Skólablaðið - 01.01.1970, Síða 37

129
búnir aS tryggja sér sigur, ef aS^þeim væri gengiS,
en svo var ekki. Her leku kommunistar sama
skollaleikinn og í Berlín 1946 ( neituSu borgara-
flokkunum aS bjoSa fram í austurhlutanum an nokk-
urrar ástæSu ) og í KÓreu aS loknu stnSinu þar
1953, þegar kommúnistar neituSu nefnd SameinuSu
þjoSanna aS sjá um undirbuning kosninganna sam-
kvæmt þeim alþjoSlegu samningum, sem gerSir
voru.
Á þessu tímabili jókst skæruhernaSur norSan-
manna hröSum skrefum, sem kommunistar her a
landi sem annars staSar hafa nefnt þjoSfrelsisbar-
áttu, en er í rauninni ekki annaS en dulbúin innras,
eins og komiS hefur fram hja nefnd þeirri, er skip-
uS var eftir samningana í Genf 1954.
Áframhald striSs reksturs kommúnista
ÁSur hef ég leitast viS aS gera grein fyrir astæS-
unni, aS Ho lét ekki staSar numiS viS sjálfstæSi
Indo-KÍna. Ho sá fram á, aS draumar hans um aS
sameina SuSaustur-Asíu undir sinni stjorn, næSu
aldrei fram aS fjanga, því hóf hann skæruhernaS
um allt Indo-Kina.
Einna gleggstar fréttir fengust af þessum átökum
frá Laos, þar sem Patet Lao kvislingar héldu uppi
fólskulegum árásum um allt landiS. I Laos var
pólitík og öllum landsmálum öSru vísi fariS en í
SuSur Vietnam og verSur ekki fariS ut í þaS nanar.
Var séS fljótlega upp úr 1960, aS viS svo búiS
mætti ekki standa. RÚSstefna fór fram í Genf og
var þar komist aS samkomulagi, aS hlutlausir,
undir stjórn SÚvana PÚma, tækju aS ser landstjorn
meS stuðningi hægrisinna og Suvana Vong foringi
Patet lao. Ekki var áriS liSiS, þegar kommúnist-
ar hófu hernaS á ný. Ekki vil ég rekja þessa at-
burSi nánar, en allir þeir atburSir, er gerzt hafa
i Laos sanna betur en allt annaS, aS stnSiS í
Vietnam er ekki einstakur atburSur, sem sumir
halda. StriSiS í Vietnam er tengt sögu þessara
landa allra, landa { SuSaustur-Asíu og er orjúfan-
legur þattur í heimsvaldastefnu kommunista og
er hættulegasta ógnunin gegn friSi þar.
Pominókenningin
Er liSa tók á áratuginn '60-^70 settu Bandaríkja-
menn fram kenningu um eSli striSsins í SuSaustur-
Asíu o^ þess mikla hlutverks sem Bandaríkin
gegna í þessum heimshluta. Er kenning þessi nefnd
dominokenningin. Er hún á þá leiS, aS biSu Banda-
rikjamenn osigur í SuSur Vietnam lyki striSinu
ekki, heldur myndaSist samstundir þrýstingur á
landamæri Kambódíu og Tailands. NÚ, þegar þessi
kenning var sett fram benti lítt til, aS hér væri um
mikinn vísdom aS ræSa. En fimm árum eftir aS
kenningin sá fyrst dagsins ljós verSur okkur ljóst,
hve mikill sannleikur felst í þessum orSum dómínó-
^enningarinnar. NÚ berast stöSugt fréttir af bar-
dögum og yfirgangi NorSur Vietnama í Laos og
beSiS er nú eftir, aS Krukkuslétta falli. Er þá ein-
sýnt samkvæmt kennin^unni, aS öll SuSaustur-Asía
muni falla í gin kommunista, ef ekki verSur aS gert.
Gott dæmi um þann sannleik sem dómínókenningin
mnifelur er ástandiS í Kambódíu. Á siSastliSnu
^ri gerSist mjög athyglisverSur atburSur í Kambód-
lu. Sianuk þjoShöfSingi, sem er þjoShetja landa
sinna sneri viS blaSinu í afstöSu sinni gagnvart
Bandaríkjunum. ÁSur hafSi hann haldiS uppi hörS-
ustu arasum á Bandarikjamenn og bandamenn
þeirra og var í vinskap miklum viS stjórnina í
NorSur Vietnam. Um langa hriS hafa Viet Kong og
norSurvietnamskir hermenn flúiS yfir landamærin
og hafa Bandaríkjamenn ekki fengiS aS gert. En nú
bra svo viS, aS Sianuk gaf þaS í skyn, aS hann hefSi
ekkert a moti þvi, aS Bandaríkjamenn eltu komm-
únista inn^yfir landamærin. Jafnframt taldi hann
sig þurfa á vopnum aS halda. Hann lýsti því yfir,
aS starfsemi skæruliSa og hernaSur þeirra væri
kominn a þaS stig, aS her og lögregla réSi ekki viS
astandiS. Svo var nu komiS fyrir því ríki, sem
bezt hafSi samskiptin viS NorSur Vietnama og
Kínverja.
Eins og eg fyrr sagSi eru atburSir þeir, sem gerzt
hafa í Vietnam siSastliSinn áratug ekki einangraS
atvik, sem mætti bæta úr meS aS kalla bandarískan
her þaSan. Vietnam er aSeins einn hlekkur í langri
keSju. Heimköllun bandarísks herliSs yrSi aSeins
til aS skemmta skrattanum, í því er folgin hættu-
leg ógnun viS öryggi í Asíu.
Þátttaka Bandarikjamanna í VietnamstriSinu
StöSugt óx þátttaka Bandaríkjanna í ófriSnum í
Vietnam. ÁriS 1963 voru aS frumkvæSi Kennedy
forseta sendir þangaS um 15. 000 ráSgjafar, tækni-
fræSingar og herþjalfarar. Einmitt þaS ar tokst
Stóra Mingh aS velta Ngo Dinh Diem úr sessi.
Þessi hjálp Bandaríkjamanna var þá tiltölulega ný
til komin, eigi fyrr en 1960 eSa þar um bil. En nu
fór áriS 1964 í hönd meS nýjum forseta í Banda-
rikjunum og stöSugt vaxandi afskiptum Bandaríkja-
manna af striSinu samkvæmt samningum og satt-
mala milli stjornarinnar 1 Saigon og stjornarinnar
í Washington. Þetta var allt j>ert vegna þess aS
syornvöld í SuSur Vietnam foru fram á hjálp Banda-
rikjanna gegn árásum frá NorSur Vietnam. Allar
raSagerSir Bandaríkjamanna voru ákveSnar innan
ramma SuSaustur-Asíubandalagsins. Upphaf og
astæSa þess, aS Bandaríkin sendu herliS til aS taka
Jaatt í bardögum í SuSur Vietnam, er aS leita til
arasar, sem tundurspillirinn Madox varS fyrir fyrir
utan strönd Vietnam sumariS 1964, þar sem hann
sigldi á alþjoSlegri siglingaleiS.
Samþykkt var á Bandaríkjaþingi eftirfarandi :
Einróma samþykkt til aS viShalda alþjoSlegum
friSi og öryggi í SuSaustur-Asíu.
ÁstandiS var orSiS allalvarlegt áriS 1964.
Kommúnistastjórnin í NorSur Vietnam hélt uppi
stöSugum og kerfisbundnum arásum á nágranna
sina og bræSur í SuSur Vietnam. Bandaríkin ætl-
uSu aS gripa i taumana, aSstoSa vini sína og
bandamenn samkvæmt SuSaustur-Asíubandalags-
samningnum. Washing tonstjórn ætlaSi að vernda
frelsi þessa landshluta. Þarna færSust Banda-
rikjamenn mikiS í fang, þvi aS þeir hafa hvorki
hernaSarlegan, efnahagslegan né pólitískan ha^n-
aS af þatttöku sinni í VietnamstriSinu. Þeir osk-
uSu þess aSeins aS Vietnamar fengju aS lifa í
friSi og vinna aS endurbótum. Samtímis því aS
herliS var sent til SuSur Vietnam, hófu Bandaríkja-
menn strategískar loftárásir á NorSur Vietnam.
Allar þessar raðajjerSir og aætlanir voru sam-
ykktar af Bandankjaþingi 4. og 6. agust sama ar
1964 ).