Ingólfur - 22.05.1944, Blaðsíða 4

4
INGÓLFUR
SVEFNLEYSI
Frh. af 3. sí3u.
úr svefnþörfinni með því að
veita djúpan og friðsælan svefn.
Unglingar og þó einkum
hörn þurfa meiri svefn en fólk
á miðaldri. Þó virðast tilraun-
ir sýna, að flestir unglingar
verði dasaðir af svefni, er fei
fram úr 9 klukkustundum. Fólk
á öllum aldri, er þjáist af tauga
þreytu, þarf meiri svefn en
almennt gerist. Og hermenn,
sem liafa beinlínis uppgefist á
taugunum, eru læknaðir með
því, að þeim er haldið sofandi
með svefnmeðulum í 10—12
sólarhringa samfleytt, að því
undanteknu, sem þeir þurfa til
að matast og annara þarfinda.
(Að nokkru úr Science Dig-
est, desember 1943).
Hvað ætlast Russ-
ar fyrir
Frli. af 2. síðu
Rússlandi — jafnvel í öðrum
heimsálfum!“
Þessi tilgáta Dorothy
Thompson er hin athyglis-
verðasta, ekki sízt í ljósi
þeirra staðreynda, sem síðan
þetta var ritað, hafa birzt,
svo sem í viðurkenningu
Badoglíostjórnarinnar, samn
ingsins við Noreg o. fl.
Niðurl. í næsta blaði.
Samtryggíng
stéttanna
Frh. af 1. síðu.
standa saman sem einn maður
til þess að geta fullnægt, eigi
aðeins skuldbindingunum út á
við, heldur og almennum kröf-
um þjóðarinnar sjálfrar til að
geta lifað menningarlífi. —
Þessa sömu þörf, að sameina
liverja þjóð í eina úrjúfanlega
starfsheild, voru menn famir
að skilja einnig fyrir stríð.
En sama ómenningaraðferð-
in var nær alltaf notuð: — að
þjappa þjóðinni saman utan
frá með sjálfteknu einræði og
utanstjórn. En slík aðferð
skapar nær óþolandi ástand
lijá öllum þjóðum, sem eru
frelsinu vanar. Það kveikir log-
andi hatur og tortryggni á milli
almennings og liinna einræði-
legu „stjórnarþýja”, sem menn
kalla svo.
★
Sem betur fer stendur oss ls-
lendingum það enn opið að
leysa hinn þjóðskipulega vanda
vom á fagran hátt og eðlilegan
með þjóðræðilegri innan-
stjórn: — ríkisvaldi, sem þjóð-
in í einni lieild setur sér sjálf
og endumýjar sjálf.
Slíkt skipulag er það eina,
sem allar atvinnustéttir þjóðar-
innar geta verið þekktar fyrir
að þola.
Það er í sjálfu sér skiljanlegt
að beitt sé bæði kröfum og
skrúfum í því þjóðfélagi, sem
alls ekki byggir fyrirkomulag
sitt á rétti, heldur á togstreitu
og stríði um völd og yfirráð,
32) INDIGO
„Hún kannaðist ekkert við bolla með tvennum undir-
skálum“, hélt Judith áfram. „Ég hélt, að tvennar undir-
skálar væru í öllum viðhafnarsettum. En ég varð að út-
skýra það rækilega fyrir henni, að þegar kaffinu væri
hellt á dýpri skálina til kælingar, væri bollinn settur á
þá grynnri á meðan, til þess að setja ekki far í dúkinn.
En á Kúba eru kannske ekki notaðar tvennar undir-
skálar“.
„Þú hefur líklega kunnað skil á tvennum undirskál-
um, þegar þú komst frá Connecticut“, sagði Philip rólega.
„Já, en Philip, við vorum bara bændafólk eins og geng-
ur og gerist og lifðum mjög fábrotnu lífi“.
Pliilip svaraði fáu til, sagði eitthvað um indigo og
negrana og hleypti framúr til að gefa fyrirskipanir við-
víkjandi hinum nýkeyptu þrælum, sem voru oft róstu-
samir, ef þeir voru margir saman.
„Það verður auðvelt hjá David, þegar hann er upp-
kominn og tekur við ekrunni“, sagði liann við Judith,
þegar liann kom aftur. „Þá verða negrarnir allir inn-
fæddir Ameríkunegrar. Það er erfitt að umgangast þessa
Afríkunegra. Það er aldrei að vita nema einhver þeirra,
sem maður kaupir, hafi áður verið konungur“.
Hún tók eftir, að hann hafði enga löngun til að tala
meira um Dolores, svo að það leið nokkur tími, þang-
að til hún fór aftur að tala um liana. En hún komst að
raun um, að Anglique var ekki mikið gefið um konu
Calebs, þótt hún segði það ekki, og dag nokkurn um
liaustið, er liún var að búast til miðdegisboðs á Silver-
’wood, spurði hún Angelique blátt áfram, hvernig henni
'fyndist Dolores.
„Hún hefur alltaf verið vingjarnleg við mig“, sagði
Angelique á meðan hún klæddi Judith í sokkana.
„Það er ekkert svar“.
Angelique togaði sokkana upp um leggi Judithar. „Já
-----hún gortar ekkert smávægilega, frú Judith, þér
hefðuð átt að láta mig fága þessar skóspennur“.
„Ef það liefur fallið á þær, er of seint að fást um það
núna. Það er ekki tími fyrir þig til annars héðan af en
að setja upp hárið á mér. Eg vil hafa það hátt uppsett
og silkifuglana efst. Hvað áttu við með því að segja, að
hún gorti?“
„Ég vil alls ekki setja út á hvítt fólk“, sagði Angeli-
que og stóð upp.
„Þú ert skynsamari en flest hvítt fólk, og það veiztu
vel sjálf. Riðaðu það utan um vírgrindina og berðu nóg
smyrsli í það, svo að þú þurfir ekki að taka það eins
fljótt niður aftur. Áttu við, að hún búi stundum sjálf
til frásagnir sínar?“
I speglinum sá hún Angelique hlæja. „Miss Juditli,
ég held, að hún gorti, af því að lierra Caleb finnst gam-
an af því. Honum finnst hún óviðjafnanleg“.
„Já“, sagði Juditli hugsi, „það finnst honum sannar-
lega“.
Hún horfði á Angelique í speglinum greiða liárið upp
yfir vírinn. Dolores notaði alltaf spanska kamba í hár-
ið í staðinn fyrir silkimyndir. Kambarnir fóru henni
líka ágætlega, sérstaklega þegar hún hafði uppi á reglu-
legri knipplingaslæðu á markaðinum og sveipaði henni
sem menn neyðast til að taka
þátt í, vegna skorts á sameig-
inlegu öryggi og réttargæzlu.
Þetta borgarastríð, fellur
niður af sjálfu sér jafnskjótt og
þjóðræðisskipulag er komið á.
Enda kemst það ekki á nema
þjóðin hafi þaggað niður í liin-
um pólitíska braskaralýð og
beini öllum sínum kröftum að
því að rækta og vernda óflokks-
bundið og réttlátt ríkisvald,
sem er þess megnugt að Iialda
á hinu rétta jafnvægi og rétt-
aröryggi í landinu.
Vort sanna og eina sjálfstæð-
ismál er nú það, að koma þessu
blutlausa þjóðlega ríkisvaldi á
laggirnar í þingi, stjórn og
dómsvaldi, eins og Þjóðveldis-
menn leggja til — og ekki ein-
ungis það, heldur gæta þess að
engin stétta- eða flokkasamtök
nái nokkurntíma yfirráðum yf-
ir neinni deild þessa þrískipta
ríkisvalds.
Ef þjóðin óskar að reisa við
ríki sitt í landinu á þennan
liátt, þá geta flokkamir ekki
spillt því, þótt þeir að sjálf-
sögðu reyni það.
Og þegar þjóðríkið er komið
á, er grundvellinum kippt und-
an rógi og tortryggni á milli
stétta, kröfur og skrúfur úr
sögunni, en samtraust og sam-
vinna sú liugsjón sem nýtur
verndar bæði allra góðra borg-
ara og andlegra og veraldlegra
stjórnvalda.
yfir kambinn. „Þér viljið liafa fuglana, frú Judith“,
sagði Angelique, „en ekki orustuskipið?“
„Nei, nú eru allir með orustuskip vegna ameríska
stríðsins. Ég vil liafa tvo fugla og hreiður með eggi í.
Þú veizt, hvaða sett ég á við“.
„Já, frú Judith“.
Þegar greiðslunni var lokið, tók Judith liandspegil-
inn og sneri sér. „Þetta fer vel. Ellefu þumlungar?“
„Já, svona hérumbil“, sagði Angelique.
„Það er sagt, að í París sé hárið greitt svo liátt, að
konurnar verði að liggja hnjánum í vögnunum til að
raska því ekki“.
Angelique hló og lagði liárkambana til liliðar. „Þá
ættu ellefu þumlungar að nægja í nýlendunum, frú Jud-
ith“.
Judith var stöðugt á nálum út af Dolores. En er þau
óku upp að húsdyrunum á Silverwood og Dolores kom
lilaupandi í hrifningu út á móti þeim án þess að gæta
nokkurs virðuleiks, gleymdi hún öllum áhyggjum. Hún
var sannarlega mjög hrífandi — nægilega hrífandi til
að kollvarpa hinum heimalningslegu hugmyndum Cal-
ebs um algera einlægni. Og skröksögur hennar voru öll-
um skaðlausar. Þó að henni þætti gaman að ýkja um
skyldmenni sín til þess að tengdafólkinu skyldi finnast
meira til um hana, var það engin höfuðsynd.
Judith leit á Gervaise, sem sat á móti henni fálát og
virðuleg, og velti fyrir sér, hvort henni myndi einnig
finnast Dolores uppgerðarleg. Á heimleiðinni fór hún
með Gervaise í vagni þeirra Purcellhjónanna, því að
Philip og Walter þurftu að tala um sín málefni og óku
í sama vagni, þangað til leiðir þeirra skildu. Þegar vagn-
inn var kominn af stað, varð Judith að orði:
„Gervaise, hvernig lízt þér á mágkonu mína?“
Gervaise yppti öxlum. „Hún er yndisleg ásýndum,
þegar liún hefur munninn lokaðan“.
„Ég átti ekki við það“.
„Jú“, svaraði Gervaise og brosti liæðnislega. „Ég vildi
óska, að hún talaði ensku við mig. Hún talar liræðilega
frönsku“.
Judith játaði, að hún ætti bágt með að skilja liana,
en liún var lieldur ekki góð í frönsku sjálf.
„Hún talar negrafrönsku“, sagði Gervaise. „Og því-
lík orð, sem hún notar. Ég skil ekki, livar hún hefur lært
slíkt orðbragð“.
Judith minnti liana á, að Caleb yrði stundum að grípa
fram í fyrir henni, þegar hún léti sér um munn fara
ensk blótsyrði. „Hún veit ekki, livað orðin þýða, Ger-
vaise“.
Aftur yppti Gervaise öxlum. „Ég er lirædd um, að
hún haldi, að við liérna séum ekki á marga fiska og
liefji því sitt fólk um of“. Hún tók um hönd Judithar.
„En liún er reglulega fríð og aðlaðandi og þú mátt ekki
segja manninum mínum, að ég hafi sagt neitt óvingjarn-
legt um hana. Honum finnst hún alveg töfrandi“.
Juditli lvafði fyrr veitt því atliygli, að karlmönnum
leizt betur á Dolores en konum. Hún ,ákvað að fá nú
Philip til að láta uppskátt, livað lionum í raun og veru
fyndist um hana.
Þegar hún var búin að fara inn til barnanna og bjóða
þeim góða nótt, sagði hún Philip, hvað Gervaise liafði
sagt um frönskuna hjá Dolores. Þau sátu saman í borð-
stofunni yfir vínglösum og kexi, því að þau höfðu ekki
lyst á kvöldmat eftir miðdegisverðinn um daginn. Philip
hlustaði á hana með kynlegu brosi. Hann sat þögull um
stund, hellti síðan í glös þeirra á ný og sagði:
„Judith, hversvegna ertu svona áhyggjufull út af Dol-
ores?“
„Æ, af því hún er svo indæl á margan liátt, Philip,
og mér finnst, að hún muni vera ein af þeim konum,
sem ekki geta neina vörn sér veitt, þegar þær eru í nauð
um staddar-------“
„Hverskonar nauðum?“
„Til dæmis vandræðum, sem hreintrúarmenn eins og
pabbi og Caleb mundu valda, ef þeim rynni alvarlega
í skap“.
Philip færði ljósastikuna, svo að hann sæi liana betur.
„Judith“, sagði hann, „það er nokkuð, sem ekki varðar
mig. En ef þessi unga kona er dóttir aðalsmanns, þá er
ég Indíáni“.
„Philip! Ertu viss um það?“