Neisti - 23.03.1944, Blaðsíða 1

Kaupið
Alþýðublaðið
Fæst hjá
SIGURÐI ARNASYNI
IJTGEFANDI: ALÞÝÐÚFLOKKSFÉLAG SIGLÚFJARÐAR
12. árgangur.
f
Fimmtudaginn 23. marz 1944.
6. tölublað
Alþingi lýsir yfir vilja sínum til norrænnar
samvinnu og sendir hinum Norðurlanda-
þjóðunum bróðurkveðjur.
Eins og lesendum „Neista“ mun
kunnugt af þingfréttum, flutti
skilnaðamefnd þingsályktunartil-
lögu 1 sameinuðu þingi um þátt-
töku íslands í norrænni samvinnu.
Þingsályktunartillaga þessi var
samþykkt föstudaginn 10. þ. m.
með 48 samhljóða atkvæðum og
afgreidd sem ályktun alþingis.
Er ályktunin svohljóðandi:
„Um leið og alþingi gerir ráð-
stafanir til þess, að aldagömul
frelsishugsjón þjóðarinnar um
stofnun íslenzks lýðveldis ræt-
ist, ályktar þingið: Að senda
hinum Norðurlandaþjóðunum
bróðurlegar kveðjur og óska
þeim frelsis og farsældar og að
lýsa yfir því, að það telur sjálf-
sagt, að íslenzka þjóðin kapp-
kosti að halda hinum fornu
frændsemi- og menningarbönd-
mn, er tengt hafa saman þjóðir
Norðurlanda, enda er það vilji
Islendinga, að eiga þátt í nor-
rænni samvinnu að ófriði lokn-
um.“
Á því er enginn vafi, að megin
þorri íslenzku þjóðarinnar fagnar
mjög þessari yfirlýsingu. Með
henni eru öll tvímæli tekin af um
það, að íslendingar vilja að ófriði
loknum knýta að nýju þau vináttu
og samvinnubönd, sem rofnað hafa
af ófriðarástæðum. Ýmsar hjá-
róma og kynlegar raddir hafa
heyrzt um það á síðustu tímum,
að engin ástæða væri fyrir ís-
lenzku þjóðina, sem væri á „vest-
urleið“, að kosta kapps um endur
nýjun norrænnar kynningar, og
jafnvel látið í veðri vaka, að þang-
að gætu íslendingar fátt sótt og
lítið lært. Þeir, sem líta á málin
hleypidómalaust, verða þó að við-
urkenna, að við getum, hér eftir
sem hingað til, sótt margskonar
menningarlegan lærdóm einmitt til
Norðurlandaþjóðanna. Margskon-
ar félagslegar umbætur og menn-
ingarlegur þroski hefur þegar um
langan aldur náð rótfestu hjá hin-
um menntuðu þjóðum, sem þessi
lönd byggja. Það er auðveldara
fyrir smáþjóð, eins og okkur Is-
lendinga, að læra af þjóðum, sem
ekki eru fjölmennari en svo, að
við fáum nokkra yfirsýn um starf-
semi þeirra og sem auk þess eru
oss líkari að lunderni og skapgerð
en ýmsar hinar stærri og voldugri
Ritstjóri „Einherja" ver allmiklu
af rúmi seinasta blaðs síns til
áframhaldandi skrifa um skips-
partinn „John Randolph“. Vegna
núverandi ástands í Framsóknar-
flokknum er honum það kærkomið
tilefni að geta notað þetta sem
eyðufylli í blað sitt og leiða deilu-
mál flokksins hjá sér. Má því segja
að þetta sé honum hey í hinum
pólitísku harðindum. Er hann á-
kaflega hreykinn og ánægður yfir
því, að atvinnumálaráðherra
skyldi taka fram fyrir hendur bæj-
arstjórnar og banna skipskaupin.
Máli sínu til stuðnings birtir hann
hrafl úr skýrslu forstjóra Lands-
smiðjunnar og vitamálaskrifstof-
unnar. Þykir honum auðsjáanlega
sem skelegg sé forystan hjá Fram-
sóknarliðinu, að birta fyrstir gögn
þessi og telur ekki eðlilegt, að t. d.
„Neisti“ vilji á nokkurn hátt geta
þeirra. Skal þetta nú athugað
nokkru nánar.
Skýrsla forstjóra
Landsmiðjunnar.
Ritstjórinn hefur vit á því, að
birta ekki nema lítið hrafl úr
skýrslu forstjórans, af þeim ástæð-
um, að þegar skýrslan er lesin í
heild, verður ekki annað séð, en
en hér væri um ágætis kaup að
ræða. T. d. segir forstjórinn, að
skipshlutinn sé miklu meira virði
en kaupverðinu nemur, að skipið
sé sterkt, nýtt og vel byggt o.s.
frv. En síðan klykkir þessi dánu-
þjóðir. Frelsi er hinum norræna
kynstofni í blóð borið. Þegar þar
við bætist félagslegur þroski, menn
ing og barátta fyrir fyrir lífsör-
yggi þjóðfélagsþegnanna, ásamt
fullu frelsi til þess að birta skoð-
anir sínar og halda þeim til streitu,
má telja að vegurinn til fullkom-
ins lýðræðis í þess orð beztu merk-
ingu sé markaður.
Það lýðræði er skiljanlegra, að
minnsta kosti norrænum mönnum,
heldur en hitt, sem heimtar þá
höfði styttri, sem aðrar skoðanir
hafa en valdhafarnir á hverjum
tíma.
maður út með því að leggja á móti
því, að skipið sé keypt. Skýrsla
forstjórans er ágætt dæmi um það,
hvernig ekki á að byggja upp
pantað álit á móti máli og verður
sjálfsagt aldrei höfundi sínum
nema til skapraunar, enda hefur
hann sjálfsagt ekki gert ráð fyrir
því, að hún yrði birt.
Skýrsla og álitsgerð
vitamálastjóra
er með allt öðrum hætti, þó að
því miður séu í henni ýmsar órök-
studdar fullyrðingar, t. d. um það,
að svo mikið muni kosta að styrkja
skipið, að nærri stappi byggingu
nýrra lýsisgeyma. Annars snýst
skýrsla hans að mestu um hæfni
skipsins sem bryggjupláss. Leiði
ég þann hluta skýrslunnar alveg
hjá mér, þar sem ég aldrei hef
haldið fram nothæfni skipsins til
þeirra hluta. Það var Sveinn Þor-
steinsson, hafnarvörður, er fyrst-
ur átti þá uppástungu. Viðkunnan-
legast væri, að hann hefði nokkra
þekkingu á þeim málum og í
trausti þess féllst ég á uppástungu
hans. Mun hann sjálfsagt gera sín-
ar athugasemdir við skýrslu vita-
málastjóra, eða viðurkenna með
þögninni að álit hans og tillögur
hafi verið út í bláinn, og er það
hans mál.
Var hægt að nota skipið
sem lýsisgeymslu. .
Eg hef talið, að vel mætti nota
skipspartinn sem geymslu undir
lýsi frá „Rauðku“, ef hún yrði
stækkuð og ekki væri unnt að fá
lýsisgeymslu á annan hátt. Byggði
ég þetta á umsögn Snorra Stefáns-
sonar, sem ennþá stendur alger-
lega óhrakin. I grein, sem ég birti
í 21. tbl. ,,Neista“ fyrra árs, segir
svo:
„Hins vegar var það mín skoð
un, að skipið ætti að nota sem
geymslu fyrir „Rauðku“ ein-
göngu. Leggja sem allra minnst
í kostnað við að koma því fyrir,
en nota það eins og það var.
Neðri lestar og botntanka fyrir
lýsi. Efri iestir fyrir geymslu
undir aðrar vörur.“
(Leturbr. hér).
Um þetta atriði segir svo í
skýrslu vitamálastjóra:
*
„Allt virðist benda til þess,
að skynsamlegast væri að hugsa
ekki um að nota skipshluta þenn
an sem bryggju, heldur ein-
göngu sem geymslupláss, þann-
ig að allt eða sem mest rými %
skipsins notaðist. Mætti hugsa
sér, að það yrði annað hvort
gjört með því að leggja skipinu
örugglega, eða jafnvel draga
það í strand á öruggan stað og
gera þá flutningabryggju fram
í það.‘‘ (Leturbr. hér).
Menn sjá af þessu, að álit vita-
málastjóra um nothæfni skipsins
til þessara hluta fer algerlega sam-
an við álit mitt og Snorra og þurf-
um við því yfir engu að kvarta.
Þó að vitamálastjóri leggi á móti
því að hafnarsjóður kaupi skipið
til þessara nota, breytir það í engu
áliti hans, vegna þess að við Snorri
gerðum því aðeins ráð fyrir kaup-
um skipsins, að það yrði notað í
þágu „Rauðku“ ef um stækkun
yrði að ræða. I þessu sambandi
er einnig vert að taka eftir og
leggja-sér á minni, að það er bert
af þessum kafla skýrslu vitamála-
stjóra, að hann gerir ekki ráð fyr-
ir að styrkja þurfi skipið til
geymslu að nokkru verulegu ráði,
nema því aðeins, að um helmingi
þess sé sökkt í sjó og efri lestin
notuð til lýsisgeymslu, en það
hafði hvorki mér né Snorra nokk-
urntíma komið til hugar, heldur
„Hey í harðindum“