Austurland - 17.03.1956, Blaðsíða 4

4
AUSTURLAND
Neskaupstað, 17. marz 1956.
Atvinnuleysistryggingarnar
Einn þýðingarmesti árangur verkfallanna í vor var sá, að
ríkisstjórnin var knúin til að gefa bindandi loforð um að á þingi
því, sem nú situr, skyldi sett löggjöf um atvinnuleysistryggingar.
Mikill dráttur varð á, að nefnd sú, er falið var að semja frum-
varpið, lyki störfum, en nú hefur það verið lagt fram á Alþingi.
Atvinnuleysistryggingar hafa iengi verið baráttumál verklýðs-
samtakanna og þing eftir þing hafa sósíalistar flutt frumvörp um
þess háttar tryggingar, en þau hafa aldrei hlotið afgreiðslu.
Hér á eftir verður aðalefni frumvarpsins rakið.
Tekjur tryggingarsjóðs
1 tryggingarsjóð rennur semi
svarar 4% af vinnulaunum hinna
tryggðu. Skiptist framlagið svo,
að atvinnurekendur greiða 1%,
sveitarfélög 1% og ríkissjóður
2%, Svarar þetta til þess, að fyrir
hverja vinnuviku verkamanns
renni í sjóðinn kr. 8.44 með nú-
gildandi vísitölu. Þetta er mikið
fé og hlýtur skjótt að safnast á-
litlegur sjóður, ef atvinnuleysi
verður ekki tilfinnanlegt.
Gerum okkur í hugarlund, að
launagreiðslur til hinna tryggðu
hér í bæ nemi 10 millj. kr. á ári.
Tekjur tryggingarsjóðsins yrðu
þá 400 þús. kr. — Miðað við svip-
að atvinnuástand og undanfarin
ár, mundi þessi upphæð að mestu
eða öllu lögð fyrir, því frumvarp-
ið gerir ekki ráð fyrir að bætur
verði greiddar, nema atvinnuleysi
sé verulegt. — Á fáum árum
mundi þá tryggingarsjóður norð-
firzkrar alþýðu nema milljónum
króna.
Atvinnuleysisbætur
í atvinnuleysisbætur greiðist
cinhleypum manni kr. 12.00 á dag,
en kvæntum manni 15 krónur og
3 krónur á barn allt að þremur.
Þó má í reglugerð ákveða hærri
bætur en þó mega þær aldrei verða
hærri en 26 krónur fyrir einhleyp-
an, 30 fyrir kvæntan mann og 4
krónur fyrir barn. Bætur mega
aldrei verða hærri en svo, að þær,
ásamt öðrum tekjum, nemi 75%
af verkamannskaupi.
Eftir þessu er gert ráð fyrir
því sem aðalreglu, að bætur til
handa kvæntum manni með 3
börn á framfæri verði með nú-
gildandi vísitölu kr. 41.52 á dag.
Má öllum ljóst vera, að þær bætur
eru svo lágar, að engin leið er
fyrir 5 manna fjölskyldu að draga
fram lífið á þeim, Hin lága bóta-
upphæð er einn af megingöllum
frumvarpsins, en vonandi yrði
fljótlega hægt að hækka bótaupp-
hæðina þegar sjóðunum vex fisk-
ur um hrygg.
Skilyrði til bótaréttar
Tryggingarnar ná til manna á
aldrinum 16—67 ára og þurfa eft-
irtalin skilyrði að vera fyrir hendi
til að bætur séu greiddar:
1.. Rétt til bóta hafa- fullgildir
meðlimir í verklýðsfélögum, sem
lögin taka til og hafa minnst 20
meðlimi. Þó geta félög með færri
meðlimi öðlazt rétt til bóta, hafi
þau samið fyrir gildistöku lag-
anna um greiðslur frá atvinnu-
rekendum til tryggingarsjóðs.
2. Til þess að öðlast rétt til
bóta, þarf viðkomandi á síðustu
12 mánuðum að hafa í a. m. k.
6 mánuði stundað vinnu, sem
goldin er samkvæmit samningi
eða taxta verklýðsfélags.
3. Bótaþegi þarf, til að fá bæt-
ur greiddar, að sanna með vott-
orði vinnumiðluijar að hann hafi
á síðustu 6 mánuðum verið at-
vinnulaus a. m. k. 36 daga þar af
9 daga á síðustu 18 dögum.
Þeir, sem orðnir eru 67 ára, en
njóta ekki ellilífeyris, hafa rétt
til bóta.
Sá, sem öðlast rétt til bóta
samkvæmt þessu, á þegar rétt til
bóta fyrir þá virka daga umfram
6, sem hann hefur verið atvinnu-
lau- á siðustu 18 dcgum virkum.
Úthlutunarnefnd getur þó ákveð-
ið bætur frá og með 16. atvinnu-
leysisdegi, enda þótt eigi sé full-
nægt skilyrðinu um 36 atvinnu-
leysisdaga síðustu 6 mánuði.
Bótaréttur fellur niður hafi
bótaþegi samfellt vinnu í 12 daga
eða 18 daga af síðustu 24 dögum.
Stjórn og fyrirkomulag
Stjórn atvinnuleysistryggingar-
sjóðs skipa 7 menn, einn tilnéfnd-
ur af Alþýðusambandinu, annar
tilnefndur af Vinnuveitendasam-
bandinu og 5 þingkjörnir,
Tryggingarstofnunin annast
vörzlu sjóðsins, reikningshald og
daglega afgreiðslu. Handbært fé
sjóðsins skal eftir því sem við
verður komið, ávaxta á þeim
stöðum þar sem féð fellur til.
Verði jgmdbært fé meira en ætla
má að nauðsynlegt sé til bóta-
greiðslu, er sjóðsstjórninni heiml-
ilt að lána féð gegn ríkisábyrgð
eða annarri öryggri tryggingu.
Hætt er við að ýmsum úti á
landi þyki óþarfi að öll yfirstjórn
trygginganna skuli vera í Reykja-
vík. Mundu flestir heldur hafa
kosið, að hvert verklýðsfélag fyr-
ir sig færi með stjórn síns sjóðs,
en hvert verklýðsfélag á sinn sér-
reikning í sjóðnum og á hann fær-
ast greiðslur atvinnurckenda og
hins opinbera fyrir meðlimi fé-
lagsins. Hugsum okkur að eftir
10 ár verði atvinnuleysistrygg-
ingasjóður verklýðsfélagsins hér
3 millj. kr. — Líklegt mætti telja
að sjóðsstjórnin teldi ekki þörf á
að hafa allt það fé handbært og
vildi lána t. d. helming þess. Ef
sjóðnum væri stjórnað af heima-
mönnum, mundi féð án efa fyrst
og fremst verða lánað til þeirra
framkvæmida, sem ætla mætti að
drægju úr atvinnuleysi. — En það
er ekki gott að segja hver sjónar-
mið ríkja hjá Reykvíkingum þeg-
ar um lánveitingar er að ræða.
Kannski mundu þeir lána trygg-
ingarfé norðfirzkra verkamanna
til húsbygginga í Reykjavík.
Heimamenn úthluta bótum
Nokkur bót er það í máli, að
úthlutun bóta fer fram þar sem
viðkomandi félag starfar. Úthlut-
un bótafjár fyrir hvert félag ann-
ast 5 manna nefnd og eru þrír
skipaðir af viðkomandi verklýðs-
félagi, einn af Vinnuveitendasam-
bandinu og einn af Vinnumála-
samibandi samvinnufélaganna. Á-
frýja má þó úrskurði úthlutunar-
nefndar til stjórnar trygging-
arsjóðsins. Úthlutunarnefnd ann-
ast sjálf útborgun bóta.
Atvinnuleysisbætur greiðast af
sérreikningi þess félags, sem
bótaþegi telst til.
Bótagreiðslur byrja 1. okt,
Greiðslur atvinnuleysisbóta
hefjast ekki fyrr en 1. okt. í haust,
en iðgjöld verða greidd frá 1.
júní 1955 og ætti þá að verða
fyrir hendi væn fúlga þegar
bótagreiðslur hefjast.
Vinnumiðlun
Nefndin, sem samdi frumvarpið
um atvinnuleysistryggingarnar,
samdi líka frumvarp um vinnu-
miðlun. Verður í næsta blaði
leytazt við að gera nokkra grein
fyrir því.
—o—
Margt fleira er ástæða til að
rekja úr efni þessa frumvarps,
en rúmsins vegna verður þetta að
nægja. Hér er um ræða stór-
merkilegt mál, sem verklýðssami-
tökin hafa borið fram til sigurs
í harðri baráttu. Og þó augljósir
gallar séu á frumvarpinu, er ekki
ástæða til að taka það of alvar-
lega, því lögin á að endurskoða
að tveim árum liðnum, þegar
nokkur reynsla er af þeim fengin.
Ástæða er til að ætla að í næstu
kosningum efli verkalýðurinn
þingfylgi sitt svo, að hagsmuna
hans verði fullkomlega gætt við
endurskoðunina.
Or bnuni
Afmæli:
Elías Jónasson frá Vindheimi
varð 75 ára 19. febrúar. Hann
fæddist í Mjóafirði, en hefur lengi
átt hér heima.
Jón Lundi Baldursson, spari-
sjóðsstjóri, varð 50 ára 22. febr.
Hann fæddist að Lundarbrekku í
Bárðardal, en hingað fluttist hann
1930.
Einar Jónsson, skipstjóri, varð
60 ára 7. marz. Hann fæddist hér
í bæ og hefur alltaf átt hér heima.
Minningarathöfn
um Herbert Þórðarson, skip-
stjóra, sem týndist með v. s.
Hólmaborg í byrjun fyrra mánað-
ar, fór fram hér í kirkjunni 5.
marz. Var athöfnin virðuleg og
mikill fjöldi mianna viðstaddur.
Daginn eftir fór fram í Eski-
fjarðarkirkju minningarathöfn uffl
Eskfirðingana, sem fórust með
Hólmaborg, þá Jens Jensen, Vil-
helm Jensen og Sigurð Jónasson.
Inflúensufaraldur
Mikill inflúensufaraldur geysar
nú í bænum og hefur fjöldi manns
tekið veikina. Mjög mikið er um
fjarvistir úr skólunum vegna
veikinnar,
Kennsla hefur fallið niður í
gagnfræðaskólanum síðustu daga
vegna mdkilla fjarvista nemenda
og frestað hefur verið 25 ára af-
mælishátíð skólans, sem ráðgerð
hafði verið í kvöld. — í gær var
felld niður kennsla í barnaskól-
anum af sömu ástæðum.
Útvarpsumræður
I fyrrakvöld var að kröfu Sós-
íalistaflokksins útvarpað frá Al-
þingi fyrstu umræðu í Neðri deild
um frumvarp um togaraútgerð og
stuðning við sveitarfélög til at-
vinnuframkvæmida.
Frumvarp þetta er flutt af þing-
mönnum úr öllum andstöðuflokk-
um íhaldsins. -— Er hér um að
ræða hið merkilegasta mál, sem.
ef fram næði að ganga, - mundi
gjörbreyta lífskjörum fólks víða
um land.
Ekki verður málið rakið hér,
þar sem það var vel og skilmerki'
lega gert í umiræðunum og ætla
má að allur þorri lesenda blaðsins
hafi fylgzt með þeim.
Umræðurnar voru í hógvæf'
ara lagi og snerust meira en títt
er um mál það, sem á dagskrá er.
Það vakti athygli margra, að
nú lét enginn ræðumaður orð falú
í þá átt að „kommúnistar" værn
ekki samstarfshæfir. Það hefiT
þó venjulega verið upphaf og end-
ir á öllum ræðum andstæðinga
sósíalista til þessa,