Siglfirðingur - 29.04.1944, Síða 3

Skyggiiz
MINNINGAR
Niðurl.
Séra Bjarni Þorsteinsson.
Starfsemi séra Bjarna var á öðr-
um sviðum en starfsemi Hafliða.
Það mætti með nokkrum sanni
segja, að séra Bjarni hafi verið
byggingarmeistarinn og komið
húsinu upp, en Hafliði hafi haldið
þar aga og séð um að allt væri
í röð og reglu.
I fimmtán ár mátti kalla að
séra Bjarni væri ókrýndur kon-
ungur í þessum bæ, og einvaldur
forráðamaður um flesta hluti.
Okkur, sem honum voru samtíða
hér á þroskaárum hans, er það
vel ljóst, að hann hélt fast á sín-
um málum og skoðunum, og ýms-
um þótti hann ganga of mjög sínar
eigin brautir. En ævinlega bar
hann fyrst og fremst hag og heið-
ur Siglufjarðar fyrir brjósti. Og
enginn mun hafa glaðst innilegar
en hann yfir hverju spori er Siglu-
fjörður steig fram á við til meiri
og betri þroska.
Undir hans handleiðslu óx Siglu-
firði ásmegin hröðum skrefum, óx
úr lítilli, umkomulausri og óþekktri
veiðistöð í mesta athafnabæ lands-
ins, með langstærstu útflutnings-
höfn íslands utan höfuðstaðarins.
Og út um heiminn varð Sigluf jörð-
ur langþekktasti staður á þessu
landi, sakir síldarstarfseminnar og
fjörugs athafnalífs á heimsmæli-
kvarða.
Undir forystu þessa manns tókst
að lyfta mörgu því Grettistakinu,
er án hans hefði óhreyft legið.
En það væri synd að segja, að
öll þessi barátta fram á við til
nýrrar tækni og nýrra umbóta
gengi þegjandi og hljóðalaust né
án megnrar mótspyrnu af hálfu
margskonar keppinauta. Allir virt-
ust líta Siglufjörð öfundarauga
sakir þeirrar risaþróunar atvinnu-
lífsins er hér átti sér stað. Og
það var satt. Þróun þessi var svo
hröð og stórstíg, að hún fór langt
fram úr öllu, er hér á landi þekkt-
ist í atvinnumálum.
Fyrsta stóra átakið var það, að
ná hingað rit- og talsímasambandi.
Það virtist lengi með öllu ófáan-
legt. Ólafsfjörður fékk símasam-
band umtölulaust, en hvað Siglu-
fjörð snerti var því við borið, að
þangað bæri alls ekki að leggja
síma, því að það yrði einungis til
hagsbóta fyrir útlendingana, og
það væri hreint ekki tilgangurinn,
að landssjóður væri að moka út fé
til slíkra hluta. Slíkt væri að vinna
beint á móti hagsmunum lands og
þjóðar.
SIGLFIRÐINGUR
t um aí sjónarhóli.
FRÁ FYRSTU DÖGUM SÍLDARINNAR
í þessu þófi gekk á þriðja ár.
Urðu þá Siglfirðingar, og aðrir
þeir, er hér dvöldu, og viðskipti
þurftu að eiga við umheiminn, að
senda nokkurskonar símskeyta-
póst tvisvar í viku yfir fjöllin til
Ólafsfjarðar til að sækja og fara
með símskeyti. Þessum „póstsam-
göngum“ var bráðnauðsynlegt að
halda uppi yfir síldarmánuðina
þrjá, júlí, ágúst og september.
En loksins létu stjórnarvöldin
undan síga og Siglufjörður komst
í símasamband við aðra landshluta
Síðasti sunnudagur í ágúst 1912
var merkisdagur í sögu þessa bæj-
ar. Snemma morguns þennan
EFTI R
O. T Y N E S
sunnudag gat að líta mikinn flokk
göngubúinna manna niður við
Gránu. Þar voru um eitt hundrað
norskir sjálfboðaliðar komnir, sem
buðust til að bera í áfangastaði
jarðstreng þann, er Landssíminn
hugðist að leggja yfir Sigluf jarðar
skarð. Og þeir lögðu af stað með
jarðstrenginn og komu honum á
sinn stað með mikilli prýði. Allt
gekk vel, og loksins fékk Siglu-
fjörður hið langþráða símasam-
band.
Næsta framfaraátakið var
vatnsleiðslan. Hvert einasta hús
fékk leitt vatn inn í hverja íbúð,
niður á hverja bryggju og söltun-
arpall. Það voru mikil og góð við-
brigði fyrir fólkið, því að hér var
oft erfitt um vatnssókn. Þá kom
skipulagning bæjarins og var þar
svo röggsamlegt átak, að þótt ekki
væir annað, væri það ærið til að
halda á lofti minningu séra Bjarna.
En hann kom víðar við. Næst kom
bygging nýs barnaskólahúss, sem
í þá tíð þótti ein hin myndarlegasta
skólahúsbygging á landinu, enda
þótt nú sé hún löngu orðin of lítil
og ónóg og nú orðið á mjög óheppi-
legum stað. En í þá daga varð eigi
fyrir séð neitt af því er þessu veld-
ur. Næst kom raflýsingin, og var
það mikið átak og raunar óvenju-
legt á þeim tímum. En Sigluf jörður
á þó heiðurinn af því, að hafa orð-
ið einn af þremur fyrstu stöðum
þessa lands til að láta vatnsorkuna
gefa sér ljós og yl fyrir heimilin.
Þar næst kom fimleikahúsið, sem
fram á síðustu ár hefur verið með
stærstu og fullkomnustu fimleika-
húsum á landinu. Og loks kom það,
er mestu varðaði fyrir bæinn og
harðasta baráttuna kostaði. Það
var skilnaður Siglufjarðar frá
Eyjaf jayðarsýslu, og löglegur rétt-
ur til að fara sjálfur með öll sín
mál.
Þetta var síðasta stórvirkið, sem
séra Bjarni hratt í framkvæmd
fyrir Siglufjörð. Og það var stór-
virki. Því að móti málinu lögðust
10—12 áhrifamestu menn Eyja-
fjarðarsýslu, með tvo Alþingis-
menn óg sýslumanninn í broddi
fylkingar. En séra Bjarna tókst
þó um það er lauk að fá Stefán
alþm. frá Fagraskógi til liðs við
málstað Sigluf jarðar. Og 1918 lauk
þessari baráttu með sigri séra
Bjarna og Siglufjarðar. Bærinn
okkar fékk sjálfstæði sitt sama ár
og ísland varð sjálfstætt ríki. Og
tvímælalítið mun 20. maí 1918 hafa
verið einn af mestu sigur- og gleði-
dögum í ævi hins duglegasta for-
ystumanns, er Siglufjörður hefur
nokkurn tíma átt.
—oOo—■
■ Það er þetta tímabil, sem nú
hefur lauslega verið frá sagt í
þessum minningum, sem gamlir
Siglfirðingar telja gæfu- og geng-
isdaga Siglufjarðar — sköpunar-
tímabil þessa bæjar. Á þeim dögum
var lagður sá framtíðargrundvöll-
ur, er síðan hefur verið byggt á
og reynzt hefur að þessu hinn
traustasti. Enda mun svo verða
alla tíð, meðan unnið er í þeim
anda, sem þá var gert. Og sú kyn-
slóð, er nú tekur völdin, verður að
gæta þess, að sá grundvöllur rask-
ist ekki, því annars er viðbúið, að
bæjarfélagsbyggingunni verði hætt
og hún riði til hruns.
Það hefur verið sagt um Siglu-
fjörð, að á þessum árum hafi hann
siglt sólarleiði, með örugga kjöl-
festu. Sólarleiði er það kallað, er
áttin fylgir sólu á daggöngu sólar
og vindurinn blæs hverja stundm
dagsins úr sólarátt, fylgir henni á
leið hennar frá austri til vesturs.
Að minnsta kosti gefur það leiði
öllum óskabyr einhvern tíma dags-
ins. Og vitað er það, eigi sízt nú á
þessum sjóslysa-tímum, að þeirri
skipshöfn e'r hætt, er sigla vill
skipi sínu háan vind kjolfestulaust.
Og þeim sem kjölfestuna færa úr
kjalsoginu upp á þilfarið er hætt
við veltu, sem riðið getur skipi og
allri áhöfn að fullu. Skip sem þann
ig er ráðlauslega stjórnað ná
sjaldnar en hitt heil í höfn. Þeim
skolar að vísu oft að landi, en
þá veit oftast kjölurinn upp, og
þau hafa þá tíðast hvolft úr sér
fólki og farangri.
Við minntumst þess áður, að
'......3
Siglfirðingur
Blað Sjálfstæðismanna í
Siglufirði.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
#
SIGURÐUR BJÖRGÓLFSSON
Afgreiðslu og innheimtu annast:
Ragnar Jónasson,
Hlíðarveg 27
Siglufjarðarprentsmiðja
Hafliða hefir verið reistur óbrot-
gjarn minnisvarði. En ekki voru
það Siglfirðingar, er það gerðu,
enda þótt þeim hefði verið það
skyldast. Ennþá er enginn bauta-
steinn reistur til þess að halda á
lofti minningu þess mannsins, er
margur hefur sagt um með sanni,
að í raun og veru hafi skapað Siglu
f jörð, eins og hann nú er, og lagt
flesta steinana í þann grunninn,
er byggt verður á í framtíðinni.
Vitaskuld geta menn afsakað sig
með þeim sannleika, að séra
Bjarna muni aldrei hafa dreymt
um slíka viðurkenningu af hálfu
Siglufjarðar. Og sama má víst ó-
hætt segja um Hafliða. Það mætti
segja mér, að ef Hafliði mætti líta
upp úr gröf sinni og sjá minnis-
varðann, sem honum var settur í
virðingar- og heiðursskyni, að þá
yrði honum að orði eitthvað á
þessa leið: „Var það ekki stórart-
að hvað Norðmennirnir gátu enzt
til þess að drekka og slást!“
Það er furðulegt, hve flótir
menn eru að gleyma, og það oft
sínum mestu og beztu mönnum.
Séra Bjarni lézt 2. ágúst 1938.
Ekki er nú lengra síðan. En nú
heyrist því nær aldrei á hann
minnzt. Það er ekki langt síðan
að Siglufjarðarbær hélt hátíðlegt
100 ára afmæli sitt sem verzlunar-
staðar og 25 ára sjálfstjórnaraf-
mæli sitt. Við þessi hátíðahöld
var hvorki getið Hafliða hrepp-
stjóra né séra Bjarna, og skyldu
menn þó ætlu, að störf þeirra
beggja í þágu bæjarins hefðu enn
átt að vera mönnum í fersku
minni, ekki sízt störf séra Bjarna,
mannsins, sem skiplagði bæinn, á-
kvað reglubundna afstöðu hverrar
götu og hvers einasta húss.
Ekki komumst við þó hjá þeirri
staðreynd, að það voru þeir Haf-
liði og séra Bjarni, er kjölinn
lögðu að því skipinu, sem við öll,
er þennan bæ byggjum, erum skrá-
sett á, og lögðu hornsteinana að
þeirri samfélagsbyggingu, er við
búum í.
Til er spakmæli er þannig hljóð-
ar: Spámaðurinn deyr, en spá-
dómar hans lifa.
Raunar var séra Bjarni sjálfur
búinn að reisa sér óbrotgjarnan
minnisvarða með gullfögrum tón-