Morgunblaðið - 18.03.2010, Page 1

FIMMTUDAGUR 18. MARS 2010
• Hagstæðar afborganir
• Söluaðilar geta valið um lán með breytilegum vöxtum eða vaxtalaus
• Söluaðilar greiða ekkert þjónustagjald af Kortalánum
• VALITOR greiðir út til söluaðila annan virkan dag eftir að sala fer fram
FYRIRTÆKJALAUSNIR VALITOR • Laugavegi 77 • 101 Reykjavík • fyrirt@valitor.is • www.valitor.is
VIÐSKIPTABLAÐ
Forstjóri Nýherja segir
rekstrarumhverfi fyr-
irtækja feiki-
lega erfitt.
Bankar reki
ekki fyrirtæki
6
Hugsanlega eru nokk-
ur ár þar til fyrirtæki í
eigu Exista
verða seld.
Vilja hámarka
verðmætið
2
Verðbólguvæntingar á
skuldabréfamarkaði
halda áfram að
minnka.
Stýrivextir
lækkaðir í gær
4
Eftir Örn Arnarson
ornarnar@mbl.is
TÖLUR Seðlabanka Íslands um erlendar
skuldir hins opinbera taka hvorki tillit til er-
lendra skulda fyrirtækja í eigu ríkisins né
sveitarfélaga. Samkvæmt tölum Seðlabankans
nemur hrein erlend staða hins opinbera, það er
erlendar skuldir umfram erlendar eignir, 658
milljörðum króna. Þegar erlendum skuldum
fyrirtækja á borð við Orkuveitunnar og Lands-
virkjunar er bætt við hækkar talan um meira
en 500 milljarða. Séu erlendar skuldir Lands-
virkjunar dregnar frá sökum þess að tekjur fé-
lagsins eru í erlendri mynt ólíkt því sem á við
um stærstan hluta tekna Orkuveitunnar fæst
út að erlendar skuldir hins opinbera eru að
minnsta kosti 50% landsframleiðslunnar í
fyrra. Sennilega er þó hlutfallið töluvert
hærra. Við þetta bætast svo innlendar skuldir
ríkissjóðs sem eru verulegar. Enn sem komið
er hefur ríkissjóður verulegt svigrúm til þess
að fjármagna þær á innlendum skuldabréfa-
markaði ólíkt því sem á við um aðgengi hans að
erlendu lánsfé.
Þessi nálgun á skuldastöðu hins opinbera
virðist standa nær nálgun erlendra matsfyr-
irtækja og væntinga fjármálamarkaða en fjár-
málaráðuneytisins. Eins og fram kom í til-
kynningu ráðuneytisins í vikunni metur það
hreinar erlendar skuldir ríkisins 5% af lands-
framleiðslu eða 75 milljarða króna. Matsfyr-
irtækið Fitch er með lánshæfiseinkunn rík-
isins í ruslflokki og stóru matsfyrirtækin tvö,
S&P og Moody’s, horfa neikvæðum augum á
þróunina og líklegt má telja, að öllu óbreyttu,
að þau lækki matið niður í sama flokk á næst-
unni. Þrátt fyrir að skuldatryggingaálag rík-
isins hafi minnkað umtalsvert síðustu vikur er
það ríflega 400 punktar en það samvarar vænt-
ingum um fimmtungslíkur á greiðslufalli.
Á móti þessu kemur að hrein erlend staða
Seðlabankans er samkvæmt síðustu tölum
bankans 294 milljarðar. Eins og bent var á í
Morgunblaðinu í gær eru skuldir bankans í er-
lendri mynt við innlenda aðila ekki taldar með.
Þegar tekið er tillit til þeirra er hrein staða
bankans um 65 milljarðar.
Miðað við þetta verða að teljast umtals-
verðar líkur á því að gjaldeyrir verði af skorn-
um skammti hér á landi í fyrirsjáanlegri fram-
tíð. Afgangur af vöru- og þjónustuviðskiptum í
fyrra nam 112 milljörðum en hafa verður í
huga að hann þarf einnig að nota til þess að
standa straum af erlendri skuldsetningu
einkageirans. En þær skuldir eru ekki taldar
með í tölum um erlenda stöðu hins opinbera.
Morgunblaðið/hag
Í eyra fremur en ökkla Mismunandi aðferðafræði við mat á skuldum hins opinbera gefur mismunandi niðurstöður.
Heildarskuldirnar miklar
 Erlendar skuldir hins opinbera eru miklar þegar skuldir fyrirtækja í eigu þess eru taldar með.  Slík
nálgun varpar ljósi á áhyggjur sem endurspeglast í skuldatryggingaálagi og lánshæfiseinkunn ríkissjóðs.
Hver man ekki eftir viðbrögðum íslenskra
bankamanna og ráðamanna, þegar einhver
gerðist svo djarfur að benda á stjarnfræði-
lega skuldsetningu íslensku bankanna?
Vitanlega var farin sú leið að skjóta sendi-
boðann, frekar en svara honum málefnalega.
Einhverjum var sagt að fara aftur á skóla-
bekk og aðrir voru stimplaðir rugludallar.
Nú er sagan að endurtaka sig. Hver sá, sem
skoðar opinberar tölur um skuldastöðu hins
opinbera, áttar sig á því að það orkar mjög
tvímælis hvort sú staða er sjálfbær. Hið opin-
bera skuldar minnst fimmfaldan afgang af
vöruskiptum og þjónustu í erlendri mynt.
Á sunnudaginn hafði ríkissjónvarpið eftir
Alex nokkrum Jurshevski að aukin lántaka
væri ekki lausn á skuldavanda. Hann sagði
allt stefna í þjóðargjaldþrot innan 6-12 mán-
aða, hæfust ekki viðræður við lánardrottna.
Í fyrrakvöld réðst ríkissjónvarpið svo harka-
lega á Jurshevski og hann hreinlega kallaður
„efnahagslegur hrægammur“. Tínd var til
gömul frétt úr kanadískum miðli, þar sem
Jurshevski var sagður hafa sagst ætla að
hagnast á óförum annarra, með því að kaupa
eignir á lágu verði eftir yfirvofandi hrun.
Látum vera að Jurshevski var einfaldlega að
benda á að lágvaxtastefnan í Bandaríkjunum
kæmi í veg fyrir að fyrirtæki færu á hausinn
sem ættu að fara á hausinn. Fyrirtæki væru
orðin yfirskuldsett og því væru líkur á því að
þau færu í þrot og þá gæti verið ábatasamt
að kaupa eignir þeirra.
Burtséð frá því; af hverju er manninum ekki
bara svarað málefnalega? Ef erlendar skuldir
hins opinbera eru ekki vandamál, af hverju
eru ekki færð rök fyrir því? Hvernig væri að
ríkisvaldið birti upplýsingar þess efnis, svart
á hvítu, í staðinn fyrir að fara í leðjuslag?
Skoðun
Skuldastaða
Ívar Páll Jónsson
ivarpall@mbl.is
Sendiboðinn fær
að finna fyrir því