Austurland - 30.11.1951, Blaðsíða 2

3
AUSTURLAND
Neskaupstað, 30. nóv. 1951.
Austurland
M&lgagn sósiallsta á Austur.
Iandl.
Kemur út á hverjum föstu-
degl.
Rltstjóri:
BJARNI ÞÓRÐARSON.
Askriftargjald sept. — des.
1951 kr. 15,00.
Lausasala kr 1,25.
NESPRENT H.P.
1. desember
Hilnin 1. desember árið 1918
viair Island viðurkennt full-
valda ríki lí konungssaimbandi
við Danmörk.
Með því var náð mikilsverð
um áfanga í sjálfstæóisbar-
áttu þjóðarinniar og nú var
aðeins lokaþátifcurinn eftir.
Beztu synir Islands hötfðu
helgað sjálfstæðisbaráttu
þjóðar sinnar líf si,tt og
krafta. Engin fórn var í
þeirra augum of stór, etf hún
gat orðið til þess að þoka mál
efninu örlítið áfram,
Fullveldi Islands 1. deseon-
ber 1918 var árangur af
starfi þesisara manna. Og á
morgun eru 33 ár liðin frá
því sá árangur máðist, Og þó
Islendingar hafi n:ú eignast
annan þjóðhátíðardag, verður
1, desember þó lengi helgur
dagur í augum þjóðarinnar,
vegna h.ins mikilvæga atburð-
ar, sem við hann er tengdur.
Sá sigur, sem' vannst 1.
des. 1918 var stvo fullkomnað-
ur með stofnun lýðveldisinsi
17, júní 1944.
En valdamenn Islanids eru
gleymnir á sitaðreyndir Is-
landssögunnar, Peir hafa
gleymt þeirri kúgunog áþján
er Isleindingar urðu að þola á
meða erlent vald var hér
ríkjaindi i aJgleyimingi. Þeir
hafa á ný beygt þjóðina und-
ir hið erlenda ok« Þeir hafa
tekið sér Gissurarhlutverkið
í nútimasögtunni, Nöfn þeirra
miunu af Islendingum fram-
tíðarinnar verða nefnd i
sömu andrá og nafn Gissurar
Þorvaldssonar.
Islendingar voru ekki fyrr
orðnir stijórnarfarslega sjálf-
sitæð þjóð, en höfðingjar
þeirra 'tóku að braska með
hið dýrkeypta fullveldi í þvi
skyni, að fá peninga út á það.
Og það reyjndist auðvelt að
gera sér penilnga úr sjálfstæð
inu og nú er svo komið, að Is-
lendingar ráða ekki málum
siínum,,, neima i orði kveðnu,
Fjölda margir Islendingar,
sjálfsagt meirihluti þeirra,
trúði því statlt og stöðugt, að
sjálfstæðisbaráttu Islendinga
hefði lokið með fullum sigri
þeirra 17« júní 1944, Þetta
hefir reynst á annan veg.
Framundain er harðvítug
þjóðfrelsisbarátlta, þar sern
kcppt verður að þvi, að end-
urheimta þau Iandsréttindi
og það efnahagslega sjálf-
stæði, sem gengið hefir okk-
ur úr gi’eipum.
I hinni nýju sjálfstæðisbar
Athyglisverl
VESTRÆNT LÝÐRÆÐI.
Undanfarim ár hefir ríkis-
s'tjómin þverbrotið landslög
með þvi að afgreliða þýðingar
miikil utanríkismál á kliku-
fundum án þess að kveðja ut-
anríkis málanefnd til, Þa,nn-
ig hafa t., d. landráðasamn-
ingarnir verið afgreiddir.
Nú hefir samt ríkisstjórn-
innj þótt viðkuinnanlegra að
fá lögtekið að þessar aðfarir
skuji við hafðar,
Höfuðpaurar afturhalds,-
flokkanna,, Ölafur Thors, Ey-
steinn Jónsson og Stefán Jó-
han;n hiafa nú flutt frumvarp
uun að milli þinga skuli1
þriggja manna nefnd til-
nefnd af utanríkismálaniefnd
f jallia um utanríkismál.
Það er ekkert verið að fara
í felur með tilgang- þessa
frumvairijs. Það er skýrt tek-,
áð fraimí, að tilgangurinn sé sá
að útiloka sósíalista frá hlut-
deiilid í þe,ssum málum.
Það er auðséð á þessu frum
varpi, að fyrirhuguð eru verk
í utanrikismáluim. þjóðarin;n-
ar, selrn ekki þola dagsins
ljós. Það eru sekár menn„ sem
að verki eru:.
Þainnig er hið vestræna lýð-
ræði í framkvæmd hinna is-
len,zku erindneka hins er-
lenda valdsi Það á að últiloka
fismimtung þjóðarinnar frá á-
hrifuim í mikilvægnstu mál-
efnum þjóðarinnar.
REIKNINGAR
NESKAUPSTAÐAR. j
Blaðsnepill Odds Sigurjóns-
sonar hefir að undanförnu
látið isér alltítt um reikn-
inga Neskauipstaðar fyrir ár-
ið 1950. Sem við er að búast
er þar allt afflutt.
Þess er ekki vert að geta,
að an,na,r fulltrúa afturhalds-
ins, sesn mætti á fundi bæj-
arstjórnar þegar reikningarn
ir voru til annarar umræðu,
sá ástæðu til að lýsa ánægju
sinni yfir því, að reik,n|ingarn-
ir væru i höfuðatriðuim í ,sam
ræmi við fjárhagsáætlun.
Hinn tók sér fyrir hendur
að gera sianianhurð á útgjöld-
unum 1945 og 1950 og komst
að þeirri njðurstöðu, að ekki
væri um óeðtilega útgjalda-'
hækkun ,að ræða, Notaði
hann þó upplognar tölur í
veigamikluim atriðum.
Hamar birtir svo þennan
útreikning. Sé ég ekki á-
stæðu til að fara að ráði út í
þau atriði, en vil þó taka þrjú
til dæcnis um málflutning-
Snn,
Kostnaður við stjórn kaup-
staðarins árið 1945 var kr.
73.399.83,, en 1950 varð hann
kr. 85.676.76. Þetta segir
Hamar að sé 50% og væri í
sjálfu sér ekki miikið þó þessi
liður h.efði hækkað svo mik-
ið. Hinsvegar sýnist mér
þetta vera um 16.6% hækkun
Þreföld fölisun.
Kostnaður bæjarins við al-
þýðutryggingar var árið 1945
kr. 78.571.97, en 1950 kr. 154.
339,24. Þetta s,egir Hamar að
sé 21% hækkun, seam væri
mjög óeðlilega lítil hækkun.
Hinsvegar sýnist imér þetta
ver,a um 96.5% hækkun.
Fjór —- fimmföld fclsun.
Fátækraframfærslan árið
1945 najn kr. 50.697.26, en ár-
ið 1950 kostaði hún kr. 37.
516.45. Þetta segir Hamar að
sé 2% lækkuin. Mér sýnist
l þetta hinsvegar vera nálægt
26% lækkun. Þrettánföld
fölsun. Annars segir það sína
sögu að þessi liður skuli hafa
lækkað, þrátt f.yrir hinn
ttnikla vöxt dýrtíðarinnalr.
Þietta læt ég nægja til að
sýna hve óvandaður málflutn
ing'ur andstæðinganna er.
Ekki skal ég um það segja
af hverjum hvötum þessar
falsan.i r eru fram komnar.
Annað hvort hlýtur að vera
gripið hér vísivitandi til föls-
unar, eða mennirnir eru ekki
betur að sér'fi prósentureikn-
ingi en þetta, Hvort heldur
er, er það fullkomið íhugun-
arefni, hvort hægt e,r að trúa
þeim mönnum, sem gera s,ig
Athyglisverð bók
Michael Sayers og Albert
Kahn: Sainsœirið mikla gegn
Sovétríkjunum.
Bókaútgáfan Neis,tar. Rvík.
1950.
Það verður ekki fullþakkað,
að hókaúitgáfan Neistar hef-
iir ráðtist í að gefa út hið
mikla rit tveggja amerískra
rithöfunda, Samsærið mikla
gegn Sovétríkjunum.
Á þefiim eymdarárum, sem
nú rlíða yfir Islenzka bókaút-
gáfu, er óþvegmir dónar afla
sér lífsuppeldis með þvlí að
getfa út filötustu reyfara og
reyfaratímarit, sem að brot-
inu til virðast vera :miðuð við
vasastærð manna, er* að etfni
og innihaldi við ameriískan
áttu getur enginn, sem vill
verðskulda að heita Islend-
ingur, skorist úr leik.
borgaraskrlíl, þá horfir það til
gajmans, að til skuli vera svo
bjartsýnir menn, sem hika
ekki við að bjóða Islendingum
bók, se,m er hátt á sjötta
hundrað blaðsíður, og láta
sér ekki segjast, þótt tímarn-
ir séu erfiðir, Þótt ekki sé
annað, er þessi bók sérlega at
hyglisverð. En þessi bók hef-
ir svo margt sér til ágætis, að
ég geifc ekkii stillt mig um að
fara um hana nokkrju/m orð-
um.
Samsærið gegn Sovétríkj-
unum er saga þess þáttar ald-
ar okkar, sem mest hefir bor-
ið á (í fréttum og blöðum sið-
asita mannsaldur.
Það verður skemmtilegt við
fangsefni sagnfræðingum
framtíðarinnar að rannsaka
og prófa samtíðarheimildir
um sögu Sovétrlíkjanna. Iíví-
líkur hafsjór af lygum.!
Frmnhald á 3. síðu.
seka um ,slíka,r staðleysur,
fyrir uppeldi æskulýðsins.
En á efnahag bæjarins er
varastt að minnast, enda
kæmi þá í ljós, að bæjarsjóð-
ur hefir bætt efnahag sinn
stórlega undir stjórn siósíal-
ista.
I árslok 1945 nam skuldlaus
eign bæjarsjóðs kr. 324.081.
50, en lí árslok 1950 kr. 1.016.
728.28. Þetta segir þó ekki.
allt. Á árunum 1946 — 1950
voru eignir bæjarsjcðs af-
skrifaðar um kr. 423,163.39,
en á inæsLu 5 árum á undan
voru þær afskrifaðar um að-
eins kr. 5.826.77 samtals.
Hljóta því allitr að sjá að mjög
hefir skipt um til hins betra
með efnahag bæjarins.
Cr fréttabréfum
Framhald af 1. síðu.
ar á skólanum í suimar og
haust.
Sett voru í skólann ný oliu-
hitunartæki, svonefnd Olsen,-
tæki.
Skipt var um miðstöóvar-
ofna í salnum og einnig um
glugga.
Þak hússins var málað og
skólastofur og gangar.
Lóðin var girt að nýju.
Salurinn er nötaður til
kennslu í unglingaskólanum.
Þar fer einnig fram leik-
fitnikennsla og handavinna
drengja.
Þrengsli eru mikil og helzt
ógerningur að hafa þetta
þannig. ,
Það gleymdist, að bókasafn
Jxjrpsins hefir líka aðsetur i
salnuml
Það geymir bækur sínar i
nokkrum lokuðum skápum.
Safnið á ifcöluvert góðra
bóka og mikið lesið.
Ráðgerð er viðbygging við
barnaskólann, en ekki fengizt
fjárfestingarleyfi.
Skólinn á ágæta sýningar-
vél, og sýnir öðru hyerju
kvikmyndir frá kvikmynda-
satfni ríkisins,
Reyðarfirði, 25-/11, 1951
Sigfús Jóelsson,
Stöövarfjöröur
TIÐARFAR.
Hér hefir verið stírt tíðar-
far til lands og sjávar frá því
um mánaðarmótin júlí — ág.
Hinsvegar var tið sæmilega
góð fram að þeim tíma.
AFLALEYSI.
Aflaleysi hefir verið al-
gjört, eða svo til, róðrar marg
ir, en tregðuatfli í ihverjum
róðri.
Héðan stundar einn þil-
farsbátur, Vörður. Einjiiig
hafa róið nokkrar trillua• héð-
an í sumarf
Verður afkoma sjómanna
því fremur bágborin, eins og
reyndar margra annarra.
HEYSKAPUR.
Heyskapartíð var ágæt
framan af sumri, og náðu
margir óhröktum heyjum.
Grasspretta var fremur léleg
mikið vegna þurrka og svo
bar sumsstaðar á kali í tún-
um. Þó mun heyfengur vera
í meðallagi.
SÚRHEYSGRYFJUR.
Hér voru steyptar 14 súr-
heysgryfjur, allar fremur
litlair.
RÆKTUN.
Ræktunarframkvæmdir
hafa verið nokkrar. Allstórt
landssvæði hefir verið tekið
til ræktunar utan við þorpið
og var sáð þar höfrum, sem
þykja ágætt kúafóður.
LITIL HAUSTVINNA.
Allt haustáð fram til þessa,
hefir verið rýr atvinna hér í
sveitinni, nema hjá einstaka
mönnum.
Nýlega hetfir þó rætst svo^
lífcið úr, þvi að hafinn er
skurðgröftur vegna fyrirhug-
aðrar vegalagningar til Fá-
skrúðsfjarðar.
RAFORKU—
FRAMKVÆMDIR,
Senn fáum við Stöðfirðing-
ar rafmagn til Ijósa og suðu,
en nokkuð mun þó enn vanta.
Verður þetta 75 kw. diesel-
stöð.
Tveir bændur hér í hreppn
um hafa ráðist í byggingu 10
kw. vatnsaflsstöðvar og imun
meginhluti efnisins kominn
á staðinn.
Þ.