Freyr - 01.07.1930, Side 12

80
FREYR
samfeldu ræktunarlandi. Hér geta lifað
þúsundir manna, ef þetta land er ræktað.
Þessi hreppur á einn áhug-asamasta braut-
ryðjanda í ræktun þar sem Hákon bóndi
Finnsson á Borgum er. Hann er lifandi
sönnun þess, hverju íslenskur einyrki get-
ur áorkað í búskap sínum, ef hann fram-
fleytir búi sínu á ræktuðu landi. Að sama
marki og hann stefna aðrir bændur í Nesj-
um á næstu árum. En til að styðja þessa
og aðra skaftfellska sjálfbjargarviðleitni,
þarf að bæta samgöngur þeirra við um-
heiminn. Jafnvel nú um hásumarið líður
meir en mánuður án þess þeir hafi nokkur
samböna við önnur héruð, svo eru skipa-
ferðir strjálar hingað.
Þjóðnýt málefni sigra alla örðugleika.
Ræktunarstefnan sigrar á landi voru jafn-
vel þar sem biartsýnustu menn efa um
vaxtarskilyrði hennar, hún grær í hugum
einstaklinganna þar til átök þeirra beinast
öll að einu marki, að bæta lífsskilyrðin
fyrir sjálfa sig og komandi kynslóðir, svo
íslenska þjóðin, jafnt til sjávar og sveita,
geti lifað menningarlífi í yrktu landi og
góðum og björtum húsakynnum.
Pálmi Einarsson.
Um árferði
i.
Það mun viðurkent, að best eru skilyrði
til vellíðunar og menningar þjóðunum því
nær sem dregur miðju hnattarins í tempr-
uðu beltunum. En það byggist fyrst og
fremst á haganlegu veðurfari og því, að
þar má hafa margvíslegan gróður jarðar.
Framfærsla búfjár verður þar og kostnað-
arminni heldur en þar sem snjóasamt er og
styttri sumur. Alstaðar gildir þó það lög-
mál, að áraskifti verða um tíðarfar upp-
skeru og afla og alstaðar gildir það lög-
mál að forsjá, ástundun og iðju þarf að
hafa í frammi til að draga úr skakkaföll-
um, sem lakara árferði má einatt valda. Er
það því jafnan knýjandi nauðsyn að nota
gjafmildi góðu áranna til þess að búa und-
ir vörn móti erfiðleikum harðari ára.
Þessu hættir fjöldanum við að gleyma
á meðan góðæriskaflar standa yfir og svo
mun það vera hér á landi nú, yfirstand-
andi góðæriskafla. Gleymska þessi er
mjög auðsæ og gengur jafnvel lengra en
að vera gleymska, því að til eru uppi þær
skoðanir, að hér muni, á síðustu árum, al-
gerlega skipt um tíðarfar: Frosthörkur
og hafís, svo sem sögur fara af hér við
land, og enn eru í manna minnum, séu á
burtu fyrir fult og alt. Island sé orðið
sveipað suðlægara gufuhvolfi. Þegar þessi
skoðun nær að hafa áhrif á hugsun fólks
og dagfar, er hún mjög varhugaverð, því
að þetta er grunnfærin léttúðarbjartsýni,
sem þynt er út í spádóm, sem aldrei getur
ræst um fyrirsj áanlegan tíma.
Snöggar breytingar á veðurfari, sem
viðvarandi helst um ár og aldir, er ekki
vitanlegt að nokkurntíma hafi átt sér stað.
Það er óþarfi að ganga að þessu grufl-
andi, þar sem menn hafa svo skýrar heim-
ildir, sem annálarnir eru og sem mönnum
berast árlega í hendur með útgáfu Bók-
mentafélagsins. Bók Þorvaldar Thorodd-
sens: „Árferði á íslandi í þúsund ár“ (út-
gefin 1916—17) er og einkar hentugt yfir-
litsrit um þetta efni. Leyfi ég mér að
vekja athygli á bókinni með þvi að taka
hér upp úr henni nokkrar setningar er líka
styðja það, sem ég held hér fram um ár-
ferði hér og tíðarfar. Hann segir (í Inn-
gangi bls. 4): „Það er eðlilegt að árferðis-
skýrslurnar eru ófullkomnar og ónógar á
hinum fyrstu öldum, alt fram á miðja 13.