Austurland - 22.01.1965, Blaðsíða 4

4
AUSTURLAND
Neskaupstað, 22. janúar 1965.
Síldarflutningastefnan og hags
munir Austurlands
Um nokkur undanfaiin ár hef-
ur, eins og alþjóð er kunnugt,
mestur hluti sumaraflans á síld-
veiðum fengizt á miðunum út af
Austurlandi, og á síðasta sumri
má heita, að engin veiði hafi ver-
ið annars staðar.
Að óreyndu mætti því ætla, að
stjórnarvöldin beittu öllu sínu afli
•lil að auka afköst síldariðnaðar-
ins á Austurlandi. En svo er ekki.
Furðulegrar tregðu gætir í þeim
málum, og vissulega hefur rikis-
stjórnin notið stuðnings margra
stjórnaramdstæðinga í þessari af-
stöðu.
1 stað þess að efla síldariðnað-
inn á Austurlandi, er nú rekinn
óhemjulegur og sefasjúkur áróð-
ur fyrir kaupum á stórum tank-
skipum til að flytja síldina til
vinnslu á Norður-, Suður- og
Vesturlandi. Og í málflutningnum
skýtur alltaf öðru hvoru upp þeim
tilgangi, að koma í veg fyrir efl-
ingu síldariðnaðarins á Austur-
landi.
Hugmyndin um síldarflutninga
í stórum stíl hefur verið flutt inn
á vettvang Aiþingis líklega af
öllum flokkum í einhverju formi.
Ekki veit ég til þess, að nokkur
þingmaður hafi andæft þeirri
hugmynd, að Austfjarðasíldin eigi
að bjarga við hráefnisskorti og
bægja frá atvinnuleysi í öðrum
landshlutum. Það er eins og and-
óf gegn þessari á margan hátt
fráleitu hugmynd, sé landráð.
Geri ég einhverjum þingmönnum
rangt til, bið ég fyrirfram afsök-
unar.
Meðal þeirra, sem tekið hafa
máJið upp á Alþingi, eru tveir
norðlenzkir þingmenn Alþýðu-
bandalagsins, Björn Jónsson og
Ragnar Arnalds. 1 rökstuðningi
sínum telja þeir það fyrst, að
með þessu mætti draga úr fjár-
festingu í síldariðnaði. Þessi hug-
mynd er ekki vinsamleg í garð
Austfirðinga, sem hljóta að
leggja á það mjög þunga áherzlu,
að fjárfesting í síldariðnaði í
landshluta þeirra verði stóraukin
til hagsmuna fyrir alla aðila.
Allir skilja löngun og viðleitni
þingmanna, og annarra, sem þessi
mál varða, til að sporna gegn at-
vinnuieysi, sem hefur verið áber-
andi mikið á Norðurlandi að und-
anförr.u. En til þess að vinna -búg
á því þarf raunhæfari aðgerðir en
síidarflutninga. Verkamenn á
Norðurlandi væru ekki mikið bet-
ur settir þó nokkru magni af
bræðslusíld væri skipt milli hinna
mörgu og afkastamiblu verk-
smiðja á Norðurlandi. Hinsvegar
mundi fólkið binda of miklar von-
ir við úrbætur við síldarflutning-
ana, og vanrækja að leita þeirra
íáða, sem árangursríkust mundu
reynast, til að vinna bug á erf-
iðleikunuim.
En það er hægt að hugsa sér
aðra leið til að hagnýta afkasta-
getu verksmiðjanna á Norður-
landi, og það er álitamál hvort
við Austfirðingar eigum ekki að
hefja áróður fyrir þeirri leið sem
niótleik við hinum þráláta áróðri
fyrir því, að síldin sé flutt til
vinnslu í aðra landshluta.
Á tímum vinstri stjórnarinnar
var síldariðnaðurinn á Austur-
landi byggður upp fyrst og fremst
með því, að flytja nokkrar verk-
smiðjur að norðan og reisa þær
á Austfjörðum. Þessi tilraun hef-
ur gefizt frábærilega vel og vél-
arnar hafa malað þjóðinni gull í
stórum stíl í stað þess að grotna
niður fyrir norðan. Þessar verk-
smiðjur, sem raunar hafa verið
endurbættar og stækkaðar, hafa
að undanförnu unnið úr miklu
meira hráefni en öll verksmiðju-
báknin í Norðurlandskjördæmun-
um báðum samanlagt.
Og hvers vegna þá ekki að
halda áfram á þessari braut?
Hvers vegna ekki að f-lytja fleiri
verksmiðjur austur? Þær eru
hvort sem er til lítils gagns fyrir
atvinnulífið þar sem þær eru
staðsettað. Það mætti t. d. byrja
á því, að flytja eina þessa verk-
smiðju til Eskifjarðar.
Og það er til annar fiskur en
síld.
Á Austurlandi, en sérstaklega
þó Norðurlandi, er mikið af
frystihúsum, sem vantar viðfangs-
efni langtímunum saman. Við
heyrum stundum háar tölur um
fjölda norðlenzkra verkamanna,
s'em neyðast til að leita sér vetr-
aratvinnu í verstöðunum syðra,
vegna algjörs aflaleysis og þar af
leiðandi atvinnuleysis heimafyrir.
I þessu er sjálfsagt ekkent of
sagt, og við sem munum ástand-
ið á fjórða tug aldarinnar, vitum
vel, hvað leynist að baki þessara
tíðinda.
En á sama tíma er fiskinum
ausið á land fyrir sunnan. Og
þótt aðflutta verkafólkið að norð-
an, veStan og ausitan leggi nótt
með degi, hefur það ekki undan,
og mikið magn af fiski skemmist
mtira og minna.
Hvtnær hefur það heyrzt, að
postular síldarflutninganna hafi
látið sér til hugar koma, að flytja
eitth\að af aflanum til vinnslu í
aðþrengdum sjávarþorpum, til
hagsniuna fyrir fólkið þar og illa
stócid Irystihús? Það er þó síður
en svo fráleitara en síldarflutn-
ingar í stórum stíl.
En stefnan virðist sú, að þegar
um síld er að ræða skuli flytja
Hlutavelta
Kvennadeild Slysavarnarfélags-
ins í Neskaupstað heldur hluta-
veltu n. k. laugardag, 23. jan.
kl. 4 í Egilsbúð. Allur ágóðinn
rennur til kaupa á talstöð.
Á hlutaveltunni verður margt
eigulegra muna, og er að vænta,
að bæjarbúar freisti gæfunnar og
styðji um leið gott málefni.
aflann til fólksins í fjarlægð, en
þegar um þorsk er að ræða, skal
flytja fólkið til fisksins.
Enginn skilji orð mín svo, að
ég fordæmi síldarflutninga milli
landshluta skilyrðislaust. Þeir eru
nauðsynlegir og sjáilfsagðir þegar
meira aflast en hagnýta má í
grennd við veiðisvæðin. En síldar-
flutningar mega aldrei verða að-
a-latriðið. Megin áherzlu ber að
leggja á stórfellda uppbyggingu
síldariðnaðarins á Austfjörðum,
svo hægt sé að draga sem mest
úr flutningi síldar í aðra lands-
Ivluta, en slíkir flutningar hljóta
að vera óhagstæðis og engum
samboðnir, nema Bakkabræðrum.
Stóraukin afkastageta síldar-
bræðslnanna og annarra síldar-
iðjufyrirtækja á Austurlandi, á
að vera aðalatriðið. Síldarflutn-
ingarnir eiga að vera aukaatriði.
B. Þ.
Norrœna
skíðagangan
Eins og frá hefur verið skýrt
hér í blaðinu hófst þessi skíða-
ganga hér í bæ sunnudaginn 4.
jan. Það gerðist ósköp hljóðlega,
enda komu ekki margir þann dag,
þó munu flestir hafa vitað um
þat’a. Síðan hefur verið gengið
hvern sunnudag, en þátttaka
jafnan mjög lítil. Þó hefur skíða-
færi verið mjög gott, og veður
oftast sæmilegt. Sl. sunnudag var
t. d. skínandi skíðafæri, svo ao
óvíst er að annað eins gefist síð-
ar.
Til þess að koma nokkurri
hreyfingu á gönguna, var nem-
endum barnaskólans gefið frí sl.
mánudag og allir sem tök höfðu
á kvaddir í gönguna. Börnin
brugðust vel við kallinu, því að
þann dag gengu 118 en áður
höfðu nokkur lokið göngunni, svo
að alls hafa nú 135 nemendur
skólans gengið 5 km, eða um 66%.
Margir þeirra sem eftir eru,
eiga auðvelt með að ljúka göng-
unni, en gátu ekki lokið henni
þennan dag, aðallega vegna skíða-
leysis. Takmarkið er, að 162 börn
þreyti gönguna, en þá hafa þau
gengið samanlagt vegalengd sem
svarar þjóðleiðinni frá Neskaup-
stað til Reykjavíkur.
Þessi skíðadagur í skólanum
jók mjög áhuga barnanna og ég
trúi ekki öðru en það hafi einnig
vakið áhuga hjá öðrum. Og nú
er ekki eftir neinu að bíða. Ljúk-
ið göngunni sem fyrst. Það er
ekki víst að snjór lialdist hér á
láglendi í allan vetur.
Eins og áður hefur verið aug-
lýst er gengið alla sunnudaga á
tímanum 10—12. Flestir geta
reiknað með, að gangan taki um
eina klukkustund eða vel það, og
ættu því að koma um 10 leytið.
Gengnir eru 2 hringir og hefst
gangan hjá gagnfræðaskólanum.
Ef annar tími henitar betur, þá
eru möguleikar að sækja um það
við trúnaðarmann, Þóri Sigur-
björnsson. G.Ó.
Síldarverksmiðja ó Djúpavogi
Áður hefur verið frá því skýrt hér í blaðinu, að mikill áhugi
væri á Djúpavogi fyrir byggingu síldarverksmiðju þar á staðn-
um og að unnið væri að söfnun hlutafjár.
Nú hefur blaðið fregnað, að tekizt hafi að fá nauðsynlega
fyrirgreiðslu til byggingar bræðslu á Djúpavogi, þrátt fyrir
augljósa, en lítt skiljanlega tregðu stjórnarvalda til að greiða
fyrir byggingu síldarverksmiðja á Austurlandi.
Bræðsla á Djúpavogi verður án efa mikil lyftistöng fyrir
þorpið og nágrannasveitir.
Afköst þessarar bræðslu verða ekki mikil, aðeins 1000 mál á
sólarhring, en mjór er mikils vísir. Og aðstaða til síldarsölt-
unar verður allt önnur og betri.
Þá mun einnig verða byggð verksmiðja á Þórshöfn, en hætt
við fyrirhugaða verksmiðjubyggingu á Raufarhöfn.
Á Seyðisfirði er hafin bygging nýrrar verksmiðju. Að henni
munu standa það fjársterkir aðilar, að þeir eru lítt upp á náð
ríkisvaldsins komnir.
Stöðfirðingar hafa, eins og kunnugt er, mikinn áhuga á að
koma upp síldarbræðslu, en hafa litla áheyrn fengið. Þó munu
þeir hafa fengið vilyrði fyrir bræðslu á næsta ári.
Hreppsnefndin á Eskifirði, sem árum saman hefur barizt fyr-
ir því, að fá aðstoð til að byggja síldarverksmiðju, mun enn
enga áheyrn hafa fengið og má það furðulegt heita.
Ekki mun verða af fyrirhugaðri verksmiðjubyggingu í Nes-
kaupstað að sinni, en þeir, sem að þeim fyrirætlunum standa,
munu þó ekki af baki dottnir.