Blað stuðningsmanna Gunnars Thoroddsens í Hafnarfirði - 01.06.1968, Blaðsíða 4

4
Blað stuðningsmanna GUNNARS THORODDSENS
Einar Ingimundarson bœjarfógeti:
Stjórnmálaafskipti forsetaefna
Á lífsleiðinni hef ég nú orðið
kynnzt mörgum mönnum, enda er
ég nú kominn á miðjan aldur og e.
t.v. vel það, eftir þvi hvernig á það
er litið. Frá því að ég komst til
þroska, hef ég haft talsverðan áhuga
fyrir stjórnmálum og af þeim sök-
um fylgzt nokkuð með stjórnmála-
skoðunum samferðamanna minna,
þótt langt sé frá því, að ég hafi dæmt
þá eftir þeim einvörðungu. Sem bet-
ur fer, hef ég alltaf, að vissu marki,
getað sett mig í spor andstæðinga
minna og jafnan því fremur sem þeir
eru hreinskilnari og hafa lýst skoð-
unum sínum afdráttar- og umbúða-
lausar.
Margir eru þeir af samferðamönn-
unum, sem frá fyrri árum halda enn
fast við skoðanir sínar á stjórnmál-
um, hafa staðið með þeim og fallið
,, I lífsins ólgusjó" og hvergi farið
dult með hver væri sannfæring þeirra
á því sviði. Tel ég að þegar allt kem-
ur til alls hafi þeim bezt farnazt,
þótt ekki sé því að neita, að stundum
hafi þeir goldið skoðana sinna og
haft af skaða, tímabundinn eða var-
anlegan.
Nokkra menn þekki ég einnig, sem
með árunum hafa skipt um skoðun
og sýnt hafa þau skoðanaskipti í
orði og verki, hvort sem um það
hefir verið að ræða, að t. d. þeir, sem
áður voru róttækir í skoðunum hafi
gerzt íhaldssamir með aldrinum eða
öfugt. Fjarri sé það mér að reyna að
varpa rýrð á þá, sem þetta á við
um; þvert á móti tel ég það virð-
ingarvert að hafa til þess hug og dug
að hlýða rödd samvizku sinnar, snúa
frá þeirri villu, sem þeir telja sig
hafa vaðið í og til liðs við þann
málsstað, sem þeir telja réttari vera.
Enn aðrir eru þeir, sem ég hefi
kynnzt og haft samskipti við, sem
á yngri árum skipuðu sér ákveðnir
í eina eða aðra sveit, en virðast síð-
an hafa kosið að fara með löndum,
bíða byrjar og afneita jafnvel fortíð
sinni, ef svo ber undir. Ekki virðist
mér það fara milli mála, að þeir sem
þennan hlut kjósa sér hyggi mjög að,
hvað verða kunni þeim til framdráttar
eða hags hverju sinni. Verð ég að
játa, að frá mínu sjónarmiði eiga
þeir, sem í hina síðastnefndu sveit
skipa sér sízt traust mitt.
„ÓPÓLITÍSKUR MAÐUR“?
Því hefi ég þennan formála á
spjalli minu, að nú upp á siðkastið,
er forsetakosningar standa fyrir dyr-
um hefir orðið um það mjög tíðrætt
manna á milli, hvort æskilegra væri
og hollara fyrir hið unga forsetaem-
bætti lýðveldisins, að valinn yrði
í það maður, sem ætti að baki sér
langan feril og umsvifamikinn í
stjórnmálasögu þjóðarinnar síðustu
áratugi, eða hinsvegar eins og það
er orðað á áróðursmáli „ópólitiskur
maður", sem engin afskipti hefir haft
af stjórnmálum, að þvi er mönnum
helzt skilzt, og staðhæft er raunar,
skv. því sem segir í 1. tölublaði blaðs
ins 30. júní um annan frambjóðand-
Einar Ingimundarson bæjarfógeti.
ann og síðan hefir margsinnis verið
undirstrikað í því blaði.
EKKERT AÐ DYLJA
Okkur stuðningsmönnum dr. Gunn-
ars Thoroddsens í þeim forsetakosn-
ingum, sem nú standa fyrir dyrum
hefir aldrei til hugar komið að reyna
að draga fjöður yfir eða dylja á nokk-
urn hátt fyrri afskipti hans af stjórn-
málum, enda væri slíkt tilgangslaust
með öllu. — Við sem áttum hann að
samherja í stjórnmálabaráttunni dáð-
um hann og virtum sem slíkan, snjall-
an, ódeigan og vopnfiman, en þó allt-
af fyrst og fremst drenglyndan og
prúðmannlegan baráttumann, sem
aldrei lét það henda sig að búa örv-
ar sínar eituroddum. Og ekki er það
síður athyglisvert að fyrri andstæð-
ingar hans i stjórnmálum, margir
þeirra, sem oft hafa við hann hildi
háð á fyrri árum, hafa nú; heitið hon-
um stuðningi í forsetakosningunum
ekki vegna fyrri afskipta hans af
stjórnmálum, heldur þrátt fyrir þau.
Þeir trúa því og treysta, að hann
muni með réttsýni og virðuleika með
glæsilega og elskulega konu sina
sér við hlið skipa hið tigna em-
bætti með þeirri sæmd að ekki verði
á betra kosið.
Svo vill til að ég hafði einnig á
fyrri árum nokkur kynni af hinu for-
setaefninu dr. Kristjáni Eldjárn, nú
þjóðminjaverði. Eg kynntist honum á
háskólaárum okkar beggja og get ég
með góðri samvizku og með ánægju
lýst yfir því, að þau kynni leiddu
til þess, að ég ber síðan virðingu fyr-
ir honum sem gáfuðum og dreng-
lyndum manni, sem síðar hefir í
lífi sínu og starfi unnið sér traust
og virðingu manna, vegna lærdóms
síns og hæfni í starfi. En í stjórn-
málum vorum við andstæðingar.
Hann var þá skeleggur baráttumaður
vinstri manna í Háskólanum, fylgdi
að málum öðrum hvorum þeirra
stjórnmálaflokka, sem árum saman
hafa verið taldir Sjálfstæðisflokkn-
um andstæðir, eða af sumum tal-
inn standa mitt á milli flokka þeirra.
Eg hins vegar Sjálfstæðismaður, eins
og-ég er enn og hefi aldrei farið
dult með.
Þvi fer viðs fjarri, að ég telji það
út af fyrir sig nokkurn ókost á þess-
um hæfileikamanni, að hann hafi
skipað sér í sveit andstæðinga Sjálf-
stæðisflokksins á háskólaárum sín-
um og hafi siðan almennt ekki ver-
ið talinn hlynntur þeim flokki. Að
mínum dómi gæti hann vel og myndi
sjálfsagt verða hinn ágætasti forseti
islands þrátt fyrir það. Svo mikið
traust ber ég a.m.k. til hans og hik-
(Framh. á bls. 2)
'0*0*0*Q*0*0*0»0«0*0*0*0*0*Ol
!292929292929292929292929292929292929292*°£2
II Dr. phil. Vilhjálmur G. Skúlason, bœjarfulltrúi:
Kjósum hœfari frambjóðandann
Góðir fundargestir!
Ég hef stundum á undanförn-
um árum leyft mér að hvetja ykk-
ur, góðir samborgarar, til þess
að hugsa vel um og gera ykkur
fulla grein fyrir þeim dýrmæta
rétti, sem kosningarétturinn er,
án þess að ég hafi þó nokkurn
tíma efast um, að þið hafið gert
það. Þetta hef ég gert til þess að
undirstrika og minna ykkur á
þessi dýrmætu réttindi. Þið eigið
því fullan rétt á því, að ég geri
nú slíkt hið sama gagnvart ykkur
viðvíkjandi i hönd farandi forseta-
kosningum. Eins og kunnugt er
hafa tveir valinkunnir ágætismenn
valizt til framboðs þeir dr. Gunnar
Thoroddsen, ambassador og dr.
Kristján Eldjárn, þjóðminjavörður.
Sú spurning hlýtur því að hafa
sótt að hverju og einu okkar:
Hvorn á ég að kjósa og hvers
vegna? Til þess að svara þessari
mikilvægu spurningu er mér ætl-
aður stuttur tími, en ég vona að
mér takist í stórum dráttum að
gera nokkra grein fyrir minni af-
stöðu.
Um lagalegar frumskyldur for-
seta íslands hefur nú þegar ver-
ið rætt á mjög greinargóðan hátt
af sérfræðingum bæði í útvarpi
og sjónvarpi. Einnig hafa forseta-
efnín rætt þessi mál á sömu stöð-
um. Það væri því að bera í bakka-
fullan lækinn að endurtaka hér
það, sem þar hefir komið fram og
mun ég því ekki gera það, nema
að litlu leyti.
Oft leggja menn mat á störf
forsetans og mikilvægi embættis-
ins eftir þeim skyldum, sem hon-
um eru faldar samkvæmt stjórn-
arskránni. Frá mínu sjónarmiði
hefur þetta oft í för með sér, að
störf og áhrif hans eru ekki met-
in að verðleikum. Þó segir mér
svo hugur, að þau áhrif, sem for-
setinn hefur séu meiri en menn
grunar og á ég þar að sjálfsögðu
ekki við hin daglegu embættis-
störf hans, sem eru greinileg.
í nútímaþjóðfélagi ber mest á
tveimur meginþáttum annars veg-
ar tækni- eða vísindalegum þætti
og hins vegar siðfræðilegum
þætti. Þegnar þessa þjóðfélags
sem og annarra þjóðfélaga byrja
snemma á lífsleiðinni að búa sig
undir væntanlegt lífsstarf og verja
til þess löngum og dýrmætum
tima. Sökum þess margbreyti-
leika, sem tveir áðurnefndir meg-
inþættir eru ofnir úr og sem stöð-
ugt fer fjölgandi er Ijóst, að nán-
ast sagt ekkert starf í nútímaþjóð-
félagi er til, sem ekki krefst á-
kveðinnar þekkingar og reynslu.
Sízt af öllu væri hægt að undan-
skilja forsetaembættið þessari
kröfu.
. Forsetinn er sameiningartákn
þjóðarinnar og kemur fram fyrir
hennar hönd gagnvart innlendum
og erlendum aðilum. Af þessu
leiðir, að hann verður að kunna
góð skil á sögu, menningu og at-
vinnuháttum þjóðarinnar. Samfara
staðgóðri þekkingu á hinu svo-
kallaða tækniþjóðfélagi þarf hann
ekki síður að vera hvetjandi til
siðfræðilegrar endurvakningar, en
margir telja, að mörg stærstu
vandamál okkar sem og alls
heimsins eigi rætur sínar að rekja
til þess misræmis, sem er á milli
hinna tveggja áðurnefndu þátta
nútímaþjóðfélagsins.
Ég mundi fagna því, ef forseti
islands beitti sér fyrir siðfræði-
legri endurvakningu og friðarvið-
leitni bæði á innlendum og er-
lendum vettvangi, enda samrým-
ast bæði þessi atriði þeirri kvöð,
að forsetinn upphefji sig yfir
stjórnmálaerjur og dægurþras.
Einhverjum finnst ef til vill, að
forseti smáþjóðar mundi verða
lítið lóð á vogarskál þeirra mála.
Það má vel vera, en litlu lóðin eru
lika nauðsynleg og ef til vill nauð-
synlegust, þegar mest á ríður,
þegar mestrar nákvæmni skal
gætt.
Oft er talað um fámenni og
smæð íslenzku þjóðarinnar, en á
það má benda, að það er ekki
alltaf fjöldinn, er mestu máli skipt-
Dr. phil. Vilhjálmur G. Skúlason.
ir eins og glöggt kemur fram í
því, sem kallað er offjölgunar-
vandamál, sem meðal annars staf-
ar af því, að margir einstakling-
ar hafa ekki þekkingu eða að-
stöðu til þess að sjá sér og sín-
um farborða. Þar er einn einstakl-
ingur vandamál annars. Raun-
veruleg stærð mannsins og þjóð-
arinnar þar af leiðandi byggist
fyrst og fremst á andlegum
þroska einstaklingsins. Með sam-
stilltu átaki gætu því áhrif þess-
arar starfsemi islendinga orðið
meiri en margan grunar þrátt fyr-
ir fámenni þjóðar okkar og smæð.
Því er oft haldið fram, að for-
seti íslands sé ekki ýkja valda-
mikill. Þó hefur verið sýnt greini-
lega fram á ýmis tilfelli þar sem
vald, þekking og reynsla forset-
ans getur hreinlega gert gæfu-
muninn og enda þótt við vonumst
öll til þess, að til sllks ástands í
þjóðfélagsmálum komi ekki, get-
um við ekki leyft okkur að gleyma
þessari staðreynd.
Andstæðingar Gunnars Thor-
oddsens í þessari kosningabar-
áttu hafa fundið honum til for-
áttu, að hann hafi lengi haft hug
á þessu embætti. Ekki skal ég
þar um dæma ,en mín skoðun er
sú, að því lengur, sem hann hefur
haft hug á embættinu því betra,
enda skilst mér, að einn af hyrn
ingasteinum lýðfrelsis vorst sé
frjálst starfsval. Það tryggir að-
eins, að hann hafi um starfið
hugsað vandlegar en aðrir og
gert sér betri grein fyrir því. Ég
tel, að eigi einhver að rækja störf
sín vel af hendi þurfi viðkomandi
að hafa áhuga á þeim, hafa undir-
búið sig vel undir þau og því
lengur, sem hvoru tveggja hefur
staðið því betra því að æfingin
skapar meistarann í þessu tilfelli
eins og öllum öðrum, hvort
sem unnið er með huga eða
hönd. Að vísu þekki ég Gunnar
Thoroddsen ekki persónulega, en
eins og flestir islendingar á mín-
um aldri hef ég fylgzt með opin-
berum störfum hans á síðustu
áratugum. Ég tilheyri því þeim
hópi meiri hluta islendinga, sem
þurfa að dæma á milli frambjóð-
enda eftir störfum þeirra, en þau
eru hinn raunverulegi mælikvarði
á gæði og verðleika manna, þau
eru ávöxtur mannsins.
Gunnar Thoroddsen gerðist
ungur prófessor við Háskóla ís-
lands og lét hann þess getið í
sjónvarpsviðtali nýlega, að af öll-
um þeim störfum, sem hann hefði
sinnt hefði sér verið kennarastarf-
ið hugstæðast. Sá sem fæst við
kennslu- og vísindastörf á eitt
boðorð, sem hann aldrei brýtur
á meðan hann vill kallast vísinda-
maður, en það er skilyrðislaus
leit að og túlkun sannleikans og
sökum þeirra áhrifa, er æðsti
maður þjóðarinnar hlýtur að hafa
jafnt í siðfræðilegum sem öðrum
efnum, er þetta frá mínu sjónar-
miði mjög mikilvægt atriði.
Þýzka stórskáldið Goethe hafði
að sjálfsögðu mikla trú á afburða-
mönnum og gerði sér fulla grein
fyrir áhrifum þeirra, er hann
sagði að það fyrsta og síðasta, er
krafist væri af þeim væri ást á
sannleikanum.
Með öðrum opinberum störf-
um sínum sem borgarstjóri í
Reykjavík um rúmt tólf ára
skeið, ráðherra og nú am-
bassador í Kaupmannahöfn hef-
ur Gunnar Thoroddsen frá mínu
sjónarmiði aflað sér þeirrar þekk-
ingar á mönnum og málefnum,
sem ekkert getur komið í staðinn
fyrir með tilliti til embættis for-
seta íslands og ekki verður num-
ið á öðrum vettvangi né á annan
hátt. Sá undirbúningur, sem hann
hefur aflað sér bæði innan lands
og utan er þess eðlis, að á betra
verður vart kosið. Ég er því sann-
færður um, að við fylkjum okk-
ur um betri frambjóðandann, er
við kjósum dr. Gunnar Thorodd-
sen forseta islands næst kom-
andi sunnudag.
•0*0*0*0*0*(
io*o»o*o»o*o»o»o»o»o*o«o»o*o*o*o»o*o*o»o»o*o*o»o*o»o*o»o<
'•0*0#0*0#0#0*0*0*0#0«0*0*0*0i0*0#0*0*0*0*0*0*0#0*0#0*0*!
n
,v