Nýtt kvennablað - 01.04.1945, Side 16

12
NÝTT KVENNABLAÐ
Ingibjörg Tryggvadóttir:
c33 o r
Auðir rindar, krap með köflum,
kafaldsfærð í dýpri sköflum,
mórauð 'leðja á melum öllum,
mannfær gaddur uppi á fjöllum.
Vorsól góð á himni hækkar,
hennar riki óðum stækkar,
lækir hátt í fjöllum flissa
fleiri snjókorn skaflar missa.
Gróðurilmur gýs úr moldu,
grænkuð strá um alla foldu
seilast eftir sólarhlýju,
sumri ennþá fagna nýju.
Sóleyjarnar sumars fyrstu
sínar krónur geislaþyrstu
breiða móti morgunsólu
mettaðar af tárum njólu.
Lítill fugl með fis í munni
flýgur út úr viðarrunni,
er að byggja bústað dýran.
með byrði sína þangað snýr ’hann.
Litlu börnin létt í geði
leika sér með bernskugleði,
hoppa, stökkva, hlaupa, ganga
hýr á svip með rjóða vanga.
Þreyttir bogið bakið rétta,
byrði gerir vorið létta,
teyga ilminn, æsku, þorið,
öllu hjálpar blessað vorið
50 landsmanna hafi verið með sullaveiki, þ. e. 1300 menn
sýktir í landinu. Árið 1897 er 1 af hverjum 332 lands-
manna með veikina, þ. e. 235 sjúklingar alls. Árið 1920
er aðeins 1 af hverjum 2638 sýktur, þ. e. 36 sjúklingar
alls. Nú mun þetta vera ennþá minna. Þó sýkjast menn
ennþá við og við af sullaveiki. Sýking þessara manna
má hiklaust telja þeim að kenna, sem eru og hafa verið
svo hirðulausir að brenna ekki alla sulli við slátrun
sauðfjár. Ef þetta væri gert undantekningarlaust, mundi
bandormurinn brátt hveifa úr hundunum, en við það
hyrfi sullaveikin af sjálfu sér úr landinu. Ennþá er það
álit flestra erlendra lækna, að hvergi sé önnur eins sulla-
veiki og annar eins sóðaskapur og á íslandi. Máli mínu
til sönnunar gæti ég bent á ýmsar ritgerðir og bækur
um sullaveiki, og ferðasögur frá íslandi. Nú vitum við
aftur á móti, að sullaveikin er miklu algengari í Ástralíu,
Norður-Afríku og Sýrlandi. Þetta sýnir, hversu markvisst
við verðum að vinna að því, að losna við sóðaskaparorð
það, sem á okkur hvílir.
Njálgur, sem tilheyrir þráðormunum, er mjög útbreidd-
ur hér á landi. Hann lifir í þörmum manna og þá aðal-
lega í ristlinum, og berst því út með hægðum. Getur
maður þá oft séð kvendýr njálgsins, sem er miklu stærra
en karldýrið, eins og örmjóan, sívalan þráð, um 1 cm.
á lengd. Hann hlykkjast til eins og aðrir ormar og má
þannig þekkja hann frá trefjum í fæðuúrganginum.
Annað ráð til að þekkja njálg er ákafur kláði við enda-
þarminn, aðallega á kvöldin, þegar fólk er komið í hlýtt
rúmið, því að þá skríður kvendýrið niður fyrir enda-
þarminn og verpir þar eggjum sínum, sem eru svo smá,
að þau sjást alls ekki með berum augum. Því er skiljan-
leg nauðsyn þess, að klóra sér ekki, og þvo sér vandlega
um hendur eftir hægðir og að morgni hvers dags, til
að draga sem mest úr hættunni á, að eggin berist á
fingur manns og þaðan t. d. með matnum upp í mann.
Á þennan hátt er mikið hægt að draga úr sjálfsýkingu.
Auk þess, hve óhugnanlegt það er, að ganga með njálg,
að vita af lifandi ormum í líkama sínum, þá er njálgur-
inn beinlínis skaðlegur heilsu manna. Hann getur orsakað
langvarandi blóðleysi, magnleysi, magaverki, taugaveikl-
un, truflar svefn og dregur á annan hátt úr heilbrigði
manna og vellíðan. Það er afarerfitt að lækna njálg til
fulls. Þó er það hægt með nógu miklum þrifnaði og
ástundun.
Þar sem einn maður er sýktur á heimili, verður að
gera ráð fyrir að allir heimilismenn séu sýktir, og láta
því alla ganga undir lækninguna í senn. Gott er að
byrja á því að éta 5—6 hráar gulrætur, (börn þurfa
minna) á fastandi maga, borða hálftíma síðar væna
máltíð af hrárri salt- eða kryddsíld með heitum jarð-
eplum og miklu af hráum lauk. Síðar um daginn má éta
hvað sem er. Álitið er, að gulræturnar, síldin og lauk-
urinn flæmi ormana niður garnirnar og út með hægð-
unum.
Gott er því að endurtaka þetta með nokkurra daga
milHbili á meðan á lækningu stendur. Auk þess er reynt
að koma í veg fyrir að ormurinn geti verpt eggjum sín-
um, með því að bera sótthreinsandi smyrsli umhverfis
endaþarminn á hverju kvöldi í 2—3 mánuði, og helzt
eftir hverjar hægðir.
Sofa verður í buxum 'úr þéttu efni, sem ekki er hægt
að klóra sér í gegnum. Skipta oft um nærföt og sængur-
fatnað og þvo sér vandlega um hendur og undir nöglum,
að morgni, fyrir hverja máltíð og eftir hverjar hægðir
og þvaglát. Ef öllum þessum reglum er fylgt út í æsar,
þá læknast njálgur ævinlega.
Stundum er hægt að flýta fyrir útrýmingu njálgs með
svonefndum ormalyfjum, þó engan veginn séu þau örugg
til útrýmingar orminum. Þau geta þar að auki varla
talizt hættulaus og mega því ekki notast nema eftir
nákvæmri fyrirsögn læknis.
Þegar talað er um algjöra útrýmingu vissra sýkla og
sníkjudýra, þá verða menn að skilja, að þetta er í raun
og veru hægt, því að enginn sýkill og ekkert sníkjudýr