brá, Ólgandi blóð,
er komin út frá Skjaldborg sf.
Sagan er svo gott sem svip-
mynd úr daglega lífinu, en
vissulega all sérstæð.
Ólgandi blóð er 104 bls., —
prentuð í Prentsmiðju Björns
Jónssonar.
4 SÍFELLUR OG AÐ-
EINS EITT BLÓM
Almenna bókafélagið hefur
nú gefið út tvær nýjar Ijóðabæk
ur ungra skálda, í sama formi
og fjórar slíkar bækur í fyrra.
Þessar nýju ljóðabækur eru báð
ar eftir ungar og áður óþekkt-
ar skáldkonur.
Sífellur heitir ljóðabók eftir
Steinunni Sigurðardóttur, 19
ára stúdent, sem nú er við há-
skólanám í írlandi. Ljóð henn-
ar eru stutt, oft smámyndir,
sem fljúga hratt hjá, en flest
glaðleg, stundum glettin og
jafnvel dálítið léttúðug. Bókin
er 54 bls.
Aðeins eitt blóm er ljóðabók
eftir Þuríði Guðmundsdóttur,
sem er stúdent og kennari að
menntun og starfar í Landakots
skóla. Er að líkindum langt síð-
an fyrsta ljóðabók höfundar hef
ur gefið jafn ótvíræð fyrirheit
og þessi. Bókin er 58 bls.
Báðar bækurnar eru prentað
ar í Prentsmiðjunni Odda hf.
4 í SVIPMYNDUM II.:
MYNDBROT
„Á undangengnum áratugum
fór þar æ meira í vöxt, að dag-
blöð og vikublöð birtu viðtöl
fréttamanna sinna við ýmissa
stétta fólk, af ýmsu tilefni, um
störf þess, atburði i lifi þess,
lífsviðhorf, og þar fram eítir
götunum. Ekki er hægt að
draga í efa fréttagildi viðtaia á
þeim tíma, sem þau birtast, en
þau eru skiljanlega o.ftast dæg-
urflugur, og vekja sjaldnast
mikla athygli, ef þau eru biit í
bókarformi, og tíðum reynzt
misheppnað fyrirtæki að geía
þau út. En frá þessu nafa verið
og eru undantekningar. Um
þetta er reynzlan hin sama hér
á landi og erlendis. Minna má
á, þegar á þetta er irepið, að
viðtöl Valtýs StefánssQnar, sem
komu síðar út í bókarformi,
urðu vinsælt lestrarefni, en
segja má, að Valtýr heit.inn hafi
sérþjálfað sig í þessari grein,
með ágætum árangri, og raun-
ar aðdáunarverðum, þegar til-
lit er tekið til þess, að meðfe."ð
íslenzks máls var ekki hans
„sterka hlið,“ eins og einn vina.
hans og aðdáandi komst að orði.
Þess er maklegt að minnast,
þegar út eru komin tvö bindi
mikils ritsafns, sem hefur að
geyma viðtöl Steinunnar S. Bri
em, á annað hundrað talsins, en
þau eru „fyrir sunnan og ofan“
það venjulega á þessu sviði. —
Þegar Steinunn gerðist blað'a-
kona hjá Vísi, urðu viðtöl þeg-
ar hennar aðalstarf, og var það
áfram, er hún um skeið starf-
aði við vikublaðið Fálkann, og
nú síðast við Alþýðublaðið
Steinunn kallar sjálf viðtöl
sín svipmyndir, og að vísj er
brugðið þar upp svipmyndum
úr lífi nútímafólks og nútíma-
lífi, en svo samvizkusamlega og
vel unnin eru viðtöl hennar, í-S
engum getur duli^t varanlegt
gildi þeirra. Mér varð þetta
ljóst þegar í upphafi samstarfs-
tíma okkar hjá Vísi og varð það
enn Ijósara, er ég fékk nánari
kynni af vinnubrögðum henn-
ar, vandvirkni hennar, gáfum
og þekkingu, sem viðtölin sjálf
bera vitni um, en þekking og
að hafa á tilfinningunni hverju
sinni um hvað skuli spyrja, eru
frumskilyrði þess, að vel tak-
ist, og að hafa þau áhrif á þann,
sem við er rætt, að hann eða
hún tali eðlilega og eins og ,.í
brjósti býr“, enda finnst manni
við lestur viðtalanna, að mað-
ur þekki það fólk, er hún ræðir
við, að lestri loknum. Manni
finnst, að Það hafi verið í ess-
inu sínu, leyst frá skjóðunni
hispurslaust, og oft miðlar það
miklum fróðleik, og allt kemar
eins og af sjálfu sér, og til
sumra viðtalanna er beint stofn
að til fróðleiksöflunar, og má
þar til nefna viðtölin við f jr-
ystumenn sértrúarflokkanria og
fleira, en fróðleik geyma raun-
ar öll viðtölin, hvort sem rætt
er við slíka menn, leikhússtjóra
eða leikara, listamenn eða mús-
íkanta eða íslenzkar konur, s.'m
dvalizt hafa úti í löndum lang-
dvölum, og hafa frá mörgu að
segja.
Rúm leyfir eigi að geta cin-
stakra viðtala, en þó ætla éa að
nefna tvö, annað úr fyrra bind-
inu vegna frábærrar frásagnar
leikni, viðtalið við Thomas Mc
Anna, og viðtalið við Jón Hoiga
son prófessor í síðara bindinu.
Fyrra bindið er 325 bls., hið
síðara 350. Frágangur er hinn
vandaðasti og útgáfufyrirtæk-
inu, sem er Leiftur hf., til mik-
ils sóma.
VAXTALAUS LÁN
Danska ríkið lánar í talsverð
um mæli fé vaxtalaust til ým-
issa hluta. Á síðasta ári og til
marzloka í ár námu slík lán
592 millj. danskra króna. Lang
mestur hlutinn af þessum lán-
um fóru til ýmissa skólabygg-
inga, þ.á.m. 140 millj. til tækni
skóla. En þessi lán fóru einnig
til leikhúss- og safnbygginga,
svo og til vegagerðar o. fl.
ÁLSAMBAND
Tíu álframleiðslufyrirtæki í
Danmörku, Finnlandi, Noregi
og Svíþjóð stofnuðu nýlega sam
band sín á milli, Skanalumini-
um, til þess að vinna sameigin-
lega að framleiðslu- og mark-
aðsmálum.
Fyrirmynd að þessu sam-
bandi sóttu félögin til hlið-
stæðra sambanda í Bandaríkj-
unum, Vestur-Þýzkalandi,
Frakklandi og á Bretlandi.
ERLENT VINNUAFL
Vegna skorts á vinnuafli í
Danmörku, eru nú starfandi þar
milli 20 og 25 þúsund útlend-
ingar, aðrir en frá hinum nor-
rænu löndunum. Aðbúnaður
þessara útlendinga hefur verið
mjög til umræðu að undan-
förnu og þótt nokkur misbrest-
ur á honum. Hefur það verið
rætt í þinginu, hvernig úr
verði bætt, svo þetta fólk sitji
við sama borð og innfæddir.
MEÐALALDUR
ÞINGMANNA
Meðalaldur norskra þing-
manna lækkaði við síðustu
kosningar úr 50,2 árum í 49,8
ár. Verkamannaflokkurinn og
Hægriflokkurinn eiga yngstu
þingmennina að meðaltali, 47,9
ára. Aldursforseti er Helge
Jacobsen, 68 ára, en yngsti þing
maðurinn er Einar Förde, 26
ára.
AUGLÝSINGATAKMÖRK
Frá næstu áramótum verða
settar ýmsar takmarkanir á
tóbaksauglýsingar í Sviþjóð. M.
a. verður ekki leyft að mynda
yngra fólk en þrítugt til birt-
ingar í slíkum auglýsingurn, og
hvers konar þátttaka íþrótta-
og listafólks bönnuð. Birtmg
tóbaksauglýsinga í æskulýðs-
og íþróttablöðum verður bönn-
uð, sömuleiðis á íþróttasíðum
dagblaðanna, og auglýsinga-
magnið verður almennt mjög
takmarkað. Brot gegn hinum
nýju reglum geta varðað sekt-
um, allt að 200 þús. sænskra
króna.
NÝR IAFNVÆGIS-
SAMNINGUR
í Finnlandi var nýlega undir-
ritaður nýr samningur um jafn
vægisstefnu í launa- og verð-
lagsmálum. Þessi samningur er
milli aðila að vinnumarkaðnum
og neyzluvörumarkaðnum. Gert
er ráð fyrir því, að á næsta
ári verði launahækkanir að
meðaltali 4,5% og reiknað með
verðlagshækkunum undir 2,3%
Slíkur samningur var í gildi
hálft annað ár og lagði grund-
völl að mjög jákvæðri þróun
í efnahagsmálum Finna. Er
þessi nýi samningur nánast end
urnýjun á þeim eldri.
ÆKTARJblNG
12. norræna skógræktarþing
ið verður haldið í Finnlandi
22.—26. júní á næsta ári. og í
sambandi við það verða 20
námskeið haldin víðs vegar um
Finnland. Um 1 þúsund fulltrú
ar frá öllum Norðurlöndunum
eru væntanlegir til þingsins.
MVR ÍSBRIÓTUR
Fjórði sænski ísbrjóturinn,
sem byggður hefur verið í Finn
landi, var afhentur Svíum ný-
lega. Það er ríkið, sem lét smíða
ísbrjótinn, en hann neitir
„Njord“, en hann er systurskip
„Tor“, þó búinn skv. nýjustu
tækni. „Njord“ kostaði um 40
millj. finnskra marka.
Axel Thorsteinsson.“
og rit