Eining - 01.06.1956, Blaðsíða 6

6
EINING
EINING
Mánaðarbla'ö um bindindis- og menningarmál.
Ritsijóri og ábyrgðarmaður: Péiur Sigurösson.
Blaðið er gefið út með nokkrum fjárstyrk frá Stórstúku íslancls
og ríkinu.
Afgreiðsla bess er á skrifstofu blaðsins, Suðurbraut 4, Kópavogi.
Árgangurinn kostar 30 krónur. í lausasölu kostar blaðið 2 krónur.
Sími: 5956.
Ilvað eigum við að
tilhiðýa
Mannkynssagan sannar ekki, að kynslóðir og þjóðir
allra alda hafi getað komizt af án þess að tilbiðja eitthvað,
og oft af miklum ákafa. Þarf ekki annað þessu til sönnunar
en minna á sumar hinna ofsafengnu pólitísku heittrúarstefn-
ur þessarar aldar. Voldug menningarþjóð gerði um skeið
að mestu leyti óheppilega gerðan stjórnmálamann, Hitler
að nafni, að átrúnaði sínum. Voldug þjóð, en auk þess mikill
fjöldi manna víðs vegar um heim, gerði kúgara, sem hét
Stalín, að átrúnaði sínum, en nú steypa hinir sömu menn
honum dauðum í hin yztu myrkur fordæmingar og bera
myndir þessa fyrrverandi dýrðlings þeirra á sorphauga.
í hinni miklu, blóðidrifnu byltingu í Frakklandi báru
menn leikkonu, og hefur verið á orði haft, ekki sem siðleg-
asta, upp að eða upp á háaltarið í frúarkirkjunni í París og
sögðu þjóðinni, að ef hún þyrfti að tilbiðja eitthvað, þá
væri hér ímynd þess. Skynsemin ein skyldi upp frá þessu
vera guð þjóðarinnar. Vopn voru gerð úr kirkjuklukkum
og jafnvel biskupar og klerkar dönsuðu með æstum lýðn-
um kringum bálin, þar sem brenndar voru guðsorðabækur
og biblían. Nú skildi þjóðin lifa og leika sér, njóta lífsins,
dansa óheft af öllum fjötrum, einnig fjötrum siðgæðis og
guðstrúar. Allir vita hvernig fór. Napóleon kom til sögunnar
og með honum allar styrjaldirnar, sem við hann eru kennd-
ar. Þær leiddu til herskyldu í Norðurálfu. Herskyldan leiddi
til vígbúnaðar kapphlaups. Það vígbúnaðar kapphlaup leiddi
til heimsstyrjaldarinnar 1914 og sú styrjöld til hinnar næstu,
hún svo til nasisma, fasisma og kommúnisma, byltinga,
blóðsúthellinga á ný, hungursneyðar og drepsótta, og kór-
óna þessa alls er svo skelfirinn mikli, atómsprengjan. —
Sannarlega má segja hér, eins og endranær, uppskeran fer
eftir því, hvernig sáð er. Þjóðirnar fálmuðu stöðugt eftir
einhverju öðru, er þær gætu tilbeðið, en Guði, þessum Guði,
er heimtar heiðarleik, hreinleik, réttlæti, kærleika og býður
mönnum að slíðra sverð sín.
Höfum við þá áttað okkur á vandamálinu? Hvað eig-
um við að tilbiðja. Maðurinn er ekki sjálfum sér nógur,
þótt einstöku menn þykist vera það, er það blekking. Eigi
að ríkja vorlíf og gróður andlegs sumars í sálum manna og
þeir vera vaxandi menn á þroskabraut mannkynsins, verða
þeir að vera í hugarsambandi við eitthvað, sem er þeim
máttkara og lyftir þeim yfir það sem heftir og fjötrar og
togar jafnvel niður á við. Allt sem maðurinn getur rann-
sakað, skoðað og skilið, verður í meðvitunarlífi hans minna
en hann sjálfur, því að með þekkingunni verður hann eins
konar herra þess. Ekkert af þessu getur því verið honum
nægilegur aflgjafi til vorlífs sálarinnar og vaxandi mann-
dóms. Honum hefur því ekki boðizt neitt betra, hvorki fyrr
né síðar, en að trúa á og tilbiðja ósýnilegan, órannsakcm-
legan og óskiljanlegan Guð, sem ,,býr í því ljósi, sem eng-
inn maður hefur séð né getur séð“. Það sem á að geta sætt
hvern mann við slíka guðsdýrkun er reynsla hans sjálfs,
og hún verður sú, að því betur sem hann gefur sig á vald
þessari guðshyggju, því sannari, betri og hamingjusamari
maður verður hann, einnig farsælli í hverja þjóðfélags-
byggingu.
Samkvæmt voldugu lögmáli hverfur sá hluti jarðar-
innar, er við byggjum, ár hvert aftur til sólarinnar. Þetta
er það sem gefur okkur vor, sumarfegurð og blíðu. Maður-
inn þarf einnig að eiga sína sól, þá lífsins sól, er yljar hjarta
hans, vekur þar vorlíf, gróanda, endurfæðingu, upprisu —
nýtt líf.
Til Guðs — þessarar lífsins sólar, þarf maðurinn að
hverfa oft, ekki aðeins einu sinni á ævinni, heldur iðulega.
Honum hættir svo til að þreytast, sljóvgast, verða kærulaus,
hálfvolgur, latur og áhugalaus. Þá er hann óhæfur í hið
œskilega félagslíf, þjóðfélag og mannfélag. Afturhvarfinu
til Guðs á hverjum tíma, verður skynsemin og viljaþrekið
að stjórna. Maðurinn verður að gera sér ljóst, að þetta er
hans mesta lífsnauðsyn, eigi hann að geta lifað fagnandi,
farsælu og dáðríku lífi. Viljaþrekið verður að gera honum
kleift að stíga sporið. Maðurinn stjórnast ekki ávallt aí
óhagganlegum lögmálum, líkt og ýmislegt í ríki náttúrunn-
ar, nei, „Drottinn skapaði manninn beinan“, segir hið forna
spekiorð, ,,en hann leitar margra bragða“, hann vill oftast
komast hjá hinu mikilvægasta, en sóar heldur kröftunum á
,,smáu tökin“. Þess vegna hefur hann jafnan reynst of lítill
karl til þess að skapa sinn óskaheim — gera ósk um guðs-
ríki á jörðu að veruleik. Þessi vanmáttur mannsins, vilja-
skortur og þrekleysi, var augljóst guðsmanninum sem bað:
„Snú þú mér, Drottinn, svo ég snúi mér, því að þú, Drott-
inn, ert minn Guð“. Hann biður Guð um hjálp til þess að
geta snúið sér til hinnar miklu lífsins sólar, sem enduríæðir,
gefur nýtt líf, blómlegt vorlíf í sálum manna og krýnir allt
líf þeirra sigri og lífshamingju.
Aðeins á þessum leiðum getur maðurinn verið vaxandi
og batnandi maður, „hæfur til sérhvers góðs verks“.
Þegar mennirnir á fyrstu öld kristninnar, samkvæmt
fyrsta kapitula Rómverjabréfsins, „hirtu ekki um að varð-
veita þekkinguna á Guði, ofurseldi Guð þá ósæmilegu hug-
arfari, svo að þeir gerðu það sem ekki er tilhlýðilegt, fylltir
alls konar rangsleitni, vonzku, ágirnd, ilsku, fullir öfundar,
manndrápa, deilu, sviksemi, illmennsku; rógberar, bakmál-
ugir, guðshatarar, smánarar, hrokafullir, gortarar, hrekk-
vísir, foreldrum óhlýðnir, óskynsamij", óáreiðanlegir, kær-
leikslausir, miskunnarlausir“.
Eigum við ekki að athuga vandlega þessa mannlýsingar-
skrá og ganga úr skugga um, hvort unnt sé að heimfæra
nokkuð af þessum löstum til okkar kynslóðar? En um þessa
menn, er postulinn lýsir þannig, segir hann ennfremur:
„Þeir kváðust vera vitrir, en urðu heimskingjar......
Þeir hafa umhverft sannleika Guðs í lýgi, og göfgað og
dýrkað skepnuna í stað skaparans, hans sem er blessaður
að eilífu“.
Þannig hefur þetta ávallt farið, að hætti menn að til-
biðja hinn órannsakanlega, ósýnilega og óskiljanlega Guð,
þá tilbiðja þeir skepnuna í einhverri mynd, annað hvort ein-
hvern foringja eða eitthvað, sem jarðbundið eðli þeirra
girnist, en slík braut hefur jafnan reynst mannkyninu hel-
vegur, einnig, og það mjög áþreifanlega, á vorri öld. Allir
kannast við þær ófarir mannkynsins.
Við mættum því biðja: „Snú þú mér, Drottinn, svo að
ég snúi mér“.
Að hverfa sem oftast aftur til samlífsins við algæzkuna,
er okkar mesta þörf og hið eina, sem gert getur okkur góða,
sanna og stöðugt batnandi menn.