Freyr - 01.01.1904, Blaðsíða 5

r
Avarp.
(cySLENZKUR landbúnaður hejur aö heita
má haldist óbreyttur frá elztu tímum fram að
síðasta mannsaldri. Búnaðarhcettirnir liafa yfir-
leitt altaf verið hinir sómu, ekki tekið neinum
verulegum breytingum öðrum en þeim, sem mönn-
um eru ósjáljráðar. Bliða og óblíða náttúrunn-
ar hafa mestu um ráðið. Búskapurinn hefur
aðallega bygst á tilviljunum og hendingu og
því hefur mest verið undir hepni komið og
dugnaði í því að grípa gœsina, er hún gafst, en
litið gjört til þess að búa svo um hnútana, að
gœsin flygi í greiparnar og ekki fram lijá.
Til þess að finna þessum orðum vorum stað,
viljum vér minna á það, hve mjög undirstaða
alls skynsamlegs búskapar, jarðrœktin, hefur ver-
ið vanrœkt. Islenzkir bændur hafa mestmegnis
lifað á órœktaðri jörð og orðið að treysta á hana,
en útengjatoppar eru stopulir og beitin vill bregð-
ast, enda verður þar um litlu ráðið. Lítið eða
ekkert hefur verið gert til þess að bæta búfjár-
kynið og á þann hátt tryggja sjer meiri og viss-
ari arð af gripunum. Búpeningurinn hefur —
ef til vill að undanteknu sauðfénu — fengið að
œxlast svo að segja eftir eigin vild og að minsta
kosti hafa menn litlu ráðið um það, hvort kynið
batnaði, eða úrœttaðist svo, að aðaltekjugreinin
af þvi yrði áburðurinn einn. Búsafurðirnar
hafa yfirleitt: verið hagtœrðar svo, að lítið meira
en liálft gagn liefur af þeím hlotist.
Þvilíkt hefur ástandið verið yfirleitt, þótt á
'óllum öldum hafi verið ýmsar góðar undantekn-
ingar; er það fyrst á síðustu áratugum og þó
einkum á siðustu árum, að verulega er farið að
bóla á bótum og breytingum á búskaparlaginu;
sýnist nú alt benda til þess, að Islendingar séu
að hœtta „slarkarabúskapnumu, og tákiuppþann
sið, að láta fyrirhyggju og forsjálni ráða í hví-
vetna í stað hendingarinnar, eins og títt er með
öðrum þjóðum, þar sem landbúnaður stendur orð-
ið svo að segja á fóstvm fótum, enda var það
og orðið auðsœtt, að ísl. landbúnaður var á fall-
anda fæti og eina vörnin gegn fallinu var gagn-
gfórð breyting á búnaðarlaginu, svo að tekjurnar
geti orðið eins v'isar og útgjöldin. Breytingin er
óðum að ryðja sér til rúms og það í fiestum
greinum. Má hér benda á áhuga þann, sem
vakinn er og óðum eykst, um aukna jarðrœkt
(ræktun og girðing túna), skógaryrkju, kynbætur,
smjörgerð (rjómábúin) og margt fleira, er alt
sýnir það, að vér erum nú loks teknir til að
nota okkur að mun reynslu og þekkingu nágranna-
þjóðanna og gróðursetja í ísl. jarðveg. Biínað-
inum er nú einn kostur nauðugur, að hætta að
vera mörgum öldum á eftir tímanum og fiytja
sig um set og fylgjast með. Stökkið er stórt og
markar þýðingarmikil tímamót í ísl. landbúnaði.
Aldrei fremur, en þegar svo stendur á, er þeim
mönnum, sem verkið eiga að vinna, þörf á leið-
beiningum og frœðslu og hvatningu til þess að
halda rétt í horflnu. An þekkingarinnar fer alt
i mola, og væri þá ver farið en heima setið.
Og séu menn yflrleitt ekki einhuga og samtáka,
getur breytingin riðið þeim að fullu. Hver og
einn þarf að fræðast og frœða aðra um alt það,
er til nýbreytni heyrir og verða má búnaðinum
til gagns í heild sinni.
Það er aðallega af þessum ástæðum, að vér
höfum ráðist í að gefa út trmarit það, er liér
birtist almenningi og hlotið hefur nafnið „Freyr.“
— Er það ætlun vor, að „Freyru skuli flytja vekj-
andi og frœðandi hugvekjur um alt það, er að
búnaði lýtur, veiti mönnnm færi á að kynna sér
jafnóðum allar hreyfingar í búnaði jafnt utan-
lands sem innan, svo og að færa mönnum stöð-
ugt nýjustu skýrslur um verð og sólu helztu af-
urða landbúnaðarins, sem Islendingum má vera
sérstákt gagn af að þekkja, og að síðustu en
ekki sízt veita mönnum færi á að ræða opinber-
lega búmál, svo að þau lýsist firá sem flestum
hliðum.
Að voru átiti getur eina ritið, sem nú er hér
haldið úti um búnaðarmál og nafn er gefandi,
„Búnaðarritiðu, ekki bætt til fullnustu úr þeirri
þörf, sem nú er á alþýðlegu búriti, enda getur