Siglfirðingur - 01.02.1924, Page 2

38
SIOLFIRÐINOUR
þau sjeu burtu tekin frá seljandan-
um. Og hvernig er með rafljósin
sem bæjarstj. samþ. að setja í fyrv.
fundarsal sinn a ð e i n s t i 1
b r á ð a b . meðan h ú n notaði sal-
inn til fundarhaida? Eru þau þar
ekki ennþá? Retta, og ýmislegt
fleira ber vott um, að rafveitunefnd
gjörir sjer lítið far um eftirlitið, en
allar þessar misfellur. koma niður
á ljósnotendunum.
Hemlarnir, sem samþ. var í vet-
ur að setja upp hjá öllum Ijósnot-
enduni, eru að sönnu spor í átíina
ti! að bæta úr þessum brestum, en
það er þó langt frá að þeir komi að
fullum notum. Ljós lifa nótt eftir
nótt, allan þann tíma sem vjelarnar
eru í gangi, í fjölmörgum sölubúð-
um, sjóhúsum og íbúðarhúsum án
þess þar sje nokkur Ijósþörf. Eng-
inn gerir sjer verulegt far um að
spara þann straum sem honum
er heimill. Á þ e s s u verður aldrei
ráðin bót með hemlunum. Peir
skamta aldrei annað en það, að
ljósnotendur noti ekki meiri orku
en þeir greiða gjald fyrir, en þeir
gera þó gagn í þá átt, að koma í
veg fyrir að menn sletti strokjárn-
um og rafofnum ofan á hjá sjer.
Og ekkert væri lakara að hafa gæt-
ur á hemlunum við og við, því
það er einkar auðvelt að stilla þá
um. Reglulegir straummælar eru
hið eina sem kennir fólki að spara
ljósin, enda eini sanngjarni og
heilbrigði inælikvarðinn fyrir ljós-
gjaldið, því þá borgar hver ljósnot-
andi aðeins fyrir þá orku seni hann
notar, en ekki rneira, og þá er
ekkert vafstur frekara, með alt eftir-
litið. Pað gegnir mestu furðu, að
rafveitunefnd skyldi ekki heldur
taka þann kostinn að kaupa straum-
mæla heldur en hemlana, því að
sjálfsögðu liggur þaö fyrir að fá
þá, strax þegar aukín raforka fæst
til bæjarins. Sú mótbára gegn
straummælunum, að með notkun
þeirra, muni Ijósin verða spöruð
svo mikið að raflýsingin beri sig
ekki fjárhagslega, er hjegóminn
einber. Hin er á tneiri rökum bygð,
að stöðin muni ekki geta fullnægt
þörfinni, en það gerir hún ekki
hvort eð er, og það hlýtur að vera
aðeins lítið tíma spursmál, að við
fáum aukið rafmagn, og hefði þá
verið heppilegra að fresta þessu,
ef raflýsingin teldi mælana ekki
skoma að haldi að svo vöxnu
máli. Raflýsingin, eins og hún er
nú, er algerlega óviðunandi og
það er bænum bæði hnekkir og
hneysa að hafa liana þannig fram-
vegis. Retta mál þarf skjótra að-
gerða; — skjótari en það lekur,
að byggja nýa rafstöð inn við
Skeiðsfoss eða fram við Selá.
Bærinn (hafnarsjóður) á 70 HK.
steinolíumótor í 5>Sandfoss.« Væri
nú ekki tiltækilegt, að taka þessa
vjel og láta hana knýja »Dynamo«
til að bæta úr ljósaþörfinni í bráð?
Nærliggjandi kauptún, (Ólafsfjörður
og Sauðárkrókur) hafa komið upp
hjá sjer raflýsingu, með steinolíu-
mótor sem aflgjafa, og jeg hefi
ekki heyrt annars getið, en að það
gefist vel. Því skyldum við ekki
geta notað hið samatil bráðabyrgða.
Húsið er til, ef ekki álíst til-
tækilegt að nota stöðvarhusið, —
það er steinsteypuskúrinn á hafn-
arlóðinni og þarf þá ekki að kaupa
annað en »Dynamóinn.« Og jafn-
vel þó hækka þyrfti ljósgjaldið
sökum þess hvað steinolían gjörir
orkuna dýrari, þá mundu þó ljó.s-
notendur una því vel, ef Ijósin
væru trygg.
Með þessu myndi verða hægt
að bæta úr Ijósaþörf þeirra húsa,
sem bygð hafa verið seinustu árin
og ekki hafa fengið rafljós, þótt
um það hafi beðið, og ætti það
eitt út af fyrir sig að vera næg á-
stæða til að setja upp þanniglag-
aða hjálparstöð.
Jeg vona að menn skilji ekki
orð mín á annan veg en þau eru
meint, — að þetta yrði aðeins
bráðabyrgða hjálp, meðan verið
væri að koma upp aflstöð með
vatnsorku, sem nægði bænum
í langri framtíð.
Rað er markið sem að verður að
keppa með fullum dugnaði, en þó
með fyrirhyggju. Hvort það verður
við Selá eða við Skeiðfoss, skal
ekki deilt um hjer. Mest er um
vert, að bærinn fái þá orku sem
hann þarfnast t i 1 I j ó s a. Mjer
þykir hitt skifta minnu máli, að
orka fáist til suðu, og til húsahit-
unar í 20° frosti, hefi jeg enga
trú á rafmagninu.
Jón Jóhannesson.
Eftirdæmið.*
Jeg hefi þekt einn smiö sem tók
til sín pilta til kenslu. Smiður þessi
hafði það einkennilega göngulag,
að hann gekk hálfgert út á hlið,
hægri hliðin var ætíð framar á
götunni, en sú vinstri. Fjöldi af
Iærisveinum hans tóku þennan kæk
eftir honum og festist hann við þá.
Ástæðan fyrir þessu er augljós.
Nemendurnir álitu jkennarann að
öllu leyti meiri mann en sjálfan
sig, og skoðuðu hvað eina er hann
aðhafðist, sjálfsagt til eftirbreytni.
Petta er ekki nema eitt dæmi af
þeim óteljandi mörgu er fyrir koma.
Börnin taka upp háttu og siðu for-
eldra sinna, þjónarnir húsbænd-
anna, undirmennirnir yfirmannanna,
lægri stjettar maðurinn hærri stjett-
ar mannsins. Rannig gengur það
altaf, að sá, sem er stigi ofar, hefir
áhrif á þann söm er stigi neðar.
Eftirdæmið og áhrifin koma jafnað-
arlegast ofanfrá, og færast niður á
við. Pess vegna er það, að eftir
því sem maðurinn hefir hærri stöðu
í mannfjelaginu, því meira ber
honum að vanda framferði sitt til
þess að efíirdæmi það er hann
gefur, geti orðið tii góðs, en ekki
til hins gagnstæða. En því er mið-
ur, að svo virðist, sem siðferðis-
þroski fylgi ekki jöfnum höndum
með mentun og mannvirðingum.
En þess ber að gæta, er um mann-
virðingar er að ræða, að oftast eru
þeir menn mest virtir, sem mest-
um auð hafa yfir að ráða, en þótt
auðurinn sje kallaður »afl þeirra
hluta sem gera skal«, þá munu
peningarnir einir sjaldan auðga
andann, eða göfga hugarfarið. í
hinu stóra siðferðismáli okkar ís-
lendinga, bannmálinu, hefir mót-
spyrnan verið mest frá hinum svo-
kölluðu hærri stjettar mönnum.
Pessir hærri stjetta menn eru ment-
uðu mennirnir og auðmennirnir.
Petta er sorglegur vottur þess, að
hvorki mentun nje auður hefir haft
þau áhrif á þessa menn, að þeir
hafi sjeð hve þýðingarmikið mál
þetta er fyrir alla þjóðina, þeir hafa
ekki athugað eftirdæmið, er þeir
sem hærri stjettar menn gáfu þeim
*) [Qrein þessi er tekin úr »Litla Frain«
10. jan. s. I., með leyfi höf.