Eining - 01.08.1949, Blaðsíða 13

EINING
13
Ágústnótt í Flóa
Einn af hinum sjaldgæfu sólskinsdög-
um sumarsins er að búast á fund ald-
anna. Uti fyrir Suðurlandsströndinni,
bar sem himinn og haf mætast, logar
geislabálið á dimmbláum, kvikum bylgj-
um, sem rísa og hníga. Báruhljómur-
inn frá strandlengjum Norðurlandsfjarð-
anna er nú í endurminningunni eins og
ljúfur, fjarlægur undirleikur við gömul
æfintýri um Surtlu í Blálandseyjum, eða
Vilfríði Völufegri, meðan hlýtt er á seið-
þrunginn brimgný úthafsins órólega,
fyrir söndum Suðurlands.
Kvöldfögur breiðir Flóasveitin úr
grænum gróðurklæðum. Lækir og tjarn-
ir glitra í birtu, sem bráðum fer að nálg-
ast rökkur, því að ágústnæturnar eru
dimmar við suðurströndina. Heybands-
lestir ber í hillingar yfir móa og mýra-
fláka og stefna heim að bæjunum. Kýrn-
ar eru líka á leið heim, argar út í kálf-
ana, sem vilja leika sér. Hvarvetna er
fólk við hirðingu úti um engjar eða tún.
Svo rökkvar meira. Brátt er komið næst-
um því almyrkur. En hægur andvari
greiðir skýjaflókana af norðurhimninum
og máninn tekur að skína yfir jörðina.
Stjörnur sjást á blárri hvelfingunni. —
Þetta er eins og í skammdeginu fyrir
norðan; en þar eru síðsumarnæturnar
mikið ljósari en hér, enda þótt dalirnir
séu þröngir og djúpir, og fjallgarðarnir
auki á skuggana.
Okkur, sem erum vanir nábýli við
fjöll og heiðar, finnst mjög ævintýralegt
að dvelja á Suðurlandsundirlendinu, þar
sem fjöll rísa við fjarlægan sjónbaug,
kringum víðáttumikla flatneskju. Og það
er eins og allt verði tærra og hreinna,
en í þrengslunum nyrðra, þó að mýra-
þokan og regnið sletti stundum fáein-
um blettum á ánægjuna, milli Hellis-
heiðar og Eyjafjalla. En heiðrökkur-
nóttin í Flóa drúpir kyrr og blíð eftir
bjartan dag og hlýjan. Smátt og smátt
lýkur önnum bændafólksins. Bæirnir
seiða það heim í hvíldina. A morgun
verður ef til vill góður dagur líka.
Sumir eiga þó dýpri þrá til útiveru
en svefns, svo fögur sem nóttin er og
töfrandi. I mánaljósinu sést greinilega
IV. kafli.
Niðurlagsákvœði.
16. gr. Lög þessi öðlast gildi þegar í
stað og koma til framkvæmda, eftir því
sem skilyrði verða fyrir hendi til að full-
nægja ákvæðum þeirra. Jafnframt falla
úr gildi lög nr. 108 30. desember 1943,
um heilsuhæli fyrir drykkjumenn, svo og
ákvæði annarra laga, er kunna að koma
í bága við ákvæði laga þessara.
Samþykkt á Alþingi 17. maí 1949.
móta fyrir dökkum fjallahringnum. Og
frá einum hnjúknum leiftra háir logar.
Það er Hekla sem brennur. Dimmrauðir
hraunstraumarnir í hlíðum hennar ólga
af ákafa. Hvað er Baugstaðavitinn niðri
á ströndinni að segja? Eru ljósmerki
hans að tala við Heklu? Láttu nú ekki
tunglið heyra!
En tunglið heyrir margt og sér ennþá
fleira. Það hefir séð sögu sveitarinnar
gerast. Það hefir séð Ingólf Arnarson
setja skip sín í Ölfusi og Loft Ormsson
byggja Gaulverjabæ á landnámsöld. —
Það horfir á folaldið og kálfinn, sem
fæddust í gær. Og á morgun kemur
storkurinn með nýjan strák ofan um
reykháfinn hjá bóndakonu, svo að tungl-
ið hafi eitthvað að yfirlíta næstu nótt.
Ekki dylst tunglinu sögurnar um blóm-
álfana í jurtapottunum, sem svífa milli
rósanna og strá friði og hamingju kring-
um sig, þótt þeir séu ósýnilegir. Já, og
alla draumana sér það, um nýja og fagra
sveit, þar sem sláttuvélarnar duna í túni
og þrestir syngja í björkum heima við
bæ.
Og máninn líður. En þessi dásamlega
kyrð! Þetta er suoræn friðarnótt með
norrænu yfirbragði. Geislastafirnir dansa
í loftinu, eins og álfabörn við nýárs-
brennu. Hver stund er lengi að líða og
þrungin helgi. Blærinn hvíslar í sefinu
við tjarnirnar. Og nú fara svanahjómin
úti á engjalæknum að kvaka. Svo hefja
þau sig til flugs. Eg hlusta á lága, blíða
sönginn þeirra hljóma í fjarlægðinni, er
þau svífa með sindurljóma næturgeisl-
anna á breiðu, hvítu vængjabökunum,
norður yfir ása.
Sigurður Draumland.
Sólblettir eða sólargos
Einhvers staðar las eg ósköp leiðin-
lega grein um ,,sólarbletti“, þar var
stöðugt staglazt á þessu orði, sólarblett-
ir ,en aldrei vikið einu orði að því, hvað
þessir blettir væru. Hugsum okkur, ef
allir, sem nú hafa ritað um Heklugos,
hefðu staglazt á Heklublettum. Þurfum
við nauðsynlega að herma allt eftir öðr-
um og kalla sólargosin sólarbletti, af því
að þetta er nefnt á enskri tungu ,,Sun-
spots“, sökum þess, að í sjónaukum
þeirra manna, sem lesa á bókfell himin-
geimsins Iíta sólargosin, eða eftirstöðv-
ar þeirra, út sem blettir.
Eg er hvorki stjörnufræðingur eða
jarðfræðingur, en ég hef lesið lýsingu
sérfróðra manna á þessum mikilfeng-
legu sólargosum. Segja þeir að úðinn frá
þeim geti náð allt að 200,000 km út í
himingeiminn. Þessi sólargos hafi áhrif
á Iíf okkar hér á jörðu, valdi flóðum,
eldgosum, jarðskjálftum, og hafi jafnvel
áhrif á skapferli manna, valdi styrjöld-
um og ófriði.
P. S.
Mestu olíulindir
heimsins
Samkvæmt Reader’s Digest, maí
1949, er mesti olíuforði heimsins undir
botni Maracaibo-vatnsins í Venezuela
og á austurströndu þess. Og félagið,
sem setur heimsmet í olíuframleiðslu,
heitir Creole petroleum Corporation, er
álma af Standard Oil félaginu í New
Jersey, Bandaríkjunum. Creole hefur
námuréttindi í þessum auðugu olíulind-
um Venezuela. Talið er að þar muni
vera næstum hálfur fimmti milljarði
tunna af olíu.
Síðastliðið ár framleiddi þetta félag
230 milljónir tunna af olíu og hagnað-
ist um 200 milljónir dollara. En Vene-
zuela hagnast líka. Stjórnin fær í skött-
um og iðgjöldum félagsins um helming
alls hagnaðarins, og af 20,500 starfs-
mönnum félagsins eru um 19,000 Vene-
zuelamenn. Félagið hefur gefið út yfir-
lýsingu svohljóðandi:
,,01ían í venezuelanskri jörð tilheyr-
ir íbúum landsins, en verður þeim að-
eins nokkurs virði er hún er unnin og
hagnýtt, og breytt í peninga, sem veita
fólkinu betri lífskjör, betra fæði, betri
hús en áður, betra heilsufar, meira ör-
yggi og meiri lífshamingju við störf og
allt félags líf. Við gerum mestu auð-
lindir landsins að mestu tekjulind þess.
Þetta gerir okkur að hluthöfum, þar sem
báðir aðilar leggja sitt til og hagnast
sameiginlega“.
Forstjóri félagsins bendir landsmönn-
um á, að þeir auðgi þjóðina miklu meira
en sjálfa sig. Þegar félagið hafi fyrst tek-
ið til starfa á þessu svæði, fyrir einum
mannsaldri, hafi fólkið verið heilsubil-
að, og að mestu leyti ólæst og menn-
ingarsnautt. í staðinn fyrir léleg hreysi
hafi fólkið nú fengið góð húsakynni,
skóla, sjúkrahús og önnur skilyrði til
menningarlífs og hamingju
Félagið hefur í þjónustu sinni 76
lækna, þeir eru allir heimamenn. Og
allir lögfræðingar félagsins eru einnig
Venezuelamenn. Félagið eflir menningu
starfsmanna sinna og landsmanna eftir
beztu föngum, t. d. fækkaði ólæsum
mönnum í þjónustu félagsins, úr 82 af
hundraði niður í 12 á 10 árum. Á starfs-
svæði félagsins höfðu alls konar pestir
áður völd, malaría, mislingar, tauga-
veiki og ýmsir kvillar, en gegn slíku hef-
ur félagið hafið sigurvænlega sókn og
bætt heilsufar manna stórum, meðal
annars útrýmt að mestu flugunni, sem
útbreiðir malaríuveikina. Félagið gefur
út heilsufræðileg rit, sem er sent á kostn-
að þess til 1700 lækna landsins. Það
er að mörgu leyti fremst í flokki olíufé-
laga heimsins.