Einherji - 29.06.1944, Side 2

2
EINHERJI

Ávarp
Guðm. Hannessonar, bæjarfógeta, í Siglufjarðar-
kirkju 17. júní 1944.
---oOo-
I.
Islendingar, Siglfirðingar góðir,
konur og menn eldri og yngri!
Á lieilagri frelsisstund þjóðar
vorrar, sem nú er runnin upp og
vér svo gæfusöm að lifa, og frá
stað, sem helgar minningar eru
bundnar við, vil eg sem embættis-
maður hér og í nafni þjóðhátíðar-
nefndar Siglufjarðar ávarpa yður
og óska þjóðinni og þá ekki sízt
Siglfirðingum til heilla með þessa
heilögu óskastund allra íslend-
inga.
Nú hafa ræzt hinar heitustu 0?
helgustu vonir, þrár og óskir allra
sannra íslendinga allt frár því er
þjóðin, illu heilli, gekk erlendu
valdi á hönd.
Vér Islendingar erum nú orðnir
alfrjáls þjóð í alfrjálsu landi, í
voru eigin landi, í voru kæra fóst-
urlandi. Hvílík gleði og fögnuður
hlýtur ekki að grípa og gagntaka
hverja íslenzka sál við svo lieilög
og hátíðleg tímamót og útrýma
öllu lágu úr huga vorum, en örfa
fram hið bezta og göfugasta, sem
með oss býr.
II.
Þeir sem kynnzt hafa sögu þjóð
arinnar að fornu og nýju og horft
á þau hjaðningavíg — eldri og
yngri — sem því miður oft hafa
einkennt íslenzkt þjóðlíf og barátt-
una í þjóðmálunum, hljóta að
viðurkenna að æðri forsjón hafi
stýrt þjóðarskútunni, — þrátt fyr-
ir allt, — í rétta höfn, fram hjá
brimi og boðum sundurlyndis og
úlfúðar, það er trúa mín. Fyrir
þessa handleiðslu ber að þakka
góðum guði. Eigi ber þó þar fyrir
að draga úr, að ýmsir mætir og
merkir synir ættjarðarinnar hafa
unnið að því að marka stefnuna
sem réttasta. Ber og að þakka
þeim öllum, já þakka af heilum
hug og ipeð fyllstu lotningu. Lofs-
vert er og, að allir flokkar, öll
þjóðin að kalla, hefur við þjóðar-
atkvæðagreiðsluna sameinazt op
þekkt sinn vitjunartíma, og er
þess að vænta, að slíkt boði heilla-
ríkt samstarf þjóðarinnar, ný og
gæfusöm þjóðarátök til framfara
í framtíðinni.
III.
Já, nú er frelsið fengið og þá
rlður þér, íslenzka þjóð, á að nota
þitt frelsi sem bezt þannig að hver
fslendingur, karl eða kona, — fái
sem bezt notið sín.
Fái notið sín sem bezt, í starfi
og striti daglegs lífs, í dáðríkum
framkvæmdum í þjóðfélaginu,
hvar og af hverjum sem hann er
fæddur. Vér verðum að útrýma
skortinum með þjóð vorri og
hjálpast að, ríkur og óríkur, til
þess að reyna að vinna bug á þjóð
félagsmeinum framtíðarinnar.
Taka verður fyrir allan yfirgang
í þjóðlífinu og koma því inn hjá
þjóðinni að öllum einstaklingum
hennar ríði á að láta starf sitt
gagnvart samborgurum og með-
bræðrum sínum stjórnast af bróð-
urhug, velvild og fúsleik til sam-
vinnu, þótt þjóðmálaskoðanir séu
ólíkar.
Þetta þurfa að verða trúarbrögð
livers einasta fslendings, því að ef
þeim er dyggilega fylgt, — ekki
aðeins í orði heldur og á borði,
— eru þau vænlegust til að leysa
vandamál framtíðarinnar.
Það leiðir auðvitað ekki til þess,
að menn þurfi að segja já og
amen við öllu, heldur til hins, að
hin mismunandi sjónarmið verða
Eins og getið var um í síðasta
blaði voru mættir fulltrúar frá
ýmsum löndum á þjóðhátíðinni á
Þingvöllum 17. júní:
Frá Bandaríkjunum, Bretlandi,
Noregi, Svíþjóð og Frakklandi.
Fluttu fulltrúarnir kveðjur og árn
aðaróskir frá ríkisstjórnum sínum
og þjóðhöfðingjum, en forseti
svaraði með þakkarávörpum.
Einnig flutti Dr. Richard Beck
fulltrúi* Vestur - íslendinga kveðju
erindi frá Vestur - Islendingum.
Þá hafa forseta og ríkisstjórn
borist fjöldi heillaskeyta og orð-
sendinga frá þessum löndum:
Fimm Suður - Ameríku ríki:
Brazilía, Guatemala, Nicoragua,
Paraguay og Kuba.
Færeyjum, Sviss, Dönum í Lon-
don, Belgíu, Hollandi, auk þess
hafa borist kveðjur frá mörgum
íslendingum erlendis og Islands-
vinum.
rædd af meiri skilningi, samúð op'
virðingu fyrir annarra skoðunum,
þótt andstæðar séu. En þetta tel
eg einna helzt skorta á sambúðar-
háttu vor fslendinga í opinberu
lífi og jafnvel utan þess. Oft ríkir
óskiljanleg ergi, sem gagntekur
hug sumra til þeirra sem eru and-
stæðir þeim í skoðunum á mikil-
vægum málum. Það sýnir að slík-
ir menn hafa ekki gengið góðvild-
inni nægilega á vald í starfi sínu,
góðvildinni, sem jafnframt er hin
mesta vizka, er gefur innsýn inn
á dýrðleg sjónarsvið, sem ergin og
ofstækið lokar útsýn fyrir. Vænt-
anlega lærist þjóðinni þetta bet-
ur nú, þegar hún er orðin alfrjáls
og ábyrgðin vex í hverju spori.
Já, ábyrgðin vex í hverju spori á
hvort rétt sé stigið eða ekki.
IV
Ilér eftir erum vér fslendingar
ekki aðeins „undir smásjá tveggja
stórvelda" heldur undir smásjá
alls heimsins. Látum því „ijós
heimsins," sem oss hefur verið boð
að í meir en 19 aldir, — leiðarljós
kærleikans, — lýsa yfir framtíðar
verkum vorum með þjóð vorri,
svo að hún — þótt fámenn sé,
geti kyndt þá vita menningar og
mannúðar sem lýsa megi öðrum
þjóðum. Guð varðveiti framtíð og
frelsi þjóðar vorrar og vaki yfir
vegum hennar.
Skeytaskipti milli Kristjáns kon-
ungs X., ríkisstjórnarinnar og Al-
þingis.
Skeyti það frá Hans Hátign
Kristjáni X., er barst ríkisstjórn-
inni til Þingvalla 17. júní laust
fyrir kl. 17 og forsætisráðherra
vitnaði til í ræðu sinni kl. 17,15,
var í heild á þessa leið:
Þýðing:
„Þótt mér þyki leitt, að skilnað-
urinn milli mín og íslenzku þjóð-
arinnar hafi verið framkvæmd-
ru á meðan svo stendur á sem
nú er, vil eg láta í ljós beztu
óskir mínar um framtíð ís-
lenzku þjóðarinnar og von um
að þau bönd, sem tengja Is-
land við hin norrænu löndin,
megi styrkjast.“
Þessu skeyti svaraði forsætis-
Lýðveldisþjoðimar óska Islendingum tii
hamingju með stofnun lýðveldis á Islandi,
og bjóða Island velkomið í hóp hinna frjálsu
lýðræðisþjóða.
----0O0---
ráðherra fyrir hönd ríkisstjórnar-
innar um símstöðina á Þingvöllum
kvöldið 17. júní á þessa leið:
„Ríkisstjórnin færir Hans Há-
tign Kristjáni konungi X. alúð-
ar þakkir fyrir hamingjuóskir
þær til íslenzku þjóðarinnar,
sem henni bárust 17. júní.“
Forsætisráðherra las kveðjuna
þegar á Þingvöllum fyrir mann-
fjölda miklum, sem tók tilkynn-
ingunni með miklu þakklæti. Þeg-
ar forsætisráðherra bað blessunar
konungi, drottningu og f jölskýldu
konungs, tók mannfjöldinn undir
með miklum fögnuði.
Forsetar Alþingis hafa í dag
í umboði Alþingis sent konungi
þetta skeyti:
„Nú þegar stofnað er lýðveldi á
Islandi, hefur Alþingi ákvarðað
að fela forsetum sínum að
flytja Hans Hátign Kristjáni X.
konungi alúðarkveðjur með
þökkum fyrir ágætt starf í
þágu þjóðarinnar, meðan hann
var konungur hennar. Jafn-
framt þakkar Alþingi hina hlýju
konungs 17. júní, sem ber vott
um skilning hans á framkomn-
um vilja íslenzku þjóðarinnar
og eykur enn hlýhug hennar til
Hans Hátignar og dönsku þjóð-
arinnar. Vilja forsetar í nafni
Alþingis árna konungi, drottn-
ingu hans og fjölskyldu allri,
giftu og farsældar á ókomnum
árum, og dönsku bræðraþjóð-
inni friðar og frelsis, í fullvissu
um, að frændsemisbönS þau og
vinátta, er tengja saman öll
Norðurlönd, megi haldast og
styrkjast á ný fyrir alla fram-
tíð.“
FRÉTTIR
Sr. Óskar J. Þorláksson
hefur beðið blaðið að geta þess,
að hann muni verða fjarverandi
um nokkurn tíma. Nágrannaprest-
arnir, sr. Ingólfur Þorvaldsson í
Ólafsfirði og sr. Guðmundur Bene
diktsson á Barði munu þjóna hér
á meðan, ef með þarf.
Formaður sóknarnefndar, hr.
Andrés Hafliðason, mun greiða
fyrir því, að menn nái sambandi
við prestana.
Hjóaaefni.
Nýlega hafa opinberað trúlofun
sína ungfrú Gyða Jóhannsdóttir
og Sigurður Jónsson, skrifstofu-
maður hjá Síldarverksmiðjum rík-
isins.
Einnig ungfrú Jóhanna Andrés-
dóttir Hafliðasonar kaupmanns og
Vigfús Sigurjónsson Einarssonar
skipstjóra í Hafnarfirði.
Ennfremur ungfrú Haldóra