Birtingur - 02.01.1954, Blaðsíða 14

Nýtt Ijóðskáld
Ég kveð þig maður meðan dauðinn slær
og myrkum höndum vofir yfir þér
og hvöttum ljá um Jífsins akur fer
og litar hauðrið blóði fjær og nær_
Jón Óslcar sendi nýlega frá sér fyrstu Ijóða-
bók sína, Skrifað í vindinn (Heimskringla
1953. Prentsmiðjan Hólar h.f.).
Eg man ekki eftir að hafa lesið jafngóða
frumsmíð eftir íslenzkt Ijóðskáld síðan Kvæði
Snorra Hjartarsonar komu út 1944. I bókinni
eru 32 Ijóð. Tvö þeirra læt ég mér fátt um finn-
ast: Ljóð í október 1946 og Árið 1942 kvatt.
Húsbygging er hnyttið Ijóð, en ekki að sama
skapi frumlegt. Hin eru mér hvert öðru kærara
og því geðfelldari sem ég les þau oftar.
í ljóðum Jóns Óskars er mikil mannleg
hlýja, rík samúð með öllu veiku og varnarlitlu
lífi: Ég heyri regnið falla, Ljóð á stríðstíma,
Lítið barnaljóð,
I.
A GOTUNNIÞARNA
Á götunni þarna fann ég kulvíst barn
og sagði Vermdu þig í örmum mínum
Ég er sá sem fór í gær og kom
í morgun ég er sá sem vissi og veit
að vorið hlær í kvöld í augum þínum
Og mjúkir lófar finna yl og kuldinn
er burt af þessum vegi lífið hlustar
á hjartslátt þinn og ég sem fann þig áðan.
Ástin er móðir allra þessara ljóða og miklu
fleiri: Ég sagði við þig, Blómljóð, Málverk,
Þýðlega, Man ég er hún gekk framhjá, Þetta
bjarta hús, Bros í myrkri, Næturvín, Nóttin og
vegurinn eru öll ástarljóð, einlæg, björt og
fáguð, oftast vakin af söknuði, þrá eða draum-
um:
BROS í MYRKRI
Gegnum myrkrið sem mig hjúpar
finn ég bros þitt og ég horfi
gegnum myrkrið og ég teygi
hendur mínar eftir þínum
hvítu höndum gegnum myrkrið
og þú leggur yfir mínar
grófu hendur hendur þínar
og ég sakna þess að elska
og ég vakna því að bros þitt
gegnum myrkrið sem mig hjúpar
var minn draumur allra nátta.
(„Sakna þess að elska“ kemur mér eitthvað
spánskt fyrir sjónir, og kann ég þó ekki illa við
það á þessum stað).
Mörg ljóðanna eiga upptök í djúpri ættjarð-
arkennd skáldsins: Haustkvæði um ísland, Út-
lend skip, Varið ykkur hermenn, ísland í sept-
ember 1951, Lindin og fólkið, Þá rísa þeir upp,
Og dagur rís, Hermenn í landi mínu eru öll ort
til íslands eða málstað þess til varnar — sum
kvíðadimm, en flest heit ástarljóð til lands og
þjóðar, varnaðarorð til fólksins á hættustund,
einarðlegt uppgjör við landræningjana og
þjóna þeirra, fagnandi siguróður þess sem trúir
á mannúð og réttlæti og þekkir mátt hins frið-
sama iðjumanns og menningar hans. Ótalið er
það ættjarðarljóðið sem snertir mig dýpst —
kannski bezta ljóð bókarinnar:
LANDIÐ
Þegar ljósið kemur til mín
gegnum myrkur langra daga
og ég vakna og ég horfi
yfir land mitt er það kemur
og ég horfi á land mitt rísa
gegnum myrkur langra daga
sé það rísa landið hvíta
Og það rís með opinn faðminn
og ég heyri rödd þess segja
Ég sem hélt ég ætti að deyja
Og það rís í nýju ljósi
og ég heyri í nýju ljósi
rödd þess hvísla morgunbjarta:
, Nú slær aftur fjallsins hjarta.
— Nú slær aftur fjallsins hjarta. Þetta traust
er alls staðar nærri í ljóðum Jóns Óskars: að
til séu eilíf verðmæti sem standist hverja raun:
að listir, mannúð, frelsi, ást — hið skapandi líf
— lifi, þótt öll myrkraöfl heimsins sameinist
um að tortíma því. Vögguþula, Þó mjöllin
14
BIRTINGUR