Ingólfur - 22.05.1944, Blaðsíða 2

2
INGÓLFUR

Jónas Guðmundsson:
INCÓLFUR
Útgef.: Nokkrir ÞjóíSveldissinnar
Ritstjóri:
HALLDÓR JÓNASSON
(símar: 2802 og 3702)
Afgreiðslusími: 2923
— INGÓLFUR kemur út á hverj-
um mánudegi og aukablöð eftir
þörfum. Missirisverð kr. 12,00, i
lausasölu 35 aura.
Prentsmiðja Jóns Helgasonar
FYLGIST MEÐ!
LESIÐ BLAÐ
ÞJÓÐVELDISMANNA
í stjórnfari landsins
standa nú fyrir dyrum gagn-
gerðar breytingar. -— Um
það eru allir sammála.
En menn verða varla sam-
mála þegar í stað um það
hverskonar breytingar skal
gera á stjórnarskrá landsins.
Átökin verða á milli flokk
ræðisins og þjóðræðisins —
eða nánar tiltekið á milli ein
ræðis og lýðfrelsis (ekki lýð-
ræðis). Því að flokkræðið
er í eðli sínu einræðiskennt
og endar alltaf í hreinu ein-
ræði.
Flokkarnir munu haga til-
lögum sínum svo, að þær
sýnist stefna í lýðfrelsisátt,
án þess að þeir sjálfir missi
þó völd sín og áhrif.
Þeir sem ekki lesa ING-
ÓLF, sem nú er einasta blað
Þjóðveldisstefnunnar, geta
alls ekki fylgzt me8 þessum
átökum, né notið stuðnings
til að forðast þær snörur
sem ætla má að flokkarnir
leggi nú fyrir vald þjóðar-
innar og lýðfrelsið í landinu.
Við samningu lýðveldis-
stjórnarskrárinnar gafst
flokkunum kostur á að sýna
hollustu sína við þjóðfrelsið.
Þjóðin heimtaði að fá að
eiga forsetann. Flokkarnir
þorðu ekki að neita henni
um það, en settu krók á móti
bragði og gerðu þennan ein-
asta málsvara þjóðarheildar-
innar valdalausan!
Þetta gefur bendingu um
afstöðu flokkanna gagnvart
þjóðinni.
Þeir sem ekki höfðu lesið
blað Þjóðveldismanna, hafa
hlotið að furða sig á því
hversu óvenju viðbragðs-
fljót þjóðin var í kröfum
sínum um forsetakjörið. En
þeir sem höfðu lesið Þjóð-
ólf, vissu að aldan var frá
honum runnin.
Samskonar álirif eiga nii
vonandi eftir að streyma út
frá INGÓLFI ef flokkunum
tekst ekki annaðhvort að
Hvad
I enskum og amerískum
blöðum er nú meir og meir
rætt um fyrirætlanir Rússa
í framtíðinni og koma þar
ýmsar skoðanir fram svo sem
vænta má. Þrátt fyrir hinar
miklu ráðstefnur í Moskva
og Teheran á s. 1. ári, þar
sem Rússar og Bandamenn
reyndu að samræma stríðs-
sjónarmið sín, virðist allt
enn í lausu lofti um það,
hvað við muni taka, þegar
Hitler liefur verið brotinn á
bak aftur, og um það eitt
sýnist hafa fengizt fullt sam-
komulag milli Rússa og Eng-
ilsaxa, að ráða niðurlögum
nazismans sameiginlega og
láta þau ágreiningsefni, er
upp hljóta að koma síðar,
bíða á meðan, og mun flest-
um þykja það hyggilegt.
Margir gera ráð fyrir, að á
þessu ári — 1944 — muni
það takast, með sameiginlegu
stríðsátaki Rússa og Engil-
saxa, að brjóta Þýzkaland á
bak aftur og er þá að von-
um að menn spyrji: Hvað
ætlast Rússar þá fyrir í
framtíðinni? Bæði Bretar og
Bandaríkjamenn hafa þegar
látið í ljós í höfuðdráttum
skoðanir sínar um, hvað þeir
ætlast fyrir eftir stríð, en
það hafa Rússar ekki gert.
Ummæli Smuts.
I nóvember s.l. hélt Smuts
forsætisráðherra Suður-Af-
ríku, ræðu, sem mikla at-
hygli vakti, og lét þá svo um
mælt m. a., „að Rússland
væri hinn nýi risi í Evrópu,
sem stikaði nú yfir megin-
landið í vestur átt“.
Smuts sagði ennfremur:
„Allir verða að gera sér þao
ljóst, að hin „gamla Evrópa'4
er liðin undir lok. Gamla landa-
bréfið liefir þegar verið brotið
saman og verið er að breiða úr
öðru nýju í þess stað. Vér skul-
um gera oss það fyllilega ljóst,
að oss er mikil þörf skapandi
svelta hann í hel eða banna
útgáfu lians, eins og þeir
banna Þjóðveldismönnum
(en aftur á móti ekki Kom-
múnistum) að láta til sín
heyra í útvarpinu.
INGÓLFUR mun nota sér
prentfrelsið á meðan það
varir, ekki eingöngu til þess
að heimta þjóðarvaldið inn
í þing og stjórn, heldur einn-
ig til þess að standa á verði
fyrir því að hin nýja þjóð-
veldisstjórnarskrá verði í
heiðri höfð og stranglega
haldin þegar hún er gengin
í gildi.
ætlast
hugsunar og að oss er lífsnauð-
syn að losna algjörlega við ýms
gömul og úrelt sjónarmið, áð-
ur en við rötum rétta leið um
hið nýja meginland Evrópu,
sem nú er að opnast fyrir aug-
um vorum. Lítið aðeins eitt
augnablik á það, sem þegar
hefir skeð og líkurnar fyrir því
sem verður, þegar Hitler hefir
verið sigraður: Þrjú af stór-
veldum Evrópu munu þá verða
liðin undir lok (Frakkland, It-
alía og Þýzkaland) og eftir
verða í Evrópu aðeins tvö stór-
veldi — Bretland og Rússland“.
Smuts sagði ennfremur:
„Þegar vér virðum fyrir oss
allt það, sem gert hefir verið
í Rússland síðustu 25 árin og
sjáum hina óskiljanlegu og stór
kostlegu endurreisn, sem þar
hefir átt sér stað á ýmsum svið-
um, getum vér aðeins kallað
það fyrirbæri, sem enga lilið-
stæðu á sér í allri sögu mann-
kynsins.
Af þessu megum við ráða
það, að hrun og máttleysi meg-
inlandsríkjanna skapar Rúss-
landi þá aðstöðu, að það verður
mestu ráðandi á meginlandi Ev-
rópu í stríðslokin þar. En mátt-
ur Rússlands mun ekki aðeins
verða stórkostlegur við reikn-
ingsskilin í Evrópu, heldur
mun hann verða enn meiri við
reikningsskilin í Asíu, þegar
Japanska keisaradæmið hefir
gengið „veg allrar veraldar“, og
það „jafnvægi“, sem af völdum
þess hefir ríkt í Austurálfu, er
úr sögunni. — Utan Evrópu
verður þá aðeins til eitt stór-
veldi — Bandaríki Norður-Am-
eríku“.
Þessi ummæli hins merki-
ingja, hljóta að vekja menn
lega manns, Smuts hershöfð-
til umhugsunar. Af þeim má
ráða það, að hann lítur svo
á, að eftir styrjöldina verði
Rússland ekki aðeins mestu
ráðandi á meginlandi Ev-
rópu, heldur einnig í Asíu.
Hljóti Japan lík örlög og
Þýzkalandi sýnast fyrirbúin,
hlýtur það að styrkja Rússa
svo í Asíu, að þeir verði þar
einnig mestu ráðandi. Að ó-
friðnum loknum verður því
ástandið það, að annars veg-
ar verða hin engilsaxnesku
stórveldi, Bretland og Banda
ríkin, en hins vegar Rússar
mestu ráðandi í Evrópu og
Asíu. Þeir, sem halda að hin
gömlu stórveldi, Þýzkaland,
Frakkland og Italía — og í
Asíu Kína — verði endur-
reist á ný, fara áreiðanlega
villtir vegar. Þeim mun aldr-
ei búinn sá stórveldissess
framar, sem þau áttu áður,
og því er öllum réttast að
horfast nú þegar í augu við
þá staðreynd, að hinar stór-
kostlegustu breytingar eru
Rússar
nú fram að fara, er sópa í
burtu öllu því sem var, bæði
í flokkaskiptingu innan
ríkja, ríkjaskipulagi og ríkja-
skiptingu þeirri, sem verið
hefir.
Ummæli Hore Belisha.
Einn þekktasti stjórnmála-
maður Breta og fyrrverandi
ráðherra, Mr. Hore Belisha,
skrifaði 6. febr. s. 1. grein,
sem heitir „The Meaning of
Soviet Political Changes“.
Greinin er skrifuð í tilefni
yfirlýsingar Molotovs um
„sjálfstæða“ utanríkispólitík
og sjálfstæðan her hinna 16
soviet-lýðvelda. Honum far-
ast orð á þessa leið:
„Rússland liefir enn einu
sinni komið veröldinni á óvart.
Á síðustu 12 mánuðum hefir
Stalin komið á í Rússlandi
breytingum, sem hafa grund-
vallarþýðingu fyrir framtíðina.
„Komintern“ (Alþjóðasam-
band kommúnista), sem stofn-
að var 1929, til þess að vinna að
byltingu í öllum löndum lieims,
var lagt niður á einni nóttu.
Alþjóðasöngurinn (Internation-
ale) liefir verið afnuminn sem
þjóðsöngur Rússa, en í staðinn
settur „þjóðlegri“ rússneskur
söngur. Grísk-kaþólska kirkju-
ráðið, sem verið liefir í útlegð
í 25 ár, hefir verið endurvakið
og gert að yfirstjórn allra grísk-
kaþólskra kirkjudeilda í Ev-
rópu og nú síðast hefir því ver-
ið lýst yfir, að hvert hinna 16
sovét-lýðvelda skuli taka upp
sjálfstæða utanríkisþjónustu og
hafa sjálfstæðan lier, sem að
vísu — ef til styrjaldar kemur
— sé deild í hinum sameigin-
lega „rauða lier“ Sovét-ríkj-
anna“.
Hore Belisha segir enn-
f remur:
„Hvað boða þessar breyting-
ar? Á þær ber að sjálfsögðu
ekki að líta hverja fyrir sig sem
sjálfstæðar aðgerðir og öðrum
óviðkomandi, heldur sem stig
í þeirri þróun, sem farið hefir
fram í Rússlandi síðan í nóvem-
ber 1917, er Bolsévíkar steyptu
keisarastjórninni, og enn er að
fara þar fram. Af ummælum
Molotovs um „liin 16 lýðveldi41
er augljóst, að með eru talin
þau fimm lönd og héruð, sem
Rússar fengu umráð yfir eftir
vináttusáttmálann við Hitler,
þ. e. Eistland, Lettland, Litliau-
en, Karelo-Finnland og Bess-
arabía-Moldavia. Ekkert. þess-
ara landa var liluti af Sovét-
lýðveldunum fyrir stríðið. Vafa
laust er tilboðið um rétt til að
ganga úr sambandinu ekki
meint sem livöt til að gera slíkt,
lieldur sett til að sætta fólkið
í þessum ríkjum við innlimun-
ina. Þessa ráðstöfun má auk
þess efalaust telja sem merki
eða bendingu til hinna ýmsu
lyrlr?
nærliggjandi ríkja unt að leita
sér styrktar og öryggis með því
að gerast meðlimir í Sovétríkja-
sambandinu. Þessi breyting á
skipulagi Sovét-Rússlands er
því mjög líkleg til þess að liafa
miklu víðtækari afleiðingar á
ríkjaskipan Evrópu, er ' áritt
líða, en nokkum mann nú órar
fyrir“.
Ummæli
Dorothy Thompson.
Merkileg eru einnig um-
mæli liinnar þekktu Dorothy
Thompson, er liún við hafði
í Sunday Chronicle 6. febr.
s. 1. í tilefni af yfirlýsingu
Sovétstjórnarinnar um sjálf-
stæða utanríkisþjónustu
hinna einstöku lýðvelda Sov-
étríkjanna. Henni farast orð
á þessa leið:
„Margar tilgálur eru uppi um
það, hvað fyrir Rússum vakir
með þessari breytingu. Ein er
sú, að skipting rauða hersins í
deildir milli liinna einstöku
ríkja bendi á, að Rússar séu að
búa sig undir langvarandi frið,
því venjan sé, að þegar ríki
liyggja á ófrið, sameini þau lier
styrk sinn en sundri honuni
ekki. önnur er sú, að þessi
breyting boði stórkostlega póli-
tíska útþenslu (expansion),,
sem Rússar hyggi á, og er slíkt.
miklu líklegra. „New York
Times“ segir t. d., „að liið nýjai
fyrirkomulag megi skoða sem
einskonar tilboð um að gerast
meðlimir í Sovét-ríkjasamband-
inu sem sjálfstjórnarríki undir
öðrum skilyrðum en verið
hafa“. Mín skoðun er sú, að
breytingin sé fyrst og fremst
gerð til þess að gera Sovét-sam-
bandið meira lokkandi fyrir
þau ríki, sem í fjármálum og
skipulagsháttum hallast að só-
síalistiskri stefnu í stríðslokin,
en mundu hafna inngöngu í
slíkt samband ef það kostaði
þau að varpa fyrir borð utan-
ríkisþjónustu sinni, þjóðfána
og öðrum sjálfstæðum þjóðar-
einkennum.
Það er ýmislegt í hinu nýja
utanríkisskipulagi Rússa, sem
minnir á eða líkist því, sem
er í Brezka ríkjasambandinu,
og það hefur leitt til þess, að
margir hafa látið sér detta í
hug, að þessi umbreyting,
fræðilega séð að minnsta kosti,
væri liugsuð til þess að opna
þeim þjóðum leið inn í Sovíet-
ríkjasambandið, sem byggðu
lönd er lægju jafnvel langt frá
Rússlandi á svipaðan liátt og
t. d. Ástralía nú tilheyrir
brezka heimsveldinu, þó hún
liggi langt frá Stóra-Bretlandi.
Ummyndun sterks sambands-
ríkis í lauslegra ríkjasamband,
er í raun réttri, — liver svo
sem tilgangurinn með þessu er,
— sköpun skipulags, sem nýj-
um, sósialiskum ríkjum gæti
fundist þau eiga lieima í og
gætu því orðið meðlimir í eða
liluti af, þó þau lægju fjarri
Frli. á 4. síðu.