Eining - 01.12.1956, Page 6

6
EINING
Verðlaunastíll unglings
hinna gömlu kjmna. Var honum mikil
ánægja af að sjá Reykjavík rísa úr kot-
bæ í fagra og myndarlega borg, sem
eins og skáldið kvað :
„Þú rís og blómgast, Reykjavík, sem
rós við landsins hjarta“.
Hjörtur átti sinn þátt í því að Reykja-
vík blómgaðist, og hann var einn af
þeim, „sem settu svip á bæinn“, og sá
svipur var til fyrirmyndar.
Árið 1911 kvæntist Hjörtur Unu
Brandsdóttur Bjarnasonar, bónda á
Hallbjarnareyri. Lifir hún mann sinn.
Þau eignuðust fjögur mannvænleg böm:
Hans, Hjört, Önnu og Helga. Eru þau
öll á lífi nema Hans, sem lézt fyrir
nokkrum árum í blóma lífsins.
Hjónaband Unu og Hjartar var mjög
farsælt, og stóð hún við hlið hans í
blíðu og stríðu. Ég minnist margra
ánægjulegra stunda á heimili þeirra
hjóna, þar var hjartahlýja og þar var
gleði, því að bæði voru hjónin létt í
lund. Þar var sungið og leikið á hljóð-
færi, enda var Hjörtur á sínum tíma
með beztu söngmönnum bæjarins og í
mörgum söngfélögum. Hann hafði
bjarta og fagra tenórrödd. Heimilið
prýddu falleg og elskuleg börn, sem öll
urðu góðir þjóðfélagsþegnar.
Margir vinir og félagar sakna nú
Hjartar Hanssonar, þessa glæsilega og
hjartahlýja manns, sem alltaf var boð-
inn og búinn til að rétta hverju góðu
máli hjálparhönd. Má segja, og það
með réttu, að mikill hluti ævi hans var
að vinna að heill annarra af slíkri ósér-
plægni, sem var nær einsdæmi.
En sárast er hans nú saknað af kærri
eiginkonu og börnum, sem mest nutu
af hlýju hans, en þeim má vera sú hugg-
un í sorg sinni, að slíkur maður hlýtur
að eiga fagra heimkomu á bak við tjald-
ið mikla. E- Ó. P.
Aðalatriðinu má ekki gleyma
Víst er það fagnaðarefni, hversu sérfróðir
menn og vísindamenn láta nú áfengisvanda-
málið til sín taka. Þeir halda áfram rann-
sóknum ár eftir ár víðs vegar um heim og
rœða málið á alþjóðaþingum hér og þar.
Seinast í sumar, sem leið, voru nokkrir
þeirra saman komnir á fundi í Genf. Þar
komst einn þeirra að mjög viturlegri niður-
stöðu. Væri óskandi að henni yrði sinnt,
svo að ekki yrði öll þessi vísindamennska
endalausir snúningar utanum skilgreininu
á áfengissýki og geðtruflunum drykkju-
manna.
Dr. Beaven minnti á, að áfengið væri eitur
— deyfilyf og væri alltaf hin óbrigðula
orsök áfengissýkinnar. Það yrði því
árangursríkast fyrir mannkynið, ef rann-
sóknirnar gætu haldið sig sem mest að því,
að finna ráð til þess að minka eða vinna
bug á áfengisneyzlunni.
Hvílíkt snjallræði ! Reyndar er langt sið-
an hinum fáfróðu virtist þetta augljóst og
hið eina sjálfsagðasta.
Þegar bindindissýningin var á ísa-
firði sl. vetur, gerðu nokkrir gagnfræða-
skólanemendur á staðnum stuttar rit-
gerðir um áfengismál, og var þeim
beztu heitið verðlaunum. Sú, sem hér
fer á eftir hlaut 1. verðlaun, kr. 300,00.
Hana samdi
Steinunn Gunnlaugsdóttir
(í 4 bekk skólans)
Áfengismál eru eitt af allra mestu
vandamálum þjóða og einstaklinga.
R e y n s 1 a n hefur sýnt, að þar, sem
almenn áfengisneyzla á sér stað, skap-
ast alltaf töluverður hópur manna, sem
verða úti á öræfum lífsins, beinlínis
vegna þess, að þá hendir það ólán að
bera sér vín að munni og verða þræl-
ar þess. Margur hraustur maður gerir
lítið úr hættunni í fyrstu, telur sig hafa
tögl og hagldir, þar sem vínið er annars
vegar. Hann lítur á það sem hreysti og
gleðigjafa. T. d. segir eitt okkar beztu
skálda:
„Hvert clœgurok á braut sig bgr,
er bergi eg þelta gamla vín.
Nú bregtist allt í ævintýr,
og æskubláminn vitjar min“.
Undir fyrstu áhrifum áfengisins sjá
unnendur þess fegurð og hillingar. Hafa
þá margir ort gyllandi, en um leið vill-
andi lýsingar á ágæti þess og áhrifum.
En hversu gullroðnar sem lýsingarnar
eða fyrstu áhrifin eru, þá er það reynsl-
an, sem ber sannleikanum vitni hér sem
annars staðar.
Sannleikurinn er, að áfengisgleðin er
skammvinn eða eins og elding sem
slokknar brátt. Það hefur margur farið
langt yfir skammt að leita gæfu sinnar.
Sá, sem leitað hefur á náðir áfengisins
og bergt bikar þess í botn, vaknar ef
til vill vormorgunn einn og finnur, að
hann stendur á rústum æsku sinnar. Það
er ekki öllum sjálfrátt um þrek sitt eða
viljakraft. Þegar maðurinn hefur beðið
tjón á sálu sinni og líkama, er það und-
ir hælinn lagt, hvort honum tekst að
byggja upp af nýju sitt hrunda musteri.
Það getur tekizt með Guðs hjálp og
góðra manna, en betra er að hafa bein
sín heil en brotin illa.
Sá maður, sem þroskar guðsneistann
og þar með gleðina í eigin barmi, í stað
þess að sljóvga hann með eitruðum
dreggjum áfengisins, hefur margföld
skilyrði til manndóms og þroska.
„Æskan fríba I barm þinn blíSa
breiddu fegurö lífsins mót.
Flughröö tíða föllin liöa,
frjáls án trega vors þíns nját“.
(Stgr. Th.)
Áfengisgróði íslenzka ríkisins er af
mörgum talinn ómissandi. Hann er not-
aður m. a. til þess að byggja upp og
viðhalda menningarlífi landsmanna.
Það er hægt að telja peninga og gleðjast
jdir hljómi þeirra (kling, kling, kistan
hálf, o. s. frv.), en hver getur talið öll
þau tár, hörmungar, kvalir og eymd,
sem hlotizt hefur af neyzlu áfengis. Það
verður aldrei vegið né metið, hve stór-
um sjóði gáfna, mannkosta og framtaks
daglega er fórnað á altari Bakkusar.
Islenzka ríkið kostar verði laganna
um land allt, til þess að handsama,
hegna og dæma til fjárútláta hina tryggu
viðskiptamenn ríkisins, sem eftir margra
ára viðskipti hafa sljóvgast svo, að þeir
kunna ekki lengur fótum sínum forráð.
Svartasti bletturinn á íslenzku þjóð-
lífi á rætur að rekja til áfengisneyzlu.
— Utilegumennirnir í Reykjavík hæfa
vart íslenzkri menningu. Þeirra líf er til
fárra fiska metið. Það dettur kannské
fáum í hug, að þeir finni lengur til, þar
sem þeir liggja hungraðir, kaldir og
gleymdir.
„Æskumanna ólánsspor,
eru slundum rímlaus kvæöi“.
„Ógurlegur undanhalli,
afliö gefur straumafalli.
Hratt þér niöur stall af stalli,
straumur tímans öskugrár.
Hlaut þar dýpslu svööusár,
sólskinsdraumur vonablár.1
Þú átt aö lokum ekkert tár,
ekkert rúm á lífsins palli“.
(S. S. frá Hvítad.)
Reynslan sýnir að þar, sem áfengið
flýtur, ferst alltaf stór hópur manna af
völdum þess. Enginn vill verða úrhrak
annarra manna, en vínið tekur völdin
og vilja og siðferðisþrek sljóvgast eða
hverfur. Það ætti því að vera sjálfsögð
bróðurskylda, að vinna að því, að úti-
loka með öllu áfengissölu á Islandi, og
mun algert bann vera það eina, sem til
heilla horfir, því að: „Gegndrepa af
brennivíni, heldur enginn trúan vörð um
auðnu Islands“. — (G. G.)
Steinunn Gunnlaugsdóttir.
Árvekni
Hyggnum lofast heilladís,
háttu gó8a ef sá kýs,
ríkur, hraustur, vaskur, vís
verður hann, ef snemma rís.
P. S.