Prentarinn - 01.11.1910, Blaðsíða 3

P R E N T A U I N N
27
ÖRFÁ ORÐ UM »AKKORЫ.
(Niðurl.) f>á er aö minnast litið eitt á þá
hliö þessa máls, er að þeim starfsmönnum
snýr, er vinna í akkorði að prentverki.
Hverjum setjara og prentsmiðjueiganda,
er íhuga vill akkorðsvinnuspursmálið í al-
vöru og með sanngirni, hlýtur að liggja það
i augum uppi, að cngin vinna er jafnilla fallin
til úthlutunar í »akkorð« eins og einmitt
prentvinnan. Liggur það auðvitað i þvi,
hversu luin er afarmisjöfn og margbrotin.
En af því hlýtur aftur að leiða, að akkorðs-
vinna við prentverk verður oftast, og jafn-
vel altaf, svo meinhlutdræg gagnvart hverj-
um cinasta akkorðssetjara undantekningar-
laust, að engu tali tekur. Og liér er líka sá
vandræða-liængur á, að engum jöfnuði verð-
ur komið við, svo í nokkru lagi sé, — til
þess eru verkin of ójöfn í cðli sinu, og auk
þess ýmsum kringumstæðum liáð, eins og
líka allir hljóta að viðurkenna, sem þessu
eru kunnugir. — Maður getur því varla ann-
að en dáðst að þvi, hversu akkorðsmenn hér
hafa lengi unað þessu fyrirkomulagi þegjandi.
En nú geri eg ráð fyrir, að menn amist
við þessum sannleik og heimti sönnun. Skal
eg þvi koma með nokkur dæmi, er næst
liggja; hygg eg þau óhrekjanleg.
Tveir setjarar standa samhliða. f*eir eru
jafn-verklægnir báðir. Eeir setja sína ljóða-
bókina hvor úr sömu leturtegund, og báðar
eru settar í liendingum. Pað verður ekki
annað sagt, en að báðir hafi ágætt verk. En
— sé nú síðubreidd annarar bókarinnar 17
siseró, en liinnar 20 — eða freklega það?
Hver er jöfnuðurinn þá? Og hvor ber meira
úr býtum?
Tökum aftur tvo setjara, er líkt eru verki
farnir. Þeir setja sitt verkið hvor, en sama
hrot og úr sömu lelurtegund. í fljótu bragði
virðist þarna vera hnífjafnt á komið, og
verkin alls ekki viðlits verð. En — ef það
reynist nú við nánari athugun svo, að les-
málið lijá öðrum þeirra er óslitin hella, en
hjá hinum sífeldar nýjar línur, svo sem titt
er í sögum, þá er um samtal milli persóna
er að ræða o. s. frv.? Hvað verður þá? Er
ekki ójöfnuðurinn auðsær og sýnilegt, hvor
meira her úr býtum ?
Tökum þriðja dæmið. Tveir menn setja
töflur. Annar sex dálka töílusíðu í Lands-
reikninginn, hinn 15 dálka töflusíðu í Lands-
hagsskýrslurnar — að maður ekki segi 20—
22dálkatöflu—? Eg vona að hér þurfi eng-
inn að vera í vafa um, hvor meira ber frá
borði — og geta þó báðir mennirnir verið
jafnleiknir setjarar all að einu.
Svona mætti halda áfram langa lengi og
ætíð finna nýjar og nýjar andstæður — hrúga
upp ógrynnum daglegra dæma, er öll hlytu
að reynast óyggjandi sannanir fyrir því,
hversu akkorðsvinna á prentsmiðjum er ó-
fyrirgefanlega hlutdræg og blátt áfram óhæf-
ur vinnulauna-grundvöllur.
Og getur inaður svo furðað sig á, þólt
akkorðsbreytnin verði blendin, þegar agnú-
arnir við úthlutun vinnunnar eru svona til-
finnanlegir?
Hugsum okkur nýsvein. Ilann er liðlegur
setjari. Ilonum liefur verið vandvirknin fyrir
mestu íueðan hann var nemandi. Hann á
nú að fara að vinna i akkorði. Og livernig
fer? Skyldi ekki vera nokkur hætla á, að
honum yrði á að slá slöku við eitthvað af
vandvirkni sinni, er hann sæi, að hannhæri
skarðan hlut frá horði hennar vegna?
Petta j’rði að teljast illa farið og verkinu
sjálfu til ills.
Vegna rúmleysis skal hér svo staðar num-
ið, þótt margt fleira mælti um mál þelta
segja. Enda hugsanlegt, að ileiri séu það
en eg, innan prentarastéttarinnar, er um það
vilja ræða frá sínu sjónarmiði, — eða þá
gera athugasemdir við sitt hvað, sem sagt
heflr verið um málið liér í blaðinu.
En að siðustu vildi eg gera það að tillögu
minni, í allri vinsemd þó, að prentarar og
prentsmiðjueigendur tækju höndum saman
um það, áður langt liði, að afnema akkorð
úr prentsmiðjunum fyrir fult og alt, en vinna
aftur á móti að því með ráði og dáð,
að skyldurækni, alúð og vandvirkni verði
númer eitt, — til sannra framfara fyrir
islenzka prentlist og sameiginlegra hagsmuna
fyrir alla hlutaðeigendur.
Hallgr. Bcn.