17. júní - 01.10.1924, Blaðsíða 9

17. JUNI
57
mig þess, að jeg hafði ekki haldið
dálítinn ræðustúf við Þjórsárbrú um
störf Hins danska heiðarfjelags. Ef til
vill hefði þannig löguð ræða getað
hrint líkri starfsemi af stað á ísfandi.
Nú, það veit maður ekki, og að
minsta kosti vanrækti jeg tækifærið.
En nú langar mig að reyna að gera
dálitla yfirbót og skýra lesendum blaðs-
ins lítið eitt frá þessari starfsemi, og
ef þeir nú vilja gera mjer þann greiða
að láta hugmyndaflugið bera sig til
hinna yndislegu tjalda við Þjórsarbrú,
á meðan þeir lesa, þá getum vjer ekki
nálgast veruleikann betur.
Fyrir árið 1864 liöfðum vjer á Jót-
landi h. u. b. 130 □ mílur af óræktuðu
landi mestmegnis lyngmóum, heiði.
Mér hefir verið sagt að á íslandi sje
400 □ mílur graslendi og annar jarð-
vegur, er hægt væri að brjóta upp og
rækta. En af öllu þessu sje aðeins
tæpar 4 □ mílur ræktaðar. Hér iiggur
mikið starf óunnið, því helst ætti að
fá alt þetta eða þó mestan liluta þess
í ræktun. Erfiðleikarnir eru margir, en
það er hægt að yfirvinna þá eins og
hjá oss, þar sem nú er búið að gera
mestan hluta heiða vorra að ræktuðu
landi, enda þótt jarðvegur þeirra sje
ekki nærri eins frjóvsamur og íslenski
jarðvegurinn, sem lijer er um að
ræða, þótt þær að vísu liggi betur við
sólu og nær almannavegum Evrópu.
Nú hefi jeg reyndar heyrt, að tnikið
sje gert af hálfu ríkisins til þess, að
efla íslenskan landbúnað og það er
allrar viðurkenningar vert en ekki er
það einhlýtt. Stjórnmálamennirnir geta
ekki ráðið við það mál — þeir hafa
líka svo inikið annað í höfðinu.
Hinn einstaki fósturlandsvinur ræður
heldur ekki við það, enða þótt að
hann geri sitt bæði með munni og
penna og miðlar því af fátækt sinni,
eins og t. d. vinur minn Bogi Th.
Melsteð hefir gert, þegar hann stofn-
aði sjóð til þess að styrkja bændur til
vagnkaupa, eða þagar hann hefir verið
að berjast fyrir lagningu akvega o.
s. frv.
Nei, það verður aldrei neitt úr neinu
með þetta, fyr en bændurnir gera það
sjálfir. Þetta sá lika óberstlautenant
Dalgas hjá oss þegar hann stofnaði
Hið danska heiðafjelag þann 28.
marts 1866.
Þetta fjelag vinnur ekki sjálft rækt-
unarstörfin en lætur bændum í tje
ókeypis ráð og leiðbeiningar.
Markmið félagsins er að efla:
Trjárækt á heiðum og öðrum jarð-
veg, sem ekki er hentugur til annars.
Trjáplöntun til girðinga og skjóls.
Þurkun og lokræsun jarðvegarins.
Nýræktun mýra, engja og þesskonar
jarðvegar.
Notkun mýra til verksmiðjureksturs.
Að flytja kalk og mergil (kalkleir) í
jarðveg, sem vantar þessi efni, og að
öðru leiti öll önnur starfsemi sem stafar
af eða stendur í sambandi við áður
nefnd atriði.
Síðan Árið 1866 er búið að rækta
upp h. u. b. 70 □ milur af heiðum,
mýrum og votengjum Jótlands; og
spyrji einhver hvernig þetta hafi genið
til, þá verður svarið, að það tókst
vegna þess að Heiðafélagið vakti áhuga