Boðberi - 01.01.1921, Blaðsíða 2

Fpamkvæmdin fjelags vors.
Þossi 5 ár, sem liðin eru síðan fjélag vort var stofn-
að, liafa verið rík ár að framkvæmdum af ýmsu tag'i,
eins og hjer mun nú sýnt verða. Og allar fram-
kvæmdir fjelagsins hafa staðið í nánasta sambandi við
þaun megintilgang fjelagsins að vinna að nánari kynn-
um með Dönum og íslendingum. Það er ekki ofmælt að
á þessum 5 árum iia.fi verið meira áðhafst í því tilliti
en nokkuru sinni áður, enda er enginn efi á því, að
þekkingin á íslandi og íslendingum heiir aldrei meiri
verið með Dönum en einmitt á þessum síðaii árum, og
tel jeg það liikiaust starfsemi Dansk-íslenska fjelagsins
að þakka.
Dansk-íslenska fjelagið lieíir gengist fyrir því, að vald-
ir menn hafa farið um á hverju ári og flutt fyrirlestra
víðsvegar í Danmörku um ísland og Islendinga og ein-
att jafnframt verið sýndar skuggamyndir frá Islandi.
Þessir fyrirlestrar hafa verið mæta vel sóttir hvervetna
og mesta lofsorði verið lokið á þá í blöðum og tímarit-
um. Við þá hafa augu fjölda manna opnast fyrir því hve
ófullkomin þekking manna haíi verið á öllum hag lands
vors og jijóðar og með því aukist Bkilningur manna í
Danmörku á allri aðstöðu vorri og sjereinkennum lands
og þjóðar, og þá vafalaust einnig að sama skapi vaxið
samúð með oss og vinarþel til vor hjá fjölda nmnna.
Sjerstaklegá hafa ársfundir fjelagsins, sem haldnir
hafa verið til skiftis í ýmsum helstu bæjum Danmerkur
(t. d. í Arósum, Oðinsvjeum, utan Kaupmannáhafnar), feng-
ið á sig hátíðasnið og mikið þótt til þeirra koma; því aö
auk fyrirlestra um ísland, sem fluttir hafa verið, og mynda
frá Islandi,’ sem sýndar hafa verið, hafa menn þar átt
OCt á 1-» ' .1 -- - ■*- - ‘ *’1' c/ ' - cr -- • *■ “ *
lenskri tónlist.
Fjelagið heflr einnig gengist fyrir því að haldin hefir
verið sýning íslenskra pentlistaverka í Kaupmannahöfn,
til þess með því að vekja athygli á landinu og sýna hve
langt vjer værum komnir í þeirri grein.
Þá hefir fjelagið í sama skyni árlega veitt ferðastyrk
dönskum skólamönnum, sem höfðu hug á að kynnastís-
landi, og íslendingum, sem æsktu að kynnast Danmörku.
Hverja þýðmgu slíkt nefir, ræður að líkindum.
Ennfrornur heflr verið stofnað til íslenskunámskeiðs á
á fleiri stöðuin í Danmörku. í Kaupmannahöfn hafa þeir
prófessoramir dr. Finnur .Tónsson, dr. Valtýr Guðmunds-
son og skólakennari Holger Wiehe haldið slíkt námskeið;
ennfremur heflr landi vor lector Sveinbjörh Sveinbjörns-
son, ytirkennari í Arósum, komið á samskonar náms-
skeiði í þeim bæ. Hafa þau verið mjög vel sótt og mun
verða haldið áfrain. Eitt af því sem sjerstaklega heflr
valdið erflðleikum við íslenskunám meðal Dana er tilflnn-
anleg vöntun handhægra hjálparmeðala við slíkt nám,
lesbókar og orðabókar. Úr þessu heflr fjelagið ásett sjer
að bæta. Lesbók (í tveim heftum) heflr þegar verið prent-
uð, og vel hæfur maður- (Holger Wiehe) vinnur nú af
kapj)i að því að semja handhæga orðabók yflr íslenska
■tungu.
i-.oks hefir það áunnist fyrir áhrif frá fjelagi voru, að
kenslumálaráðuneytið danska heflr mælt með því, að hið
ágæta vflrlit yflr sögu íslands eftir rithöfund Aage Meyer
Benedictsen yrði notað við sögukenslu í skólum, til þess
að auka þekkingu á sögu vorri meðai Dana.
Sýnir ait þetta, að fjeiag vort heflr síst legið á liði
sínu þessi 5 ár, sem það heflr starfað, heldur unnið kapp-
samiega að því markmiði, sem það í öndverðu heflr sett
sjer, að útbreiða í Danmörku þelckingu á íslandi og ís-
lendingum.
Hingað til heflr minna verið að því gert að efla þekk-
ingu á Danmörku meðal íslendinga. Én nú heflr verið
byrjað á ritverkinu „Danmörk eftir 1864“, og er fyrsta
heftið þegar út komið, en hin koma sumpart í haust,
en sumpart ú næsta úri. Ennfremur hefir verið boðið
liingað einum ágætasta fagurfræðing Dana á ná-
lægum tima, prófessor við Kaupmannahafnarháskóla, dr.
Vilhelm Andersen, sem hjer ætlar að flytja 4—5 erindi
um bókmentir Dana ú næstliðinni öld. Er það því meira
tilhiökkunarefni sem próf. Andersen er tvhnælalaust einn
af mestu snillingum Norðurlanda nú til fyrirlestraflutn-
ings og upplesturs skáldrita. Dr. j. H.
Bókaútgáfa.
Einn þátturinn í starfsemi Dansk-íslenska fjelagsins, og
ekki hinn ómerkilegasti eða veigaminsti, er bókaútgáfa.
Þessi fáu ár, sem fjelagið hefur starfað, hefur það geflð
út nokkur stór rit og fjölda smærri bæklinga, ýmist á
dönsku eða íslensku. Markmiðið er ekki útgáfa vísinda-
legra rita, heldur ér tilgangurinn sá einn, að fræða um
það í högum og háttum, sögu, atvinnuvegum og bók-
mentum þessara tveggja sambandsþjóða, sem orðið gæti
til þess að glæða áhuga og auka samúð. Og hygg jeg,
að vel megi við una, hvernig af stað er farið.
Eins og sjálfsagt er, beinist starfsemi fjelagsins í bóka-
útgáfunni eins og öðru annars'-'’’gar að • því no fra-oa
Dani um hagi okkiii’, en hins vegar að því að skýra
fyrir okkur hagi þeirra 'g álmgamál.
í flokki þeirra bók.-i, <> n aðallega eru- ivtlaðar 1 liinuni,
ber fyrst að telja rit land. S ys over
Land og Folk. Bók þessi er hið besta rit, ’.
vegna efnis og meðferðar, og sýnir Ijóst vinarþel og
samúð forgangsmanna þessa fjelagsskapar í okkar garð.
01 af Hansen, Udvalgte islandske Digte er
þýðingar ú ýmsum helstu kvæðum góðskálda okkar
á 19. öld, yflrleitt prýðilega gerðar og höfundi og fje-
laginu til sóma. Arne Möller, Islands Digtning
inyeste Tid og Danmark fjallar aðallega um þau
hin yngri skáld okkar, sem alið hafa aldur sinn í Dan-
mörku, en minnist einnig með samúð og skilningi á þá
rithöfunda okkar, sem Dönum era kunnir af þýðingum.
Rit þetta er sjerprentun úr stóru riti um norrænan nú-
tíðarskáldskap. — Þá eru smærri ritin: Fra Islands
Dæmringstid eftir Jón biskup Ilelgason lýsir vel og
greinilega ýmsum forgangsmönnum hinnai’ andlegu og
verklegu viðreisnar þessa lands. Aage Meyer-Benediktsen
hefur ritað stutt yfirlit yflr sögu liinnar íslensku þjóðar,
próf. Finnur Jónsson yflrlit yflr íslenska málssögu og tvö
kver sem kenslubækur í isíensku lianda byrjendum, Tlior
Tulinius ritaði um framfarir landsins og Valtýr Stefáns-
son um landbúnaðinn. Loks má telja ritgerð Raavads
verkfræðings um gamlan íslenskan byggingarstíl, ágæt
hugvekja til íslendinga, þótt um íslenskt efni sje.
I hinum flokknum eru aðallega tvö rit og annað þó
eigi fullpj’entað. Ilið fyrra er Sönderjyllánd eftir
sr. Arne Möller, rit sem lýsir þjóðernisbaráttu Suðurjöta
og sigri að lokum, hin laglegasta bók og okkur sjerstak-
lega hugþekk vegna efnisins. Hitt ritið fjallar um hagi
Danmerkur el'tir 1864 á ýmsum sviðum andlegra og
verklegra framfara og verður allstórt rit og merkilegt.
Fyrsti kaflinn, sem kominn er út, heitir: Viðgangur
. . t ‘i ... '