Nýtt kvennablað - 01.02.1944, Síða 8

4
NÝTT KVENNABLAÐ
Framh. frá bls. 2.
dottið í liug að biðja um rétt til þess að vinna,
því að nauðsynin að sjá fyrir fjölskyldunni liafði
þegar frá fyrstu byrjun vélaiðnaðarins knúð þær
úl í atvinnulífið. Enginn liafði iieldur bannað
þeim að vinna, því að vinnukraftur þeirra vaL'
ódýr.
En þegar hinar menntuðu konur kröfðusl
þess, að fá aðgang að embættum og betur laun-
uðum störfum, fóru karlmennirnir fyrst að
hugsa sig um. Þær hafa þó fengið réttindi þessi
í orði kveðnu, en mörgum brögðum hefir verið
Iieitl til þess að liindra konurnar frá því, að nota
sér þau, sérstaklega að því er hina giftu konu
snertir. Á atvinnuleysistímum hefir réttur giftr-
ar konu til atvinnu mjög verið dreginn í efa, þar
scm maðurinn þegar sœi henni farborða, eins og
sagl er. Einnig liafa menn reynt að réttlæta
slíkt hann með þvi, að það væri nauðsynlegt,
lil jiess að hindra upplausn fjölskyldunnar.
Hvorugt er hægt að réttlæta, ef menn ganga
úl frá hugsjónum lýðræðisins. En Hitler liefir
neilað tilverurétti konunnar sem vitsmunaveru.
Samkvæm kenningum nazista er hið eina hlut-
verk konunnar að vera fögur og fæða börn.
„Konan er sá skjöldur, sem liinn þreytti her-
maður hvílist á“, liefir von Papen sagt. —
Lcnin sagði aflur á móti, að það mætti kenna
hverri einustu eldabusku að stjórna rikinu, og
Sovétríkin eru líka einu löndin í heiminum, sein
gera konum og körlum algjörlega jafnliátt undir
höfði. En þar er einnig tekið tillit til þess, að
konan þarf að fæða börn. Henni er þvi tryggður
viss timi fyrir og eftir fæðingu, sem hún ma
vera fjarvistum frá starfi sínu gegn fullum
launum.
1 Sviþjóð var rætt ákaft um það fyrir nokkr-
um árum, að banna giftum konum starf utan
heimilisins, í þeim lilgangi, að auka fæðingar
barna (fækkun fæðinga hefir verið eilt af aðal-
vandamálum þjóðarinnar um nokkurt skeið).
En nefnd sú, er sett var í málið, koinst að
þeirri niðurstöðu, að slíkt mundi hafa þver-
öfug áhrif við það, sem ætlazt var til. Og i
staðinn fyrir bann voru sett lög um það, a'ð
engri konu mætti segja upp atvinnu af þeim
orsökum, að hún trúlofaðist, giftist eða ætti
von á barni.
Eins og ég drap á í fyrsta erindi mínu skap-
aðist ný verkaskipting milli karls og konu, um
leið og framleiðslufyrirkomulag þjóðfélagsins
breyttist. Karlmaðurinn varð fyrirvinna heimil-
isins sem kallað er og vann hin arðbæru slörf
utan fjölskyldunnar, en konan liélL áfram að
vinna innan vébanda heimilisins. Þetla á þó ein-
ungis við um neytendafjölskylduna, því að á
sveitalieimilinu starfa lijónin ennþá bæði að
framleiðslunni. Sveitahúsmóðrin telcur ennþá
mikinn þátt i búskapnum og heldur honum oft
áfram, þó að bóndans missi við. Ef hún er dug-
leg og kjarkgóð er hún þvi ekki alveg á flæði-
skeri slödd. Kaupstaðarkonan er hér í meiri
vanda. Konan og börnin lifa af launum fyrir
vinnu mannsins. Ef liann deyr hljóta konan og
börnin að deyja lika þ. e. a. s. ef konan heldur
áfram húsmóðurstörfunum einum saman. Þessu
gleyma þeir sem halda því fram, að hinn cini og
rétti staður konunnar sé heimilið. Menn ganga
þannig út f”á því að verkaskipting sem ríkt
Iiefir aðeins nokkra áratugi eða í mesta lagi
eina til tvær aldir sé eitthvað eðlisbundið fyrir
karl og lconu, en gæta ekki að þvi að framleiðslu-
hættir Jijóðfélagsins hafa breytzt til muna og
veikt öryggi konunnar sem liúsmóður.
Til gamans skulum við alhuga ofurlítið hið
eðlisbundna í verkaskiptingunni milli karls og
konu. Við athugun aðstæðna i nútíma þjóðfé-
lagi og gagnrýningu sögunnar sjáum við, að það
veltur á ýmsu um störf karls og konu og að
ýmsar félagslegar og fjárhagslegar aðstæður
ráða þar jafnmiklu og eðlið sjálft. Eins og ég
minntist á í fyrsta erindinu, þekkist það að karl-
inn býr til matinn. Iljá sumum frumstæðum
þjóðum eru konurnar leirkerasmiðir, hjá öðr-
um lcarlmennirnir. Vefnaður er víða talinn kven-
mannsverk, en það hefir þó verið algengt hér
á landi að lcarlar sætu í vefstól. í kolanámum
Englands unnu jafnt konur sem karlar. Það
lítur ekki út fyrir að léttari störfin hafi ætíð
fallið eða falli i lilut konunnar. Eða liversvegna
er það talið kvenmannsverk að raka blautt hey
og lilaða á vagn, en karlmannsverk að aka því
í gryfju eða að slá með sláltuvél. Ilvorttveggja
hið síðarnefnda reynir mun minna á likams-
kraftana.
Framh.
Vetrarkvöld.
ó, vetrargrund, sem frið og fegurð ber
á fannatinda, er mánageislar blika,
með sctjörnukranzinn hnýtta að höfði þér,
þar hýrblikandi norðurlogar kvika.
Þú nemur andann hryggðum frá og harm
og himingleði fyllir sérhvern barm.
Birgitta Tómasdóttir.