Skólablaðið - 01.01.1970, Blaðsíða 36

foJaftfh ki«men**ort:
liÍÉIIÉÍ
NÚ má segja, a6 ófriSur hafi etaðið sleitulítiS í
30 ár í SuCaustur-Asíu eCa allt frá hertöku Japana
á þessum landshluta ári8 1940. Skjótlega hófst
mikil barátta gegn þessu stórveldi meC dyggum
stuCningi Bandaríkjamanna, bæCi hvaC varCaCi
vopn og annan bunaC. En aC þessum hildarleik
loknum tóku Frakkar aftur viC stjórn, þótt tímarn-
ir væru svo stórlega breyttir, aC ekki þætti lengur
sjálfsagt aC eiga nylendur. Veldi Frakka var litlu
betur þókkaC en yfirráC Japana. Baráttan hófst á
ný. En einmitt til þessa tima er aC leita orsaka
fyrir þeirri skiptingu landsins, sem nu rikir.
Viet Minh sveitirnar voru stofnaCar áriC 1941 af
Ho Chi Minh, sem bæCi pólitísk oc hernaCarleg
samtök meC elve-leys ( sjálfstæCi ) aC megin
markmiCi. Þessar sveitir voru skipaCar þjoC-
ernissinnum ásamt kommunistum. Alla aCstoC sina
fengu sveitirnar frá Bandaríkjunum, sem fyrr
sagCi. En aC heimsstyrjöldinni lokinni varC Ho
harla vinafár á ný. Hvorki RÚssar né kinversk-
ir kommúnistar studdu hann og þá af þeirri aug-
ljósu ástæCu, aC þeir sáu sér engan hag { því fyrr
eCa siCar. En þess ber aC geta, aC Bandaríkin
höfCu vinsamleg samskipti viC Ho í Hanoi í hæsta
máta.
SkæruhernaCur varC úrræCi Hos, þegar Frakkar
höfCu neitaC aC gera nokkra tilhliCrun á einstreng-
ingslegri afstöCu sihni. t>o var gert samkomulag,
sem í felst hiC raunverulega upphaf ríkisstofnunar
í NorCur Vietnam. 6. marz 1946 var lýCveldiC
Vietnam viCurkennt sem frjálst ríki innan ríkja-
sambandsins Indo-KÍna. Ætlun Frakka var einföld:
Þeir ætluCu sér aC stofna leppríki um alla SuCaust-
ur-Asfu en halda sjálfir öllum auCævum landanna í
sínum höndum. En meCan á þessu stóc fóru fram í
ríki Hos gífurlegar hreinsanir. öllum þjoCernis-
sinnum, sem ekki töldust kommunistar, var rutt
úr vegi, þrátt fyrir aC þessir menn hefCu sýnt af
sér gifurlegan dugnaC og fornfysi i barattunni gegn
Frökkum og Japönum. í október 1946 voru aCeins
291 þingmaCur af 444, sem kosnir voru í byrjun
arsins, lifandi, yfir líkum hinna stoC Ho frændi.
8. nóv. 1946 var "AlþýCulýCveldiC Vietnam" stofn-
aC. Allt frá byrjun var stjórnvölurinn í höndum
kommúnista. Á næstu árum var þingiC, sem auC-
vitaC var eingöngu setiC kommúnistum, aCeins einu
sinni kvatt saman og þá aCeins einn dag. Dæmi-
gerC vinnubrögC kommúnista, ekki satt !
Eftir þessa atburCi var þjoCfrelsisbaráttu Hos lok-
iC, viC tók barátta fyrir yfirráCum kommunista i
SuCaustur-A8Íú. En Ho misreiknaCi sig hrapallega.
ÞjoCir Kambódíu og Laos vildu ekki selja sig undir
bloCsigC Ho Chi Mins, barátta kommúnista hélt því
áfram, undiroka skyldi SuCur Vietnam, Laos og
Kambódíu.
ÞaC var áriC 1954, sem Frakkar töpuCu hinu von-
lausa nýlendustriCi sínu. Setzt var aC samninga-
borCinu í Genf og samkomulagi var nác nokkru siC-
ar. Feitur og útlifaCur kóngur Bao Dai atti aC
halda völdum í SuCur Vietnam, aC kröfu Frakka,
sem ætiC höfCu álitiC þann karl eitthvaC pólitískt
afl í Vietnam. Þetta var þeirra reginfirra. Eftir
samningana, sem í rauninni voru harla oljosir og
ófullkomnir í mynd sinni, áttu kosningar aC fara
fram 1956. Árinu áCur var Bao Den velt úr sessi
og Ngo Diem kosinn forseti í SuCur Vietnam.
Kosning hans var á margan hátt heldur varasöm,
Diem var kaþólikki og helt fram í tru sinni á mjög
óbilgjarnan hátt. Olli þetta mikilli spennu í land-
inu milli kaþólikkaj sem^eru ofstækisfullir and-
kommunistar, og buddatruarmanna hine vegar,
sem litu a landsmál nokkuC öCrum augum, auk
þess sem þeir eru meiri þjoCernissinnar. En er
liCa tók aC kosningum, sem fram áttu aC fara 1
öllu landinu, tók aC myndast þaC styrjaldarástand,
sem hrjác hefur íbúa landsins siCan. SkæruliCar
kommúnista, sem áttu sér bólstaC í suCurhluta
landsins en flúCu yfir landamærin eftir Genfarsamn-
ingana, sneru til baka, hofu skæruhernaC, sem var
í þeirri mynd, sem hann birtist íbúm S. Vietnam,
ekkert annaC en terrorismi. ViC þær aCstæCur var
vart hægt aC koma kosningum viC í slíku landi sem
SuCur Vietnam, þar sem hræCsla viC skæruliCa var
hugsjónum fatæks bændalýCs yfirsterkari. Terror-
isma hafa kommúnistar æ beitt siCan í þau skipti,
er kosningar hafa fariC fram. Þessi tvö atriCi
skæruhernaCur, dulbúin innrás frá NorCur Viet-
nam, og spenna sú, er myndazt hafCi milli trú-
flokka, væru goCar og gildar ástæCur til aC fresta
kosningum en nú bættist þriCja ástæCan viC og sú
veigamesta. NorCur Vietnam er fjölmennari
SuCur Vietnam og þar voru og aCalstöCvar og
helzta fylgi Hos. ÞaC skilyrCi settu norCanmenn,
aC í NorCur Vietnam yrCi aCeins einn flokkur i
kjöri, þ. e. kommúnistaflokkur NorCur Vietnam,
en í SuCur Vietnam áttu allir flokkar aC geta boCiC
fram. MeC þessum skilyrCum voru kommunistar