Morgunn - 01.12.1974, Page 79

SONUR SÓUAR
157
maður, sem nokkurn tima hefur fæðzt í þennan heim. Hann
var spámaður, boðberi sannleika og einlægni, sjáandi, heim-
spekingur, siðbótarmaður, merkilegt skáld, byggingameistari
og hljómlistarunnandi. Hann var hugrakkur og óttalaus út-
rýmir og andstæðingur kreddna, hefðar og hjátrúar — það vek-
ur furðu hvernig hann gat látið þetta fyrir róða, eins og
dautt lauf í vind. Þótt hann væri konungur, trúði hann á
lýðræði og tók sér að vinum fólk af bændaættum. 1 samanlagðri
sögu og skáldskap finnst enginn maður, sem uimi konu af heit-
ara hjarta en Ekn-Aton unni Nefertíti. öllu deildi hann jafnt
með henni: völdum sínum, trú og heiðri — „hin mikla eigin-
kona mín, Nefertítí“, eins og hann komst að orði UHl hana.
Fyrir þrjú þúsund árum var í fyrsta sinn í sögunni ríki stjóm-
að eftir meginreglum kærleikans. Það voru ekki hugsjónir hans,
heldur skortur óvina hans á þeim, sem ollu falli hans.“
Til þess að geta áttað sig á mikilvægi kenninga Ekn-Atons
oog gert sér grein fyrir mikilleik þessa undarlega manns, verð-
ur maður að gera sér ljóst, hvernig ástatt var í heiminum í trúar-
efnum á þeim tímum, sem hann var uppi. Hinn fomi heimur
hafði ekki náð sér eftir eyðingu hinnar atlantísku menningar.
Hinar miklu þjóðfélagsstofnanir forsögutimabilsins réðu ekki
lengur stefnunni. Mannkynið var að aðlaga sig nýjum sjónar-
miðum og lifsháttum. Að vísu voni skólar launhelganna enn
við lýði, en hinir innvígðu voru fáir og hinar leyndu kenning-
ar var aðeins hægt að birta fólkinu í mynd dæmisagna, tákna
og einfaldra siðgæðiskenninga. Flestar þjóðir höfðu sina eigin
guði, og trúarleg sjónarmið voru algjörlega bundin við þjóð
eða kynflokk. Guðir Egyptalands voru verndarar Egypta, en
áttu ekkert rúm í hjarta sínu fyrir aðrar þjóðir. Indland tilbað
ennþá hina fornu smáguði, sem hver þjóðflokkur hafði fyrir
sig, þeir tignuðu anda elds og lofts. Gyðingar tilbáðu sinn sér-
staka guð sem drottin Israels og verndara Gyðingaþjóðarinn-
ar. Hin gullna öld heimspekinnar var enn ókomin 1 Grikklandi
og enn áttu sjö aldir eftir að líða þangað til Búddha leysti Ind-