Siglfirðingur - 15.01.1955, Blaðsíða 2

%
SIGLFIRÐINGUR
Siglfirðingur
mAlgagn siglfirzkra
sialfstæðismanna
Ritstjórn: Blaðnefndin
Abyegðarmaður: Ólafur Ragnars
Auglýsingar: Franz lónatansson
Áramótaþankar
Árið 1954 hefur kvatt. Eitt árið
enn er fallið í djúp tímans. Ein-
um þætti á leiksviði lífsins er
lokið. — Tjaldið fallið.
Um þennan þátt verða sjálfsagt
skráðir margskonar dómar.
Á þessum þætti hefur margt
skeð og á ýmsu oltið. — Vonir
hafa fæðst; sumar brugðizt, aðr-
ar ræzt. Hugsanir hafið sig til
flugs, sumar hvarflað vængbrotn-
ar til sinna heimkynna, aðrar náð
því að verða að veruleik.
Mörg spor voru stígin; sum
voru víxlspor, til óheilla stigin,
önnur vel og giftusamlega.
Samferðamenn hafa kvatt á ár-
inu og horfið yfir landamæri lífs
og dauða; nýtt líf hefur skapazt í
nýjum þjóðfélagsþegnum, nýjum
erfingjum, sem eiga að taka við
og erfa landið.
Margt hefur verið aðhafst í
þesSUm þætti; mörgu gleymzt að
sinna. ý
Tjaldið er dregið frá. Nýr þátt-
ur hefst. Enginn veit, hvernig
hann tekst. Án þess að vita hvað
næsti þáttur ber í skildi, hefjum
við störfin. Það eina, sem styðj-
ast má við, er það, sem gerðist í
síðasta þætti, þeirri reynslu,
þekkingu og þroska, sem okkur
hefur áskotnast. Þessvegna er
nauðsynlegt við hver þáttaskil,
að athuga fyrst og fremst, hvað
hafi gerzt í nýloknum þætti. —
Hvað var það, sem studdi að
happasælum sigrum ? Hvaða or-
sakir lágu til ósigranna? Hvaða
mistök áttu sér stað? Þetta er
nauðsynlegt að athuga í ró og
næði við þessi þáttaskil og haga
sér svo eftir því um leið og við
hefjum störf í þessum nýbyrjaða
þætti.
Það er sjálfsagt engum vafa
undirorpið, að mörg hafa víxl-
sporin verið stigin og mörg mis-
tökin gerð, sem gæti með rólegri
yfirvegun verið okkur góður
reynsluskóli, og því er einmitt nú
ástæða til að fjalla örlítið um
það, sem mistök hafa á orðið, þó
ekki sé gjört í þeim tilgangi að
kasta rýrð á sína samferðamenn.
Fegrun bæjarins.
1 allmörg ár hefur verið haldið
óbyggðum nokkrum stöðum hér
1 bæ í þeim tilgangi að koma þar
upp „skrúðgarði“. Einn þessara
staða, sem hæst hefur á borið til
þeirra hluta er syðsti og efsti
hluti Siglufj arðareyrar. Þar hef-
ur verið ákveðið að koma upp
fyrirmyndar skrúðgarði, sem, að
manni hefur skilizt, ætti að vera
samkomustaður kaupstaðarbúa,
og þar ættu þeir að fá að njóta
sælu og sumarsólar „í lundum
nýrra skóga“. Einnig mun vera
ákveðið að reisa vestan við skrúð-
garðinn reisulega byggingu, sem
nefnt er ráðhús, enda hefur þessi
umræddi staður fengið fyrir löngu
nafnið Ráðhústorg. Á þessum stað
standa nokkur hús, sem sagt var,
að fyrir mörgum árum ættu að
flytjast burtu. Á þessu var stag-
azt, þar til ótrúin á að framfylgja'
því var svo mikil, að farið var að
leyfa að byggja smáskúra á þess-
um stað, svo sem eins og til að
tryggja það, að út í þá vitleysu
væri aldrei farið að flytja hús
af staðnum. Nú er svo komið, að
óralangt verður þangað til, að
draumur mannanna, sem dreymdi
„sælusamkomustað” siglfirzkra
borgara, rætizt.
Þetta má segja, að séu mistök.
Árið 1930, en þá mun hafa
verið samþykkt að umskapa
þennan stað í skrúðgarð, var
mikið um góðar lóðir í bænum, og
hægurinn hjá að flytja íbúðar-
húsin með litlum kostnaði af
torginu á ágætar lóðir. En það
þótti þá ekki tímabært. Nú kostar
offjár að flytja húsin, og þess
utan ekki til lóðir, sem bærinn á,
sem eigendur húsanna mundu
vilja taka.
Svona fór nú um sjóferð þá. —
Hún ætti að minna okkur óþægi-
lega á fyrirhyggjuleysi og van-
skilning á því, sem gera skal.
Ánnar skrúðgarðsstaður er
neðan við Hverfisgötu 17. Hann
hefur að þessu staðið ósnortinn.
Það dylzt engum, að svolítill
skrúðgarður yrði þarna bæjar-
prýði. Um þetta er ekkert hugsað.
Það er næsta furðulegt, hve
seint gengur með allt, sem nefna
má fegrun bæjarins. Hvernig
stendur á því? Svarið mun verða:
Engir peningar til að framkvæma
slíkt. Það sem sé vantar peninga,
peninga. — Manni verður á að
spyrja: Fékk Tryggvi Gunnars-
son peninga til að gróðursetja
fyrsta vísinn að skrúðgarði Al-
þingishússins. Fékk húsfreyjan í
Múlakoti peninga, þegar hún byrj-
aði á sínum fallega skrúðgarði.
Fékk Lilja á iVíðivöllum styrk til
að koma upp garði á Víðivöllum.
Lengur má spyrja, en svarið er
neitandi. Þá má spyrja enn. Fékk
fólkið, sem hóf gróðursetningu í
Heiðmörk syðra, peninga fyrir
það? — Nei.
Það var annað, sem ýtti þessu
fólki í gróðurstarfið. Það var
óeigingjörn ræktarsemi og ást á
landinu, átthögunum; löngun til
að gera landið hlýlegra og fall-
egra, og veita gróðri vaxtarskil-
yrði.
Vantar ekki slíkt hér? Vantar
ekki fólk með slíkt hugarfar og
nefnt fólk hefur haft í ríkum
mæli?
Ef hægt væri að skapa slíkt
hugarfar hér, mundu skrúðgarðar
rísa á þeim stöðum, sem ætlaðir
eru til þeirra hluta.
Væri nú ekki reynandi fyrir
bæjarstjórn að útvega sér nokkr-
ar trjáplöntur á næsta vori, og
gera tilraun með þá leið að safna
sjálfboðaliðum til að gróðursetja
nokkrar plöntur á svæðinu fyrir
neðan Hverfisgötu 17. Það þarf
ekki mikla peninga til þess. Aðal-
kostnaðurinn verður girðing um
staðinn og plöntukaupin.
Við sjáum nú tiL
Elliheimili.
í allmörg ár hefur sú hugmynd
verið rædd að koma upp vist-
heimili fyrir gamalt fólk. Einhverri
f járhæð hefur verið safnað í þessu
skyni. Hefur þessi söfnun gengið
fremur seint eins og oft vill
verða. Fólk, sem framarlega hef-
ur þótzt standa, hefur stundum
verið fullt af áhuga fyrir að
koma þessu heimili upp, og viljað
fara ákaflega greiðar leiðir og
leysa þetta stórmál allt í einu
með lítilli fyrirhöfn. Hefur þess
gætt nokkuð, að aðalatriðið sé
frekar að fá eitthvert nafn á
það, eða hægt væri að segja, að
vistheimili fyrir gamalmenni væri
uppkomið og standsett, heldur en
að það kæmi að tilætluðum not-
um.
Á síðastliðnu ári virtist áhugi
fyrir þessu þýðingarmikla máli
vera mikill. Uppástungur og til-
lögur komu fram um að ná eign-
arhaldi á húseignum víðsvegar
um bæinn. Helzt hefur verið seilzt
eftir húsum, sem bærinn hefur á
hendinni, eða er talinn hafa eign-
arhald á. Með ýmiskonar breyting
um og tilfæringum átti svo að
útbúa eitthvert þessara húsa og
hafa það sem vistheimili fyrir
gamla fólkið. Þá var að minnsta
kosti komið nafnið á- Einhverra
hluta vegna var frá þessu horfið.
Mun að nokkru leyti hafa staðið
í veginum, að um þetta voru
mjög skiptar skoðanir og óger-
legt að mynda um þessa leið
sterkan meirihluta. Svo virtist þó,
að alhr væru þessu hlynntir, og
vildu allt gera til þess, að þessi
hugmynd yrði að veruleika. En
einhver sterkur aðili, líklega
ósýnilegur, hefur sjálfsagt talið
heppilegra að fara aðra leið til
'að framkvæma þessa fögru hug-
sjón.
Vonandi verður á næstu árum
unnið kappsamlega að því, að
myndarlegt elliheimih rísi af
grunni hér í firðinum. Það þarf
mikið átak til þess og miklar
fórnir. Elliheimilið á að standa
um aldir. Það á að bera þess
vottinn, að hér hafi verið göfugir
og framsýnir menn að verki, sem
láti háleita hugsjón móta starfs-
aðferðir sínar.
Það er tvennt, sem verður að
hafa hugfast í þessu sambandi.
Annað er, að elliheimilið verði
þægilegt og ánægjulegt fyrir
gamla fólkið. Hitt, að það sé öll-
um, sem lögðu stein í bygging-
una, til sóma.
Þetta verður að hafa ríkt í
huga og má ekki gleymast.
Það er bein vanhelgun á þess-
ari göfugu hugsjón að reyna að
sniðganga hana í hvirfilbyljum
hins daglega þrass og skvaldurs.
Því hefur verið haldið fram, og
það réttilega, að elliheimilismálið
sé ekki eingöngu mál einhvers
einstaklings eða fámenns hóps
manna. Það er og á að vera sam-
eiginlegt áhugamál allra Siglfirð-
inga.
Það hefur áður verið á það
bent, og er það líka rétt, að fé-
lög þau, sem starfa hér í bæ,
eiga að taka höndum saman um
að hrinda þessu máli áleiðis, og
koma því í örugga höfn.
Til þess að öruggt undirbún-
ingsstarf geti hafizt, þarf hugur
og hönd að vinna saman af heil-
indum og drengskap. — Þá opn-
ast leiðir. — Þá finnast giftu-
drjúg ráð.
Sauðfjáreignin og kartöflu-
garðar.
Fyrir allmörgum árum var all-
margt sauðfé hér í bæ- Margir
fengu að afla heyja hér handa
sínum kindum. Fengu sumir af-
mælda engjabletti í Hafnarlandi,
sem þeir girtu og ræktuðu og
öfluðu sér á þann hátt heyja.
Aðrir fengu til slægna smá
bletti hingað og þangað í firð-
inum. Svo voru aftur aðrir, sem
keyptu hey annaðhvort í Skaga-
firði eða Eyjafirði.
Svo sem kunnugt, gekk hin
svonefnda „garnaveiki“ um
Skagafjörð austanverðan, og angi
af henni kom hingað. Þá var Sigl-
firðingum skipað að skera niður
sitt fé. Eitt ár leið. Þá stóð þeim
til boða, að fá sér kindur af
ósýktu svæði. iFlestir, sem áður
áttu kindur, keyptu sér stofn
aftur. Tvö ár liðu eða svo, þá var
fyrirskipaður niðurskurður aftur.
Og aftur fengu þeir leyfi til að
kaupa nýjan stofn. Flestir notuðu
sér leyfið og fengu sér kindur.
Nú er sem stendur töluverður
áhugi fyrir því að eignast fáeinar
kindur, rétt til afnota fyrir heim-
ilið. Þykir það drýgra í búið og
eitthvað ódýrara, en kaup það
fyrir venjulegt kjötmarkaðsverð.
Líklega má telja nauðsynlegt, að
sem flestir Siglfirðingar, sérstak-
lega siglfirzkir verkamenn komi
sér upp dálitlum fjárstofni. Aðal-
þröskuldurinn á þeirri leið, er hve
lítið hér er um heyskaparland.
Mundi margur fjáreigandi hér,
kjósa helzt að afla heyjanna sjálf
ur hér, minnsta kosti meðan sum-
aratvinnan er lítil eða stopul, og
jafnvel þó hún fjörgaðist.
Nú hefur að mestu verið út-
(Framhald á 4 síðu) j