Neisti - 03.06.1936, Side 1

Útgefandi: Jafnaðarrr.annafélag Siglufjarðar.
IV. árg.
Siglufirði, miðvikudaginn 3. júní 1936
19. tbl.
Bæjarútgerð togara
Fyrir bæjarstjórnarkosningarnHr í
Reykjavík 1934, barðist Alþýðu-
býðuflokkurinn fyrir því að bær-
inn keypti og gerði út 10 nýtísku
togara. Andstöðuflokkarnir allir,
beittu sér gegn þessu. íhaldið
komst i meirihluta og framkvæmd-
ir á þessu sviði urðu engar.
í vetur var af hálfu Alþýðu-
flokksins borið fram á þingi frum-
varp til laga um ríkis og bæjar-
rekstur togara. Frumvarpið náði
ekki fram að ganga á því þingi,
en það mun verða haldið áfram
að berjast fyrir því máli, þar til
það nær fram að ganga. Pörfin á
endurnýjun togaraflotans er öllum
almenningi ljós, og íhaldið eða aðr-
ir andstæðingar, þora ekki til lengd-
ar að vera á móti.
í þremur kaupstöðum, þar sem
jafnaðarmenn hafa meirihlutaaðstöðu
það er í Hafnarfirði, ísafirði og
Neskaupstað, er nú komin bæjar-
útgerð togara og verða allir þeir
baeir mikið betur settir, hvað at-
vinnu íbúanna snertir, heldur en
hinir, *em ekki hafa ráð ásvoetór-
virkum atvinnutækjum.
í grein sem eg reit í Neista í
Vetur um togarafrumvarpið, benti
eg á það, hvo mikil nauðsyn væri
fyrir Siglufjörð að eiga ítök í tog-
ttrum og þá sérataklega í sambandi
við karfaveiðar og vinnslu og skal
það skýrt nokkuð nánar heldur en
gert var í áminnstri grein.
t*ó að af karfavinnslu hafi ekki
°rðið hér að þessu sinni, fyrir öfl-
uga mótspyrnu íhaldsútgerðarmann-
anna, (Kveldúlfur lét togarana liggja
beldur en að láta þá til- karfaveiða
h'ngað fyrir 5,00 málið). Pá eru
öll líkindi til þess að karfavinnsla
geti orðið og muni verða, stórkost-
legur atvinnuaukandi og arðberandi
atvinnurekstur.
Ef Siglufjarðarbær hefði í vor
haft ráð á þremur togurum. eru
ekki líkur á öðru, en að karfa-
vinnsla hefði hafist, því bærinn
hefði skilyrðislaust látið togarana
fara á karfaveiðar til þess um leið
að skapa atvinnu í bæinn.
Eg hefi heyrt menn segja: Af
hverju fást ekki þeir togarar sem
jafnaðarmenn hafa ráð á, til þes*
að veiða karfa hingað, t. d. Hafn-
arfjarðartogararnir? Pví er til að
svara, að jafnvel þótt meiri reikn-
ingslegur ágóði hefði verið fyrir
togarana sem slíka, að veiða hing-
að karfa, heldur en að veiða þorsk,
þá var það svo miklu meiri hagur
fyrir bæjarfélagið, fyrir Hafnfirð-
inga alla, að togararnir veiddu í
salt, kæmu með aflann til verkun-
ar og sköpuðu þar með mikla at-
vinnu fyrir bæjarbúa, að það gerði
mikið meira, en að vega upp reikn-
ingslegan ágóðamismun.
Ef Siglufjörður hefði haft togara,
þá hefði það verið heimska ein,
að lát'a þá veiða í salt, þar sem
hér er engin saltfiskrerkun, í stað
þess að láta þá til karfareiða og
tryggja þar með atvinnu fyrir 2—3
hundruð manns í lengri tíma.
Hver er munurinn á útgerð í
höndum einstaklinga og útgerð í
höndum bsejarfélags eða ríkis?
Með einstaklingsrekstri á atvinnu-
tækjunum er aðeins hugsað um
atundarhagnað. Um atvinnuþörf
verkamanna og sjómanna eða hag
fjöldans er ekki hugsað. Eigendur
eða umráðamenn halda atvinnu-
tækjunum því aðeins gangandi
að þeir hafi einhverja von um hagn-
að fyrir sjálfa sig,
Séu atvinnutækin rekin af bæ
eða ríki, þá er fyrst og fremst hugs-
að um hag fjöldans.
r
Utgerðinni er hagað þann-
ig, að hún sé sem mest
til hagsbóta fyrir verka-
fólkið og þá um leið fyrir
bæjarféiagið eða ríkið sem
heild.
Dæmi: Ef fyrirsjáanlegt 50 þús.
krónu reikningslegt tap yrði á ein-
um togara yfir árið með 9 mán-
aða rekstri, mundi einstaklingurinn
ekki gera út.
Aftur á móti mundi bærinn gera
út, vegna þess, að fyrir þessar 50
þús. krónur, kæmu inn í bæinn
250—300 þús. kr. í vinnulaun til
verkamanna og sjómanna.
Bærinn mundi gera út
vegna þess, að það væri
hagur fyrir heildina.
Með bæjarútgerð togara er hagur
verkafólks ogsjómannabetur tryggð-
ur, heldur en ef togararnir eru gerðir
út með fyrirkomulagi einstaklings-
rekstursins.
Hér á Siglufirði virðist vera að
koma skriður á þessi mál. Arnþór
Jóhannsson er farinn suður til
Reykjavíkur til þess í og með að
athuga um hvort togarar muni fá-
anlegir og með hvaða kjörum.
Arnþór hefir brennandi áhuga
fyrir þvl, að hingað fáist togarar,
til þess, að þar með verði lagður
grundröllur undir aukna atvinnuog
þá ura leið bætta fjárhagslega af-
komu fjölda manna, og er því víst
að hann mun gera það sem hægt
er til þess að togarar fáist.