Nýtt kvennablað - 01.10.1949, Qupperneq 10

aðeins mjög fáar íslenzkar konur hafa tekið sveins-
próf, nema í saumum og öðrum þeim greinum, sem
konur stunda sérstaklega, enda er miklum örðugleik-
um bundið fyrir konur að komast að sem iðnnemar
í öðrum greinum. og sumar iðngreinar eru algerlega
lokaðar fyrir þeim.
Hér á landi starfa tvö landssamhönd kvenna: Kven-
réttindafélag íslands og Kvenfélagasamband Islands.
Kvenréttindafélag Islands er stofnað árið 1907 og
voru helztu forgöngukonur við stofnun þess og lengi
fram eftir mæðgurnar, frú Bríet Rjarnhéðisdóttiir og
Laufey Valdimarsdóttir. Félag þetta var eingöngu
bundið við Reykjavík, þar til fyrir fimm árum, að
fyrirkomulagi þess var breytt og það gert að lands-
félagi. Samkvæmt þessu skipulagi er Reykjavíkurfé-
lagið aðalfélagið, en hefur deildir úti um land og
kvenréttindanefndir í félögum, sem ekki hafa kvenrétt-
indamál fyrir aðalmál. Stjórn félagsins er kosin á
aðalfundi í Reykjavík, þar á meðal formaður, og á
landsfundi, sem haldinn er fjórða hvert ár. Félagið
er deild úr Aljjjóðakvenréttindafélaginu og hefur m. a.
á stefnuskrá sinni: að vinna að jíroska og þekkingti
íslenzkra kvenna; að vinna að fullu jafnrétti kvenna
við karla að lögum og í framkvæmd þeirra; öð fá
bætt kjör kvenna á allan liátt og vinna að sérmenntun
Jjeirra á öllum sviðum þannig, að j>ær öðlist sömu
skilyrði til fræðslu og þátttöku í öllum stiirfum þjóð-
félagsins sem karlar og sömu laun fyrir sömu vinnu.
— Formaður Kvenréttindafélags íslands er frú Sigríð-
ur J. Magnússon.
Kvenfélagasamband Islands, er byggt upp með
öðrum hætti heldur en Kvenrétlindafélag íslands.
— Konur stofnuðu á víð og dreif um landið félög
með ýmiss konar markmiði. Einkum var það menn-
ingar- og líknarstarfsemi, sem féliig þessi höfðu með
höndum, heimilisiðnaður og svo samhjálp um bluti,
sem ekki var hægt að fá með öðrum hætti.
Elzta starfandi kvenfélag á íslandi mun vera Thor-
valdsensfélagið í Reykjavík, sem stofnað var þjóðhá-
tíðarárið 1374. Fyrsta verkefni þess var að kenna fá-
tækum stúlkum að sauma, síðan stundaði það mat-
gjafir til sjúkra, fátækra kvenna, og svo réðist það í
að reyna að bæta aðbúðina við þvottalaugarnar. En
Jiegar þetta var, var allur þvottur Reykjavíkurbúa
jweginn í laugunum, og var ekki um annað að gera en
j)vo úti, hvernig sem viðraði. Félagið kom upp skýli
þarna innfrá og gerði sitthvað til þess að bæta vinnu-
skilyrði kvenna þar. Þetta félag á nú stóran barna-
uppeldissjóð og rekur Thorvaldsensbazarinn til styrkt-
ar starfsemi sinni. — Verkefni þessa elzta félags gef-
ur nokkra hugmynd um það, á hvaða grundvelli mörg
þau félög, sem nú mynda Kvenfélagasamband íslands.
voru stofnuð. En þess utan hafa félögin starfað að
hinum ólíkustu verkefnum, sem annaðhvort voru aðal-
starf eða })á fastur liður í starfseminni. Sum þeirra
stóðu fyrir kaffiveitingum í réttunum á haustin, önnur
keyptu prjónavélar eða önnur tæki, sem félagskonur
notuðu til skiptis, þau komu á fót skrúðgörðum og
héldu námskeið.
Árið 1914 var fyrsta héraðasamband kvenfélaga
stofnað, og árið 1930 var stofnað landssmanband, en
tilgangur j)ess var m. a. að koma á samvinnu milli
kvenfélaga og kvenfélagasambanda. Nú eru í sam-
bandi þessu um 190 kvenfélög víðsvegar á landinu
og eru félög þessi sameinuð í 18 héraðasambönd, en
sambandið telur alls rúmlega 10.000 félagskonur.
Aðaltilgangur sambandsins er að vinna að eflingu
húsmæðrafræðslu og heimilisiðnaðar í landinu, að
standa á verði um hag heimilanna í hvívetna, stuðla
að því, að auðvelda störf húsfreyjunnar og vinna að
hvers konar menningar- og uppeldismálum. Samband-
ið hefur innan sinna vébanda kvennadeildir verklýðs-
félaga, kvenfélög stjórnmálaflokkanna og félög ýmissa
kirkjusafnaða, auk kvenfélaga, sem vinna að alhliða
menningarmálum, og sem eru í flestum hreppum og
kauptúnum landsins. En hvernig sem starfstilhögun fé-
laganna er inn á við. j)á er J)að, sem hér hefur verið
lýst, sameiginlegt markmið þessara 190 kvenfélaga.
Kvenfélagasambandið sjálft hefur fastráðinn mat-
reiðslukennara, sem heldur námskeið á vegum félag-
anna, og hyggst nú að finna ráðunaut í heimilismálum.
Einnig veitir sambandið fjárstyrk til annarra nám-
skeiða. Jafnframt þessu berst sambandið fyrir ýmsum
málum, sem heimilin varða sérstaklega og er eitt aðal-
baráttumál j)ess nú, verzlunar-og skömmtunarmálin,
J)ar sem konur telja að með framkvæmd þessara mála
hafi verið })rengt mjög kosti heimilanna.
Kvenfélagasamband Islands er í Húsmæðrasavnbandi
Norðurlanda og í alþjóðasambandinu International
Country Women of the World. Sambandið heldur
landsþing annað hvert ár, sem setið er af fulltrúum
héraðasambandanna, og fer þriggja manna stjórn með
málefni sambandsins milli ])inga. Formaður Kvenfé-
lagasambands íslands er frú Guðrún Pétursdóttir.
Húsmæðrafra-ðslan í landinu, sem er eitt af þeim
málum, sem konur hafa efst á stefnuskrá sinni, er í
stöðugri framför. Nú eru starfandi 11 húsmæðraskól-
ar á víð og dreif um landið, og er aðsókn að þeim
mjög mikil. Verða stúlkur oft að bíða eitt til tvö ár
eftir því að komast að í vinsælustu skólunum. Skort-
ur á kennurum hefur valdið talsverðum erfiðleikum,
en nú er Húsmæðrakennaraskóli íslands á góðum vegi
með að bæta úr þeim skorti, að j)ví er snertir mat-
reiðslukennara. Hins vegar vanlar ennþá mikið af
handavinnukennurum, sem fullnægi settum skilyrðum.
en einnig það mál er að komast á góðan rekspöl, J)ví
nú í vor byrjaði Handíðaskólinn í Reykjavík að út-
skrifa handavinnukennara fyrir framhaldsskóla, og er
vonin að með áframhaldandi starfi jressara tveggja
kennaraskóla komist húsmæðrafræðslan og hin hag-
nýta kennsla í barna- og unglingaskólum í það horf,
sem forgöngumenn þessara mála hafa óskað.
Það er athyglisvert, að þjóðhátíðarárið bindast kon-
ur samtökum um það, að bæta sjálfar eitthvað úr því,
NÝTT KVENNABLAÐ
8