Nýr Stormur - 24.09.1965, Blaðsíða 8

Fram til
3000 f. Kr.
MANNKYNSSAGA
FÖSTUDAGUR 24. september 1965
I DAGBLAÐSFORMI
Bronsöldin
hefst
Nr. 1
3000 f.Kr.
bls. 1
Bronsoldin hafin
Furðulegur málmur, Bronz, uppgötvaður — Dagar steinaxarinnar taldir —
Hin miklu málmalönd varðveita leynda rmálið — Leit um allan heim að tini.
Ileimstíðimti árið 300 f. kr.
í dag stendur heimurinn andspænis miklum tímamótum.
Svokallaðlr málmar hafa fundizt, sem mnnu ýta tfl hlið-
ar öllum okkar venjulegu verkfærum úr beini, horni og
steinum. Þessi uppgötvun mun sennflega haia meiri áhrif
á láf okkar og starf, í strfði og friði, en nokkurn órar
fyrir.
Þetta er sennilega mesta uppgötvun mannanna síðan
þeir lærðu að notfæra sér eldinn, fyrir 70.000 áru msíðan.
I þúsundir ára höfum viS, með
rniMu erfiði, búið tii verkfæri okk
ar og vopn úr tínnu og beinum.
Nú sjáum við fram á möguleika á
fnamleiðslu þessara verkfæra úr
sterku og varanleigu efini, sem
muinu færa okkur bebri tæM og
hættulegri vopn. Þetta hófst á
þann hátt að bræða efnið kopar
úr málmi. Kopar er notaður í
Egyptalandi og Mesapótamíu, en
það er ekkert leyndarmál að kop-
ar er mjög deigt efni. Axir og
hnífar bíta illa og slitna mjög
fijótt. Menn þekkja iika efnið tin,
en það er aftur á móti mjög hart
og er hætt til að brotna og mél-
ast. Nýja efnið, sem mun ryðja
sér til rúms, eins og eldur í sinu,
yfir heim-sbyggðina, hefur fengið
nafnið Brons. Tilbúningur þessa
nýja málms mim vera mjög ein-
faldur, þ. e. að blanda saman kop-
ar o-g tini í ákveðnum hlutfölum.
Ilinn nýi mábnur he-ldur síðan
ei-ginleikum kopars, seiglunni og
styrkleika tins, hörku og verður
þannig meðfærilegur og sterkur
máhnuir, Brons.
Egyptar fá nægan kopar frá
Sinai, en þeir hafa ekM tin. Má
því búa-st við mikilli leit að tin-
námum um allan heim og verfitr
tilefni ti-1 leiðangra og sjóferða
á ókunnar slóðir.
Hinar nýju málmuppgötivanir
munu krefjast meiri þekkingar af
mönnunum, þeMdngar tíl að ná
meira valdi á leyndardómum nátt-
úrunnar og mætti hennar.
Hverni-g geba málmMumpar,
grafnir úr iðrum jarðar, breitzt í
nothæf verkfæri? Og hvemig á
að blanda og herða þessa málma
er leyndarmál, sem málmlöndin
munu geyma vandlega, svo að að-
eins þeirra menn koma til með
að geta notað þá. Við skul-um
sarnt von-a, að allur heimurinn
fái að njóta góðs af, er fra-m líða
stundir.
Öld steinaxarinnar er loMð,
nýr heimur er framundan.
Meðan menningin vex óðfl-uga við Eufrat og Níl, býr fólkið á norð-
urhluta jarðar við sömu lifnaðarháttu og það hefir búið við í ár-
búsundir.
Alit sem gera þarf er gert úti við, þegar veður leyfir. Fatnaður er
ofinn, leirker smíðuð, komi sáð og heimilisfaðirinn kemur með villi-
bráðina úr skóginum. Afi gamli, sem er of slitinn til að ganga til veiða
situr heima og býr til vopn og verkfæri úr steini og beinum veiðidýra.
Menn verja heimili sín gegn villidýrunum.
Verur, sem líktust mönnum lifðu
á eynni Jövu fyrir 500 þúsund ár-
um.
HRÆÐILEGT
VOPN
UPPGÖTVAÐ
3000 f. Kr.
Fundið hefur verið upp nýtt,
hræðilegt vopn: Bogi og örvar.
Boginn er gerður úr sveigðri
grein, sem er spennt með
sre»g frá enda til enda.
Pílan er létt og liðug grein,
sem er odtthvöss í annan end-
ann, en fuglsfjöðrum fest við
hinn.
Sá sem notar þetta vopn,
tekur bogann í aðra hönd og
örina í hina. Setur síðan örina
á strenginn og leggur hana á
bogann. Síðan dregur hann ör
ina á strengnum að sér af öll
um mætti og sleppir síðan.
Örin þýtur þá í gegnum loftið
með ofsahraða og særir eða
drepur þann sem fyrir verður.
Menn búast við, að þetta
nýja vopn geti orðið mönnum
nijög þýðingarmikið, jafnt í
friði sem stríði.
NORÐURHVEL JARÐAR
Á FRUMSTIGI
Heimur hinna fyrstu manna
Mennirnir verja heimili sín fyrir ofurefli dýranna.
Menn á jörðinni
fyrir 500 þús. árum
Sérfræðingar halda því fram að mannkynið sé upprunnið
í Asíu.
Gera má ráð fyrir að Bronsöldin mun breyta mjög lifn-
aðarháttum mannanna og er því ekki úr vegi að horfa um
stund til baka og mynda okkur einhverja skoðun á upp-
runa okkar. Það sem fyrst og fremst aðskilur menn og dýr,
er hæfileilcinn til að ganga uppréttur, sérstök bygging þum-
alfingursins, miklu stærri heili og möguleikinn til að tjá
hugsanir í orðnm.
Þeir, sem bezrt þykjast vita, slá
því föstu, að fyrir 500 þúsund ár-
um hafi mannskepnan verið kom-
in á þroskastig, og til eru
þeir, er halda því fram, að mann-
kynið eigi eins til tveggja miiljóna
ára sögu. Hvað sem um það er,
vitum við þó, að fyrir 500 þúsund
árum voru á eynmi Jövu dýr, sem
lítotust mjög mönnum, eins og við
þekkj'Um þá í dag.
Fundizt hefur hausk-úpa og lær-
bein, en þó ér ekki víst, að það
'tilheyri hvort öðru. Heilinn hef-
ur verið 940 kubik-sentimetrar, en
til samanburðar má geta þess, að
heili goriliuapa er ca. 655 og því
nær sem dregur okkar tima stækk
ar heilinn í mönnunum.
Öruggt er talið að fyrir 300.000
árum síðan hafi fólk lifað í Kína
og í Þýzkaiandi fyrir tvö til þrjú
hundruð þúsund árum, og talið
Neanderthal
maðurinn
er að ættflokkur, sem nefndur
hefur verið Neanderthal-maður-
inn, hafi þá verið mjög útbreidd-
ur í Evrópu og ef til vill Afríku.
Þetta fólk var á miklu frum-
stæðara stigi en við erum nú. Fyr-
ir 25.000 árum var uppi ættflokk-
u-r í FrakMandi, sem nefndur hef-
ur verið Cro-Ma-gnon-maðurinn og
hefur hann verið alllíkur okkur í
dag. Cro-Magnon-maðurinn hafði
Cro-Magnon
maðurinn
heila, sem var 1660 ku-biksenti-
metrar, þ. e. miklu stærri heila
en Java-maðurinn. Talið er að
Cro-Magnon-maðurinn sé hið
fyrsta, sem hægt er að kalla
homo sapiens, eða hugsandi mann.
Frá Cro-Magnon-tímanum og
fram á þennan dag hefur maður-
inn ekM tekið miklum líkamleg-
um framföru-m en þó er ekki tal-
ið víst, að núlifandi fólk só beint
runnið frá þessum ættflokki.
Mannkynið skiptis-t í ýmsa ætt-
stofna, en mest ber á hvítu, gulu
og svörtu ættstofnunum. Menn
vita ekki hvar upprunalegu menn
irnir hafa verið en hneigjast helzt
að þeirri skoðun, að þeir hafi
verið í breiðu belti meðfram Mið-
jarðarhafi þvert í gegnum Litlu-
Asíu til Indó-Kína og Java.
Flestir sérfræðingar álíta að
mannkynið sé upprunnið í Asíu.