Austurland - 31.01.1969, Blaðsíða 4

4
AUSTURLAND
Neskaupstað, 31. janúar 1969.
Fœreyjar
Samið hefur Gils Guðmunds-
son. — Bókaútgáfu Menn-
ingarsjóðs, Bvík 1968.
Fyrir réttum 20 árum :hóf
Menningarsjóður útgáfu ibóka-
flokks undir samheitinu „Lönd
og lýðir“.
Ólafur Hansson, þáverandi
menntaskólakennari, reið á vaðið
með bókinni Noregur, og er það
talið 1. bindi flokksins. Síðan hef-
ur nær ár hvert 'komið eitt bindi
og hefur dyggilega verið staðið
við þau fyrirheit er gefin voru í
upphafi og iþó líklega heldur bet-
ur, því að ráðgerð voru 20 bindi,
en munu verða eitthvað fleiri.
Eins Cig nafnið bendir til er
þetta fræðslurit um lönd og lýði
og hefur að geyma mikinn fróð-
leik um það efni. Margt í fyrstu
bókunum er eðlilega úrelt orðið,
en þar er einnig mikið um sígild-
an fróðleik og í heild er þessi
flokkur yfirgripsmesta safn fræði-
bóka um lönd og þjóðir, sam út
hefur komið á íslenzku.
Yfirleitt hafa mér þótt þessar
bækur heldur Iþurr lesning og
jafnvel óþarflega leiðinleg. Þó eru
til undantekningar. Ég minnist
sérstaklega XVI. bindis um Róm-
önsku Ameríku í samantekt
Bjarna Benediktssonar frá Hof-
teigi. Sú bók er rituð af mikilli
snilld og er bráðs’kemmtileg.
Bckin um Færeyjar, sem Gils
Guðmundsson alþingismaður hef-
ur tekið saman, er mikið rit, yfir
200 b’s. og 64 myndasíður að
auki, þannig að samanlagt verður
þetta meðal stærstu bókanna í
flokknum um einstök lönd. Er
það vel við eigandi að næstu ná-
grönnum ok’kar sé sýnd sú rausn-
arsemi.
Efnisyfirlit gefur góða hug-
mynd um, hvað tekið er til með-
ferðar:
Landið.
Saga.
Þjóðlíf.
Menning.
Færeysk tunga.
Bókmenntir.
Listir og vísindi.
Atvinnuvegir.
Stjói'nun.
Samskipti Færeyinga og Islend-
i.nga.
Einstakir landshlutar.
Ég ætla mér ekki að fara að
cndursegja eða birta útdrætti úr
þessu mikla riti. Rúm þessa litla
blaðs leyfir það ek'ki.
En það er skemmst af að segja,
að ég las þessa bók með mikilli
áfergju. Hvorl tveggja er, að allt,
ssm ritað er um Færeyjar vekur
forvitni mír.a og að bókin tekur
mann strax sterkum tökum og
það er s'koðun mín að þetta sé
meðal beztu bókanna í þessum
I flokki.
Öðrum fremur ættu Austfirð-
ingar að fagna þessari bók. Þeir
hafa á lionum ái'atugum og jafn-
vel öldum átt meiri samskipti við
Færeyinga en aðrir landar. Vin-
skapur og ættarbönd fléttast þar
saman.
Það er margt, sem á hugann
sækir að lestri loknum,
Mér er efst í huga barátta
smáþjóðar fyrir sjálfstæði og
þjóðlegri menningu.
Það er alveg furðulegt, hve
Danir hafa verið skilningslausir á
liðnum öldum gagnvart þjóðlegri
menningarbaráttu Færeyinga. Við
fengum að reyna sitt af hverju
úr þeirri átt, en þó virðist mér,
að Færeyingar hafi verið enn verr
leiknir. Kannski af því að þeir
voru aðeins minni.
En þjcðleg menningaibarát.ta
Færeyinga er öðru fremur sagan
um neistann, sem aldrei deyr
og sagan um afburðamennina, sem
alltaf koma fram á sjónarsviðið,
Hvað er
Frá Eiðum
Eiðum, 29. janúar — ÁH/HG
Flensufaraldur
Inflúensa hefur herjað hér lijá
okkur í meira en hálfan mánuðj
og flestir staðarbúar veikzt af
henni. Hefur hún truflað mjög
kennslustörf, bæði í Alþýðuskól-
anum og Barnaskólanum, einkum
í síðustu viku. Lá við að kennsla
félli með öllu niður í 4—5 daga,
þar eð aðeins örfáir kennarar
voru uppistandandi og bekkirnir
liálftómir. Nú eru flestir á bata-
vegi, en margir þó enn slappir og
slæptir eftir veikindin, en þessi
sýki hefur birzt o’kkur í margvís-
legum myndum. — Hugmyndin
er annars að hefja miðsvetrarpróf
eftir næstu helgi.
Flensan hefur hins vegar nær
ekkert breiðzt út af staðnum. Á
Egilsstöðum kom hún aðeins við
í einu húsi til þessa, á Hallorms-
stað hefur hún verið í Barna- og
unglingaskclanum, en mjög lítið
í Húsmæðraskólanum, og þess ut-
an hefur hún aðeins verið á
tveimui- bæjum á Héraði: Melum
í Fljctsdal og Brennislöðum í
Eiðaþinghá. Skýringin á þessari
tafscmu yfiri'eið flensunnar er
fyrst og fremst atorka Þorstsms
Sigurðssonar, héraðslæknis, við
að stemma stigu við útbreiðslu
hennar. Eiðar hafa til dæmis ver-
ið í sóttkví um langan tíma, og
allii- þeir, sem ekki hafa tekið
veikira hér, eru illa séðir utan
staðarins.
Tíðarfar og blót
Veður var allrisjótt upp úr há-
tíðunum fram um miðjan janúar,
en síðan gerði Ijómandi gott veð-
þegar hættan er mest, blása lífi
í glæðurnar og kveikja á kyndl-
inum. Þessa baráttu rekur 'höf-
undurinn í alllöngu máli og
glöggu.
Þá er atvinnusaga Færeyinga
ekki síður lærdómsrík og athygi-
isverð og sýnir glögglega hve at-
vinnuleg endurreisn er nátengd
þjóðlegri vakiningu.
Eins og að líkum lætur, er fær-
eyskri tungu helgaður ríflegut
þáttur. Bent er á, að þetta er eina
erlenda tungumálið, sem íslend-
ingar geta lesið fyrirhafnarlítið
án sérstaks náms. Jafnframt er
það undirstrikað, að færeysk
tunga er algjörlega sjálfstætt
mál, en ekki afbökun eins eða
amiars.
En ekki meira um það. Ég vildi
aðeins vekja athygli á þessari
bók, hvet.ja alla til að lesa hana.
Hafi höfundur þökk fyrir verk-
ið.
Gunnar Ólafsson.
í fréttum?
ur, þangað til núna, að það er að
gera einhvern rudda.
Þorrablóti okkar hefur verið
margfrestað vegna flensunnar.
Upphaflega átti að halda það
þann 18. janúar, það er viku áður
en þorri gékk í garð, og er það
miðað við nemendaskiptin í
Barnaskóla.num, þar sem blótið
er haldið. Nú eru horfur á, að
þetta dragist fram á góu. Hins
vegar var þorrablót á Egilsstöð-
um um síðustu helgi og um 'hina
næstu mun verða blótað í Valla-
hreppi og ef til vill víðar.
Annars er ég heldur snauður
af fréttum um þessar mundir
sökum eir.angrunar. Þó hef ég
hitt nokkra bændur að undan-
íörnu, og er heldur gott í þeim
hljóðið, láta vel af tíðarfari og
skepnuhöldum.
Fluttir í Hlokft
Þegsr Skíðasamband Islands
flutti menn á milli flokka í haust,
voru fjórir Austfirðingar fluttir
úr B-fiokki upp í A-flokk í Alpa-
greinum. Þeir eru:
Þorvaldur Jchannsson og Ólaf-
ur R. Ólafsson, Seyðisfirði, og
•Jens Pétursson og Þorleifur Ól-
afsson, Neskaupstað.
Æskan
Januarhefti barnablaðsi.ns Æsk-
an er komið úl mjög fjölbreytt að
efni og vandað að frágangi að
venju, og prýtt fjölda mynda.
Æskan er sérlega vandað og efl-
irscknarvert lesefni fyrir börn og
unglinga og ætti að vei'a til á
hverju barnaheimili — og er það
ef lil vill. A. m. k. er upplagið
stórt — víst 16.000.