Siglfirðingur - 10.06.1955, Blaðsíða 2

2
SIGLFIRÐINGUR
i-------------------------—
Siglfirðingur
MÁLGAGN SIGLFIRZKRA
SIÁLFST/EÐISMANNA
Ritstjórn: Rlafinefndin
Afcyrgfkirmaður: Ólafur Ragnars
Auglýsingar: Franz Jónatansson
............................•>
Hugleiðingar um
skatta- og útsvars-
greiðslur.
Tryggingarstofnun
ríkisins
Sín á milli ræða menn oft og
tíðum um gjöld og ýmiskonar
skatta, sem á þá séu árlega
lagðir. Hafa margir eða flestir
orð á því, að þeir rísi ekki undir
þessari gjaldabyrði. Halda því
sumir fram, að bezt sé að eiga
ekkert og vinna sem minnst, því
þá sé á ekkert eða lítið að leggja.
Fárast menn einna mest yfir út-
svörunum, og eru þá oft mjög
sammála um, að þau séu of há,
ósanngjörn og næsta óskiljanleg.
Menn gera sér oft ekki fulla grein
fyrir á hverju útsvörin og aðrir
skattar byggjast, en það er ósköp
auðskilið mál, ef athugað er.
Öll þjónusta, hverju nafni sem
hún nefnist, krefst endurgjalds.
Það er lögmál lífsins. Hver ein-
staklingur vinnur fyrir sínu dag-
lega brauði með því að hafa ein-
hverskonar þjónustu á hendi, sem
þeir fá gjald fyrir.
Ríkisheildin samanstendur af
fjölda einstaklinga. Allir, sem náð
hafa lögaldri, eru, eða eiga að
vera, virkir þátttakendur í and-
legri og efnalegri afkomu heildar-
innar og eru látnir leggja sinn
skerf fram til að greiða þá þjón-
ustu, sem útheimtist til þess að
ríkisheildin, þjóðfélagið, megi
vera vaxandi í menningar- og
efnahagsmálum.
Einstaklingarnir heimta skóla,
vegi, rafmagn, síma og margt
fleira, sem þjóðfélagið á að sjá
þeim fyrir. Allt kostar þetta þjón-
ustu, sem einstaklingarnir eru
látnir greiða á ýmsan hátt og
nefnt ýmsum nöfnum, t.d. tollar,
skattar, eignaskattar, fasteigna-
skattar, tekjuskattar o.s.frv.
Það er vert til athugunar, að
mikill hluti þeirra tekna, sem
sjóður þjóðarheildarinnar, ríkis-
sjóður, hefur yfir að ráða og úr
að moða, til að skapa andleg og
verkleg verðmæti, eru framlög frá
einstaklingum, allskonar starf-
rækslu einstaklinga og félaga inn-
an þjóðarheildarinnar.
Innan þjóðarheildarinnar skipa
einstaklingar sér í smáheildir, t.d.
bæjarfélög og sveitarfélög.
Einstaklingarnir byggja þessi
félög upp og hvert þeirra vinnur
að sínum hagsmuna og hugðar-
efnum eftir tillögum og fyrirmæl-
um einstaklinganna.
iVið sem höfum tekið að okkur
að byggja upp bæjarfélag Siglu-
fjarðar, höfum viljað lifa menn-
ingarlífi. Við höfum óskað eftir
skólum fyrir börn og unglinga.
Við höfum heimtað góðar götur,
gangstéttir, rafvæðingu í bæinn,
sjúkrahús o.fl. Við látum bæjar-
félagið inna af hendi margskonar
aðstoð til félagasamtaka, fátækra
og fatlaðra, sem ekki verður
endurkrafinn. Við höfum fólk til
að vinna að og framkvæma það,
sem við viljum að til framkvæmda
komi, og halda öllum rekstri bæj-
arfélagsins í horfinu.
Allt er þetta þjónusta, sem þarf
að greiða. Af þessu skapast gjöld-
in, og gjöldin greiðum við ein-
staklingarnir innan bæjarfélagsins
og þau bera nafnið útsvör. En svo
kemur annað til greina í þessu
sambandi, sem eykur til muna
útgjaldabyrði bæjarfélagsins og
hækkar útsvörin, en það eru árs-
gjöldin til Tryggingarstofnunar
ríkisins. Það er allstór útgjalda-
liður ,sem virðist ætla að ofbjóða
fjárhagslegri getu bæjar- og
sveitarfélaga og almennings í
landinu.
Mönnum er líklega ekki fyllilega
ljóst hvílík fjárplæging á sér stað
hjá þessari stofnun.
Má búast við ,að fólk hafi gam-
an af að fá vitneskju um, hve hátt
framlag Siglufjarðarkaupstaðar
er til hennar, en það er sem hér
segir:
Árið 1954 var framlag bæjar-
ins beint til Tryggingarstofnunar
ríkisins kr. 390.000,00.
Sama ár barnsmeðlög kr. 287
þús.
Sama ár Almannatrygginga
24 þús. krónur.
Sama ár til sjúkrasamlagsins
kr. 153 þús.
Samtals nemur þetta framlag
bæjarins til Tryggingarstofnunar-
innar 854 þús. krónur, eða
hluti þeirra upphæðar, sem jafn-
að er niður sem útsvör.
Bærinn er ekki þess umkominn
að greiða þessa upphæð úr eigin
vasa. Við einstaklingarnir fáum
að standa skil á upphæð þessari
í bæjarsjóð og er það einn hluti
útsvarsins.
Enn er ekki sagan öll. Þegar
Almannatryggingarnar tóku til
starfa, var sagt, að sjúkrasam-
lögin gengu inn í tryggingarnar
og þá væri sérgreiðslu til þeirra
lokið. Þetta hefur brugðizt. —
Sjúkrasamlögin halda áfram að
starfa með hækkandi gjöldum. —
iSíðastl. ár var einstaklingsgjald
til Sjúkrasamlagsins hér kr.
276,00. í ár er þetta gjald kr.
300,00 á einstakling.
Enn er viðbótargreiðsla. — Til
Jón Jónsson
FRÁ TUNGU — 75 ÁRA
Fyrir skömmu flaug sú fregn
um, að Jón fyrrv. stórbóndi í
Tungu væri 75 ára. Þótti það
sumum ótrúlegt, því maðurinn er
ern, léttur í spori og gengur enn
til allrar vinnu eins og hann yngri
væri.
Jón er Skagfirðingur að ætt og
uppruna. Fæddur og uppalinn í
AusturnFl j ótum.
Almannatrygginganna greiðir
hver einstaklingur á skrifstofu
bæjarfógeta sem hér segir:
Ógiftar konur kr. 560,00 á ári.
Ógiftir karlar kr. 680,00 á ári.
Hjón 755,00 á ári.
Þessi gjöld hafa alltaf verið að
smáhækka. Nú geta menn séð
hvílík gjaldabyrði hvílir á okkur
Siglfirðingum, og sjálfsagt ekki
óeðilegt, að fólk þurfi að hafa
nokkrar atvinnutekjur til þess að
geta staðið sæmilega vel f járhags-
lega undir þessum gjöldum, auk
nauðsynlegra heimilisstarfa.
Og ekki verður því neitað, að
það hljómar einkennilega í eyrum
almennings, að Tryggingarstofnun
ríkisins skuli vera stærsti lánveit-
andi þjóðarinnar, og að það fé,
sem þær sanka saman úr vösum
almennings, bæjar- og sveitarfé-
laga, skuli frekar verið notað til
útlána, en hækka styrki til gamal-
menna eða lækka þessi, sem manni
virðist, ósanngjörnu gjöld. Það
virðist stefnt í þá átt, að núver-
andi og uppvaxandi kynslóðir eigi
að koma þessari nauðsynlegu
stofnun upp og gera hana færa
til þeirrar þjónustu, sem henni
var í fyrstu ætlað. Slíkt er óbil-
gjarnt. iVel hefði mátt skipta því
hlutverki niður á fleiri kynslóðir.
Flestum mun þykja ástæða til
að tryggingarlöggjöfin sé til rót-
tækrar athugunar tekin og lag-
færingar.
Ekki er vert að gleyma, að enn
er í uppsiglingu einn tryggingar-
sjóðurinn enn, atvinnutryggingar-
sjóður. Er auk framlags úr ríkis-
sjóði, öllum vinnuveitendum gjört
að skyldu að greiða til sjóðsins
1% af öllum vinnulaunum.
Og þar bætist við siglfirzka
gjaldþegna líklega allt að y2
milljón króna til að skreyta út-
svörin með.
Það hlýtur að fara að verða
áhyggjuefni og umhugsunarefni,
hve útgjaldabyrðin eykst, og að
því hlýtur að koma fyrr en seinna,
að reynt verði að létta hana með
einhverjum ráðum.
Því verður að vísu ekki neitað,
að margar þessar sjóðstofnanir
eru nauðsynlegar og geta haft
mikla þýðingu, en byggja þær upp
þann veg, að framlög til þeirra
ofbjóði gjaldþoli almennings í
landinu, nær ekki nokkurri átt.
Hann var mikilvirkur, fram-
gjarn og hygginn búhöldur á
eignarjörð sinni Tungu í Stíflu.
Hann gerðist forráðamaður sveit-
ar sinnar, og hafði á hendi mörg
trúnaðarstörf. Hann var hrepps-
nefndaroddviti, hreppsstjóri, sýslu
nefndarmaður. Hann greiddi fyrir
innrás menningar- og mennta-
strauma inn í sveit sína. Gjörðist
athafnamikill framkvæmdamaður
í búnaði til fyrirmyndar. Eignar-
jörð sína, Tungu, gjörði hann að
höfuðbóli. Hann var áhugamaður
um jarðrækt og búpeningsrækt.
Jón hefur alla tíð verið farsæll
maður ,gerathugull og gætinn og
fjarri honum að rasa um ráð
fram, því voru störf hans fyrir
sveitina einatt vel og dyggilega
af hendi leyst.
' Frú Sigurlína Hjálmarsdóttir,
kona Jóns, var búkona góð og
var gestrisin, og hýbýlaprýði í
Tungu viðbrugðið.
Það mun ekki hafa verið alveg
sársaukalaust fyrir bóndann í
Tungu, þegar Skeiðsfoss var beizl-
aður og vatnið flæddi yfir gróður-
sælar og grösugar engjar jarðar-
innar og um hluta af túninu, og
brá fæti fyrir, að hann gæti haldið
sínum fyrirmyndarbúskap áfram.
Því var að því ráði fallið að
standa upp af óðalinu og selja.
Og þá flytur hann og fjölskylda
hans til Siglufjarðar. Jón hefur
alla tíð verið þéttur í lund og
haldið fast á þeim málum, sem
hann hefur farið hug og höndum
um og hann hefur talið að til
farsældar lægju fyrir sitt byggð-
arlag og alþjóð.
Hann hefur aðhyllzt hugsjónir
Sjálfstæðisflokksins, fylgt honum
alltaf að málum og verið þar far-
sæll starfsmaður.
Siglfirðingur vill færa honum
þakkir fyrir unnin störf í þágu
Sjálfstæðisflokksins, óskar honum
til hamingju með afmælið og árn-
ar honum og fjölskyldu hans
góðs gengis og ánægjulegra kom-
andi stunda.
GÓLFTEPPI
úrvals tegund.
Verzlun Halldórs Jónassonar
DÖMUR
Snyrtivörur
Ilmvötn
Egg Shampo
Verzlun Halldórs Jónassonar
HERRAR!
Rakvörur
Rakspritt
Verzlun Halldórs Jónassonar
PERLONSOKKAR 31,50
bezta tegund.
Verzlun Halldórs Jónassonar
KAFFIDÚKAR
verð frá 55 krónur.
Verzlun Halldórs Jónassonar