Ísland - 15.09.1934, Blaðsíða 3

▼ ^
1 S L A N D
15. sept. 1934.
sem saltfiski til útflutnings, bílum, olíu,
vélum, eldspítum og flestum neyzluvör-
um almennings. Það mun þýða hrein-
skilnislega sagt aukna dýi’tíð í landinu,
því að allar vörur munu hækka stór-
kostlega í verði. Við sjáum hvað Tóbaks-
einkasalan hefir getaö afrekað á ekki
lengri tíma. Tóbaksverð er nú um 20%
hærra en þegar verzlun'n \ ar frjáls.
Og þetta fyrirtæki á að verða fyrir-
myndin. Hvernið verður þá með kaffið,
sykurinn, hveitið, vinnufötin, skófatn-
aðinn og allt hitt, sem allur almenning-
ur þarf til að geta lifað?
Þegar Alþýðuflokkurinn, núna við síð-
ustu kosningar var að útbásúna skipu-
lagsvisku sína þá bjuggust margir við
að eitthvert vit mundi standa að baki
allra þessara láta, og þeirra dásamlega!!
»planökonomi« væri eitthvaó annað en
slungin aðf'erð til þess að koma Héðni
og þeim félögum á föst og ótakmörkuð
laun', (greidd eftir reikningi, sem »fól-
agi Haraldur« skrifar upp á!!).
Alþbl. birti kafla úr skipunarbréfi
þeirra, og eftir því eru verkefnin ekki
smá, sem sé, aö koma lagi á alla þá
óreiðu, sem íhaldið og stuðningsmenn
núverandi stjórnar, hafa komið á þjóð-
arbúskapinn og fjármál landsins á und-
anförnum árum. Þeir eiga að rannsaka,
skipuleggja og hafa eftirlit með atvinnu
og fjármálum alls landsins. Þetta er ekk-
ert smáræðisverk og því síður ónauðsyn-
legt og má þess vegna búast við talsvert
háum reikningi frá Héðni, en það er að-
eins eitt, sem hin háa stjórn virðist ekki
hafa athugað: að þessir menn geta aldr-
ei innt verk sitt af liendi vegna þess ad
þá vantar fyrst og fremst alla þekkingu
á þeim málum, sem þeir eiga- aö fást
viö og í öðru lagi eru þeim í sjálfsvald
settar allar starfsaðferðir, en öllurn, sem
til þessara manna þekkja frá stjórn-
málastarfsemi þeirra, er það kunnugt að
að koma bitlingaliði sínu betur íyiir,
haft meiri áhrif á löggjafarvaldið og
fengið aukið fjármagn.
Mun ég nú sýna, hvernig hver stétt-
arflokkurinn um sig hefir horfið að
þessari stefnu og orðið henni að bráð.
Sjálfstœðisflokkurwn varð fyrstur ti!
þess í verkum að sanna að hann fyrir
alvöru var orðinn hringavaldinu að
bráð. Eftir að Jón Þorláksson fór að
hafa minni áhrif á stjórn flokksins fékk
Ölafur Thors mest völdin og Kveldúlf-
ur verður sama og Sjálfstæðisflokkur-
inn.
Fyrsta verk flokksstjórnarinnar eftir
þetta, var að gera enn einn Kveldúlfs-
forstjórann að þingmanni (Thor Th.).
Síðan stígur flokkurinn hvert víxlspor-
ið af öðru: Stofnar fiskhringinn og ger-
ir einn af forstjórum Kveldúlfs að for-
stjóra hringsins, og fær Kveldúlfur
þannig eftirlit og umráð yfir öllum fisk-
útflutningi landsmanna. Og að lokum
stígur hann síðasta sporið, til þess að
opna leiðina fyrir Kveldúlfi (hringa-
valdinu) til að samlaga sig ríkinu, sem
er skipun Jóns Þórðarsonar, umboðs-
manns Kveldúlfs á Siglufirði, í stjórn
síldarverksmiðju ríkisins á staðnum.
Alþýðuflokkurinn er fyrir löngu geng-
inn í greipar alþýðusambandsklíkunni.
Alþýðusambandið, sem upphaflega
átti að vera hagsmunasamband verka-
manna, er nú orðið fyrirtæki, sem fæst
»Tíminn« segir að dýrtíðin sé ógur-
leg, en nú ætlar hann að stuðla að því,
að hún verði óbærileg. Það var svo sem
eftir honum. Mikil verðhækkun á öllum
neyzluvörum þýðir, hvað viðvíkur allri
alþýðu manna, í rauninni það sama og
krónulækkun Ölafs Thórs.
Þjóðin hefir þannig yfirgefið einn
djöfulinn til þess að selja sig öðrum á
hönd. Eða hefir hún manndóm í sér
til að vísa honum einnig á bug með öfl-
ugri og áhrifaríkri mótspyrnu undir
forustu þjóðernissinna.
þeir eru gjörsneiddir allri ábyrgðartil-
finningu, og hljóta því að stranda strax
á sínum eigin afglöpum og gömlum
heimskupörum, sem í raun og veru eru
þess valdandi að skipun þeirra var álit-
in nauðsynleg. Það, sem raunverulega
hefur gerst með skipun þessarar dæma-
lausu nefndar er þetta:
Haraldur Guðmundsson, núverandi
ráðherra og félagi Héðins hefur sagt
Iléðni og Jónasi að að fara að hreinsa
sinn eigin saur — að fara og byggja upp.
það, sem þeir á undanförnum árum hafa
lagt í rústir —• atvinnu- og fjármál þjóð-
arinnar. — Hann hefir komist að raun
um, að það er ekki hægt um vik á með-
an slíkar ábyrgðarlausar ókindur leika
lausum hala — en hvernig þeim félögum
Héðni og Jónasi tekst að bæta fyrir
brot sín, það mun framtíðin leiða í ljós
(og reikningarnir).
Slíkar ráðstafanir sem þessar, eru í
senn ósvífnar og hlægilegar. Það er ó-
svífið að ætlast til þess að þessu sé tek-
ið með þögn og þolinmæði, að fá þekk-
ingarlausum skrumurum æðstu yfirráð
atvinnuveganna, eftir allt, sem á undan
er gengið. Allt þetta mikla f jas um nauð-
syn þekkingarinnar á kjörum fólksins
og aðstöðu atvinnuveganna, og það er
hálf hlægilegt að sjá þessa menn rekna
við allskonar verzlunarrekstur, svo sem
brauðgerðir og kaupfélög og þarf að sjá
fyrir fjölmennu bitlingaliði og þarfnast
ívilnana fyrir fyrirtæki sín.
Alþýðusambandið hefur stöðugt ausið
fé í Alþýðuflokkinn (nú síðast urðu al-
þýðufélögin að leggja 32 þúsund kr. í
hús Alþýðuflokksins) en Alþýðusam-
bandið hefur fengið lítið fyrir snúð sinn,
nema hvað Jón Baldvinsson varð banka-
stjóri og- nokkrir aðrir úr »alþýðufor-
ingjaklíkunni« fengu bitling á »fram-
sóknartimabilinu«, en nú er tími þess
kominn með hinni nýju stjórn, og skal
síðar vikið. að tilraunum þess til þess að
sölsa undir sig völd þau, er ríkisvald-
inu ber að lögum.
Frgmsóknarflokkurinn liefur jafnan
verið haldið uppi af S. I. S., sem hefur
algjörlega töglin og hagldirnar innan
flokksins, enda hefur formaður S. I. S.
jafnan verið formaður flokksins (Sig-
urður Kristinsson). Auk annars hefur
S. I. S. borgað blöð flokksins (gefið upp
i síðustu reikningum að hafa greitt
12000 kr. til »Dags« og »Tímans«). En
í staðinn hefir flokkurinn gert annan-
hvern kaupfélagsstjóra að þingmanni og
Jón Árnason að bankaráðsformanni og’
á þann hátt reynt að hylma yfir skuldir
S. 1. S. Og að lokum hefir hin nýja
stjórn látið því í té einokun á kjötsöl-
unni.
af sínum eigin félögum, til þess að kafa
í það djúp eymdar, sem þeir hafa leitt
yfir þjóðina — en peningar og völd hafa
ailtat' verið kjörorð allra krata-foringja
og svo reynist hér enn.
Við þjóðernissinnar lítum allt öðrum
augum á skipulagningu atvinnuveganna,
við viljum skipuleggja þá á vísindalegan
hátt — leggja niður kauphallarstarf-
semina, sem ber nafn Alþingis, og setja
í þess stað samkomu sérfróðra manna
á hverju sviði atvinnumálanna, manna,
sem hafa þekkingu á því, sem gera þarf,
og afla sér hennar með nákvæmu sam-
starfi við þá, sem bera atvinnuvegina
uppi. Sú starfsemi yrði nokkurskonar
hagstofustarfsemi, þar sem málefnin
yrðu rædd og útkljáð á grundvelli veru-
leikans, með hagsmuni alþjóðar fyrir
augum. Við álítum að slík braskara-
»hola«, sem Alþingi er orðið, sé of dýr
og af hættuleg þjóðinni, og’ henni til
stórminkunar að hafa þetta eina vand-
ræðamannaheimili, sem til er hér á
landi, samtímis fyrir löggjafarstofnun.
Þeir, sem bera uppi framleiðslu og
viðskifti landsins eiga einir hinn fylsta
rétt til að fara með sín mál. Verkamenn,
atvinnurekendur og menntamenn verða
allir að mætast á grundvelli þekkingar-
innar og skipuleggja þjóðarbúskapinn
fyrir þjóðina, en ekki íyrir einstaka
flokka eða hópa innan þjóðfélagsins.
Á meðan engin breyting verður á þjóð-
skipulaginu er allt slíkt kák dauðadæmt
—• hvað þá helst þegar slikum mönn-
um, sem eru í hinni nýju »skipulags-
nefnd«, eru fengin málin til meðferðar.
Það hefði nærri verið skynsamlegia
hjá stjórninni að greiða »skipula. s-
nefndinni« lífeyrir eftir reikningi gegn
því að menn þeir, er hana skipa hættu
að gefa sig við opinberum málum, en
séu þeir ófáanlegir til þess þá ætti hún
að láta þá ganga dálítið í skóla reynsl-
unnar, og reyndar að fara sjálf með,
því menn eru aldrei of gamlir til að
læra. Setjum svo að þing og stjórn,
skipulagsnefndin og nokkrir helstu í-
haldsforkólfarnir fengju sér f jögra mán-
aða námskeið, sem skiptist þannig: 1
mánuður í almenna erfiðisvinnu, 1 mán-
uð á sjó, 1 mánuð í snap við höfnina
um vetrartíma og 1 mánuð atvinnulaus-
Lokaþátturin*.
„Skipulag atri*nuveganna“.
Nú með hinni nýju stjórn eru stélta-
flokkarnir að slá smiðshöggið á að sam-
laga hringavaldið ríkinu og á þann hátt
að drepa smáframleiðendur og verzlu -
arstéttina og með hækkuðu vöruverð,
sem jafnan stafar af einokun, að lækka
kaup alþýðunnar og minka kaupgetu
hennar. Þetta er hin sociahstíska lausn
kreppunnar!
Tækið, sem þeir nðta, er hin svo kall-
aða »skipulagning afurðasölunnar«. I
þessu máli skipta Alþýðuflokkuvinn og
Framsókn þannig með sér verkum að
Alþýðuflokksbroddarnir fá bitlingana
en S. I. S. einokunina.
Fyrsta verkið var »skipulagning slát-
urafurða«. Um hana fjallaði nefnd, sem
enginn kaupmaður var í en 2—3 kaup-
félagsstjórar. Nefndarálitið og lögin
urðu náttúrlega eftir því: Heyra allar
sláturafurðir undir nefnd, en í henni
eru í meirihluta tveir fulltrúar kaup-
félaga og einn fulltrúi Alþýðusambands-
ins. Nefndin veitir leyfi til slátrunar
eftir eigin geðþótta- Þó með þeim ákvæð-
um, að enginn kaupmaður má láta slátra
fé nema hann hafi sláturhús, ,»sem
fullnægja íögum um kjötmat«, en öll
kaupfélög og samvinnufélög’ mega láta
slátra! Þetta þýðir að mestu einokun
fyrir S. 1. S. á kjöti.
Næsta verkefni hinnar nýju stjórnar
var að skipa Jón Sigurðsson, ritara Sjó-
_ 3
BETRI FÖT
ÓDÝRARI FÖT
Kaupið og notið
ÁLAFOSS - FÖT
ÁLAFOSS
ÞINGHOLTSSTRÆTI 2
Skáldsögur:
Hann unni henni,
eftir C. Garvice
Bræðurnir,
eftir Rider Haggard
Örlög ráða,
eftir H. St. J. Cooper
Fást í bókaYerzlunum.
ir og láta þá alveg bjarga sér með þessu
eins og eru örlög svo margra annarra
— sumir mundu kannske standast próf-
ið þótt það sé næsta ófullkomið — en
þeir mundu allir koma skynsamari til
baka.
Sá reynslutími sem nú fer í hönd fyr-
ir alla þjóðina, hlýtur að verða henni
dýr — og vissulega alltof dýr ef hún
ekki dregur smá lærdóma af honum —
ef hún ekki öðlast skilninginn á liætt-
unni, sem stafar af þessu brjálaða þjóð-
skipulagi, og segir skilið við það fyrir
fullt og allt og tekur höndum saman við
hina vaxandi æsku þessa lands í upp-
byggingu framtíðarskipulagsins — hins
samvirka þjóðskipulags.
Það er sárt, ef í sögu framtíðarinnar
þarf að standa: Þjóðin þurfti að þjást
til að skilja. —
Helgi S. Jónsson.
mannafélags Rvíkur, og Óskar Jónsson,
formann Sjómannafélags Hafnarfjarð-
ar, eftirlitsmenn með matjessíld. Og síð-
an að skipa Halldór Friðjónsson (fram-
bjððanda Alþýðuílokksins í Eyjafjarð-
arsýslu) eftirlitsmann nreð Krossanes-
verksmiðjunni og Karl Hjálmarsson
kaupfélagsstjóra eftirlitsmann með
verksmiðjunni á Raufarhöfn. Og að lok-
um hafa komið fram kröfur í »Alþýðu-
manninum« á Akureyri um að bæta
tveim mönnum við í stjórn síldarverk-
smiðju ríkisins á Siglufirði (náttúrlega
úr Alþýðusambandinu!). Þær verða auð-
vitað uppfylltar! Þá er einnig búið að
veita hrin'gunum mjólkureinokun og
bara eftir að koma upp landsverzlun
undir umsjá S. 1. S., og Alþýðusam-
bandsins fyrir hönd neytendanna!
Þannig hafa stéttailokkarnir ofurselt
sig hringaauðmagninu og leyft því að
flá íslenzka alþýðu gegnum ríkið -—
með ríkisvernd.
Eina vopnið, sem íslenzkir bændur,
verzlunarmenn, sjómenn og vei’kamenn
—- öll íslenzka alþýðan — hefir gegn
þessum yfirráðum er Flokkur þjóðernis-
sinna, sem berst fyrir bættum kjörum
þjóðai’heildarinnar.
Fylkið yklcur undir merki hans gegn
stéttafiokkunum og hnngaauðmagni
fyrir sameinaðri íslenzkri þjóð.
K.
„Skipulagsneínd“
samstey pustj órnarinnar.
Héðinn, Jönas frá Hriflu, Emil Jónsson, Ásgeir
Stefánsson, og Steingrímur Steinþörsson.