Austri - 21.01.1977, Blaðsíða 4

4
AUSTRI
Egilsstöðum, 21. janúar 1977.
Vegurinn um Oddssknrð
framhald af bls. 3.
var vegurinn lagður og var ekki við
honum hróflað þar til nýr vegur var
byggður í Sneiðingunum upp frá
Skuggahlíð fyrir fáum árum.
Kristján Jóhannsson í Reykjavík
var verkstjóri við lagningu vegarins
um Oddsskarð. Hann var ágætur
verkstjórnarmaður og þóttu vegir
hans vandaðir að gerð.
Kfistján fór austur á Eskifjörð
sumarið 1944 til þess að hefja fram-
kvæmdir við veginn. En þá var
engan mann að fá í vegavinnu. Vor-
ið 1945 var verkið hafið og var byrj-
að niðri í Eskif jarðarkauptúni. Mest
voru þá 53 menn samtímis á launa-
skrá, góðir menn og verkið gekk vel.
Pyrsta jarðýtan, sem til Austurlands
kom var HD 14, uppgerð frá setulið-
inu. Það var þetta sama ár. Skyldi
nota hana við Oddsskarðsveg. Þessi
ýta reyndist illa, vann aðeins í þrjá
daga. Þetta var í júlílok. Hálfum
' mánuði síðar kom svo mjög nýleg
ýta, TD 9 og var hún eina jarðýtan
við verkið til loka þess 1949. Þegar
verki var hætt fyrsta haustið var
búið að leggja um 5 km áleiðis upp
frá Eskifirði. Ekki mun fjárveiting
hafa gengið upp þá en veitt hafði
verið til verksins í þrjú ár, þ.e. 1943,
1944 og 1945, alls yfir 600 þús. kr.
Árið 1946 komst vegurinn upp á
Skarð. Ýtuskófla var þá notuð við
ámokstur á þriggja til fjögurra
tonna vörubíla. Næsta ár er farið
niður undir Hengifossá. 1948 er svo
unnið á Oddsdalsmýrinni og skyldi
Hengifossá brúuð það ár. Var slegið
upp steypumótum en brúargerðinni
síðan frestað þar eð ekki varð bíl-
fært að brúarstæðinu. Hins vegar
var Norðfjarðará brúuð 1946. Árið
1949 var síðan borið ofan í veginn,
sem lagður var árið áður, og komst
Norðfjörður í vegasamband í ágúst-
mánuði. 1950 var síðasta hönd lögð
á verkið og byggður kaflinn norðan
Norðfjarðarár.
Þetta ár, 1950, fékk Oddsskarðs-
vegurinn sína fyrstu prófraun, gíf-
urlegar stórrigningar voru þetta
sumar. 1 fyrstu rigningunni, sem
hófst 9. júlí bar það til tíðinda að
sprakk úr veginum sunnan í skarð-
inu og munaði mjóu að vörubíll ylti
fram af. í sama veðri braust Norð-
fjarðará upp úr farvegi sínum, rauf
bráðabirgðaveg norðan brúarinnar
tepptist margt fólk í Skuggahlíð
daglangt er það var að koma af
Atlavíkursamkomu.
Oddsskarðsvegurinn var stórkost-
leg samgöngubót fyrir Neskaupstað
og Norðfjarðarsveit. Vegurinn í Við-
fjörð var næsta ófullkominn og bíl-
ferjan aððeins 20 - 30 tonna mótor-
bátur svo að nærri má geta, að
mönnum hefur brugðið við að komast
á eigin bílum að heiman og heim. En
veturinn var langur og lokaði leið í
eina sjö mánuði fyrstu árin. Smátt
og smátt jókst snjómokstur. Hefir
oft verið varið til þeirra hluta háum
fjárhæðum, stundum til mikils hag-
ræðis en með næsta litlum árangri
þegar verst lét. Árið byrjuðu
tveir ungir menn á Eskifirði snjó-
bílsferðir um Oddsskarð. Annar
þeirra, Sveinn Sigurbjörnsson, ann-
ast þær ferðir enn.
' Á þeim aldarfjórðungi, sem liðinn
er síðan akfært varð um Oddsskarð
hefur margt breyst og kröfur til
góðra og öruggra samgangna vaxið
mjög. Fyrir löngu var ljóst, að úr-
bóta var þörf á þessum hæsta fjall-
vegi fjarða á milli á íslandi, með
fjölmennustu byggð Austurlands að
baki. Ýmsa kafla þurfti að leggja
að nýju, t.d. í brekkunum upp frá
Skuggahlíð og Eskifirði, og aðra að
hækka og styrkja. En meginhindrun-
in var þó skarðið sjálft og hinir
snjóþungu botnar beggja vegna.
Hér var tæplega um aðra lausn
að ræða en jarðgöng í skarðinu
sjálfu, og allmyndarlegar fyllingar
út frá þeim. Gerð jarðgangna er
dýr og íslensku berglögin ærið los-
araleg víða. Vonlítið var að hefjast
handa með það fjármagn, sem
skammtað var við venjulega árlega
úthlutun vegafjár.
Þegar neyðin er stærst þá er
hjálpin næst. Sérstakar framkvæmd-
aáætlanir um tiltekin verkefni komu
nú til sögu. Efnahagsstofnunin vann
að slíkri áætlanagerð en hvatinn kom
frá alþingismönnum og ríkisstjórn.
Þingenn Austurlandskjörd. sóttu á
um gerð samgönguáætlunar fyrir
Austurland og þá fyrst og fremst um
vegaframkvæmdir. Þeir áttu um
þessar mundir mörg viðtöl við þá-
verandi samgönguráðher-ra, Ingólf
Jónsson, og svo við vegamálastjóra,
Sigurð Jóhannsson, og verkfræðinga
hans, einkum þó Helga Hallgrímsson
og Eymund Runólfsson. í janúar
1970 fengu þingmenn í hendur frum-
áætlun. Fyrsti formlegi fundur þeirra
um þetta mál með Efnahagsstofnun-
inni o. fl. var haldinn 20. okt. 1970.
Á útmánuðum 1971 liggur svo áætl-
unin fyrir eins og hún endanlega var
afgreidd.
Með bréfi dags. 7. apríl 1971 sam-
þykkja alþingismenn af Austurlandi
drögin fyrir sitt leyti. í nefndu bréfi
segir m.a. á þessa leið: Alþingis-
menn Austurlands samþykkja þessa
áætlun í meginatriðum. Alþingis-
menn hafa þó fyrirvara um útfærslu
hennar í einstökum atriðum og
áskilja sér rétt til endurskoðunar á
henni til samræmingar við skiptingu
fjárins á einstök svæði, sem alþingis-
menn komu sér saman um og sam-
komulag varð um við ráðherra, þegar
samið var við þingmenn um 300
millj. kr. framlag á 5 árum. 1 apríl
árið 1971 tókust þannig samningar
með þingmönnum Austurlands og þá-
verandi ríkisstjórn um gerð ”Austur-
landsáætlunar" þ.e. um sérstakar
fjárveitingar til tiltekinna verkefna
í vegagerð, sem vinna skyldi á næstu
fimm árum. Eitt þeirra verka voru
jarðgöngin undir Oddsskarð.
Af ýmsum ástæðum þótti einboðið
að ráðast í þessa framkvæmd þegar
hér var komið sögu. Einangrun fjöl-
mennustu byggðarinnar í fjórðungn-
um, margvíslegar og gagnkvæmar
þarfir byggðanna báðum megin
skarðs, og síðast en ekki síst, eðli og
stærð þessa viðfangsefnis var þannig
að það varð að vinna verkið á ekki
allt of löngum tíma.
Kostnaður við jarðgöngin sjálf var
í fyrstu áætlaður nálægt 50 m. kr.
Sú tala hefir margfaldast, bæði
vegna verðbólgu og svo vegna þess
að athuganir ‘ á jarðlögunum reynd-
ust ófullkomnar og þau óhagstæðari
en reiknað hafði verið með. Verkið
hefur því tafist verulega frá því sem
áætlað var. Göngin áttu upphaflega
að vera tæpir 600 m en styttust
vegna lélegra berglaga Norðfjarðar-
megin. Þar er opin sprenging og
skáli í stað gangna.
Samkv. Austurlandsáætlun skyldi
vinna við jarðgöngin 1972 til 1974.
Fyrsta árið var unnið að sprenging-
um sunnan frá og sóttist seínt. Að-
staða reyndist í flestu verri en vænst
hafði verið. Og starfslið skorti þjálf-
un. Kostnaður var mikill. Næsta ár
gekk allt betur og var aðeins þunn-
ur skilveggur eftir Norðfjarðar-
megin um haustið. Árið 1974 var
einkum unnið að styrkingu vegarins
svo lítið þokaðist með göngin sjálf
það ár. Styrkingu er svo haldið á-
fram 1975. Þá er steyptur forskáli
Eskif jarðarmegin og nærri lokið vegi
út frá honum áleiðis að gamla vegin-
um.
S.l. sumar var ”skurnið“ brotið
Norðfjarðarmegin og steyptur 100 m
langur skáli þar og unnið að vega-
gerð norðanvert við göngin. Telja
sérfræðingar, að unnt sé að ljúka
skálagerðinni og styrkja göngin og
taka þau í notkun á næsta ári.
Vegagerð er gagnrýnd eins og
flest önnur mannanna verk. Einn
segir kannski: Göngin eru alltof dýr.
Annar segir: Verkið hefir tekið allt-
of iangan tíma. Þriðji: Göngin eru
of hátt í fjallinu og koma ekki að
tilætluðum notum. En ég hygg að
þess verði skammt að biða að slíkar
raddir þagni. Göngin taka af hættu-
svæði. Á því er enginn vafi. Allra
snjóþyngstu staðirnir verða úr um-
ferð. Beggja megin við göngin og
síðar allar götur niður í byggð kem-
ur nýr og hátt upp byggður vegur í
stað gömlu sneiðinganna jarðlægu.
Þess er ennfremur að gæta, að haust
og vor og stundum um tíma á vetrin
snjóar aðeins á háskarðið. Og sá
hluti leiðarinnar, sem erfiðastur er
fyrir snjóbíl verður ekki lengur til
trafala í vetrarferðum. Hér mun því
fara sem skáldið kvað:
Er starfinu var lokið og leyst hin
nvikla þraut,
fannst lýðum öllum sjálfsagt að
þarna væri braut.
Vilhjálmur Hjálmarsson.
Rnðgjnfaþjóitustn
Samþykkt var á aðalfundi S.A.K.
á s.l. hausti að starfsfé það, sem
sambandið fékk frá Stéttarsambandi
bænda, skyldi að mestu varið til
fræðslustarfsemi. í framhaldi af því
hefur stjórnin komið af stað ráð-
gjafaþjónustu á svæðinu, og hefur
ráðið sem ráðgjafa sambandsins
Guðrúnu Sigurðardóttur handavinn-
ukennara á Egilsstöðum. Tímabilið
febrúar - apríl.
Guðrún mun vera til viðtals á
Lagarási 6 eða í síma 1255 milli kl.
1 - 3 e.h. á föstudögum, svara fyrir-
spurnum og gefa þær upplýsingar,
sem óskað er eftir í eftirfarandi
greinum.
a. Notkun og meðferð heimilistækja
og fl. þeim viðvíkjandi.
b. Kynning á merkingu og meðferð
efna (aðall. gerfiefna).
c. Kynning og meðferð ýmissa
hreinsiefna (blettahr.).
d. Hannyrðir og föndur ýmis konar
(uppskriftir f. prjón og hekl,
taka upp snið úr blöðum og fl.)
Þá mun gefinn kostur á að fá ráð-
gjafann í heimsókn út í félögin t.d.
eitt kvöld eða eftirmiðdagsstund í
hvert félag til kynningar ag kennslu
í ofangreindum greinum. Hvert
kvenfélag á þó aðeins rétt á einní
heimsókn, þau sjá um ferðakostnað
og kaup á efni því, sem til þarf
hverju sinni, en laun greiðir S.A.K.
Þar sem aðeins hefur verið samið
um eina til tvær ferðir út í kven-
félögin á viku, geta ekki öll kven-
félögin orðið þess aðnjótandi í vetur
og er því betra að hafa samband við
Guðrúnu strax og hægt er, ef áhugi
er fyrir slíku.
Það skal tekið fram að hér er ein-
ungis um tiiraunastarfsemi að ræða
nú í ár, en ef vel tekst til og kven-
félögunum sýnist, er meiningin að
halda þessari starfsemi áfram og
efla hana í framtíðinni.
Vonast stjóm S.A.K. til að þessi
ráðgjafaþjónusta gefist vel og biður
ykkur formenn, að kynna þessi ný-
mæli og hvetja konur til að notfæra
sér sem mest.
Fréttatilkynning.
1