Dagblaðið Vísir - DV - 27.10.2004, Blaðsíða 16

7 6 MIÐVIKUDAGUR 27. OKTÓBER 2004
Fréttir DV
í DV á miðvikudögum
• Þeir sem vilja glöggva sig á
• Fiskréttir Hagkaupa er komin út kostar aðeins 1.399 krónur.
hvemig best er að taka ljósmyndir
á stafrænar myndavélar ættu að
kíkja á vefinn
www.ljosmynd-
ari.is en þar eru
auglýst námskeið
sem hefjast í nóv-
ember. Um er ræða
þriggja daga nám-
skeið og einnig er í boði dagsnám-
skeið þar sem fjallað er um heimil-
istölvuna og geymslu og skipulagn-
ingu myndasafhsins.
en bókin sú hefur að geyma 235
spennandi upp-
skriftir þar sem
uppistaðan er
sjávarfang.
Höfundarnir
eru allir
þekktír mat-
reiðslumenn,
en um er að ræða þá
Sigga Hall, Úlfar Eysteinsson, Jón
Amar Guðbrandsson, Rúnar Gísla-
son og Sveinn Kjartansson. Bókin
• Verkfallsbörn og foreldrar þeirra
ættu að gera sér
ferð í Officel
Superstore og
kíkja á skólabæk-
umar. Langflest
böm em með
fáar sem engar
skólabækur
heimavið og ekki fæst
leyfi til að sækja þær í skólana. Hjá
Office 1 em nú ýmis tilboð á náms-
bókum fyrir alla aldurshópa.
Tíðaverkir
taka sinn toll
Breskar konur„tapa" að
jafnaði um sex vikum á ári
vegna verkja sem fylgja
blæðingum. Þetta kemur
fram i nýrri rannsókn og
þar segir jafnframt að kon-
ur liði fyrir þetta ástand i
3,4 daga íhverjum mán-
uði. Ástandið virðist fara
versnandi með hækkandi
aldri því konur á aldrinum
46 til 55 ára telja þetta
tímabíl var i tiu daga i senn.
Vinnuveitendur þurfa ekki að ör-
vænta þvi konur segjast almennt
ekki missa úr vinnu vegna þessa -
þær harka einfaldlega afsér. Um
75% kvennanna segjast finna fyr-
ir þunglyndi samhliða tíðaverkj-
umog 5% segja verkina hafa
mjög slæm áhrifá samband
þeirra við makann. Almennt eru
breskar konurá þeirri skoðun að
mikilvægt sé að finna upp al-
mennileg verkjalyfsem slá á þessi
mánaðarlegu óþægindi.
Spila á
gítar
og geri
góðverk
„Ég rækta andann
með því að spila á gít-
ar,“ segir Hreimur Örn
Heimisson, söngvari í
Landi og sonum. „Og þá
skiptir mig engu máli
hvort ég er spiia á gítar
einn heima hjá mér eða
uppi á sviði fyrir áhorf-
endur, né heldur hvort
ég er að syngja með.
Söngurinn fylgir samt
oftast með. En anda-
ræktin felst í gítar-
spilinu. Svo rækta
ég Iíka andann
með því að
gera góðverk,
hjálpa vinum
og fjölskyldu
á einhvem
hátt.
iia
*
Te bætir minnið
lifið er rússíbani og hamingjan
felst ekki i oyjuoi ieppa
J.H. spyr:
Regluleg tedrykkja er tilþess fallin
að efla minni fólks. Vlsindamenn í
Newcastle á Englandi hafa komist
aö þvl að efni I svörtu og grænu
hafa áhrifá virkni ensíma I
heilanum sem hafa að gera
með minnisstöðvarnar. Það
kom vísindamönnunum á
óvart að virkni tesins virðist
ósköp svipuð þeim lyfjum
sem Alzheimersjúklingar
nota. Græna teið er mun
virkara en það svarta - áhrifa þess
fyrrnefnda gætti I viku eftir neyslu
en bara í dagstund eftir neyslu
þess svarta.
lendingar hafa löng-
u m stært sig afþvi afvera Hvort
hamingjusamastir a l a Þl ^ ^ rann5Ókn
asteigaerfitt
Kristín komst m-a.a Þ n0vXrihamingjusamaraenf ðhænitekj- með að
uppllfa
Haminqjan er
minnst um
míðbík ævinnar Þhandanhornsinsogkemurme
Sæl, mig langar svo til að fá
svar við vangaveltum sem hafa
komið upp oftar og oftar síð-
ustu árin. Ég er nefnUega far-
inn að velta því fýrir mér hvort
ég sé hamingjusamur eða ekki.
Ég er á miðjum aldri, ham-
ingjusamlega giftur (held ég),
börnin mín eru að
ná árangri í lífinu,
og við höfum ágæt
fjárráð. Ég hef
aUtaf unnið frekar
mikið tU að geta
framfleytt fjölskyldunni, en nú
er svo komið að ég er í fínni
stöðu þar sem launin em
góð, þannig að ég þarf
ekki að vinna eins
mikið og áður. Það
er hér sem þessar
hugsanir byrja að
blómstra - „er ég ham-
ingjusamur" og
„hvað er annars
hamingja?" Ég finn
einhvern veginn
ekki hvort ég er ham-
ingjusamur eða ekki - hef bara
gert það sem ætlast er tíl af
fuUorðnum einstaklingi og
ekkert verið neitt sérstaklega í
einhverjum „hamingjupæling-
um”! Ég spyr því, getið þið
upplýst mig eitthvað um hvað
hamingja eiginlega er?
J.H.
KæriJ.H.
Ef maður ætti nú hamingju-
mæUkvarða þá væri hreinlega hægt að
mæla stíg hamingju hjá fólki og vinna
með það út frá hversu mUdð þyrftí að
lagfæra og bæta hamingjuna! Kannski
hefur einhverjum tekist það, en ég hef
að minnsta kostí ekki heyrt um þannig
mælingar. Aftur á mótí veit ég að upp-
lifun hamingju er mjög einstaklings-
bundin. Það sem veitír einum ham-
ingju getur haft lítíð eða jafnvel ekkert
að segja hjá einhverjum öðrum. Hjá
sumum er hamingjan fundin í fjöl-
skyldunni, hjá öðmm er það árangur í
atvinnulífinu, og enn aðrir upplifa
hamingju í náttúrunni. Auðvitað getur
sami einstaklingur upplifað hamingju
á öllum þessum sviðum því hamingju-
tilfinningin einskorðast yfirleitt ekki
við einhvem einn hlut heldur birtíst í
mörgum myndum.
' M ■ < ÍSS. ) '

jsfl

jpj ,
WmflMír'

Staðgengill ham-
ingjunnar
Sumir virð-
Klisjan „að njóta
dagsins í dag" er iær-
dómur sem allir ættu
að reyna að fara eftir
því í henni felst hin
sanna hamingja - að
mínu mati.
„sanna" hamingju, þ.e. hamingjan
virðist vera þessum einstaklingum
hulin og þeim finnst þeir verði að
„örva" sjálfan sig á einhvern hátt til að
upplifa hamingjuna. Hér er ég að tala
um einstaklinga sem leita hamingj-
unnar í alls konar efnum, hvort sem
það er áfengi, ólögleg vfmuefni, mat-
ur, kynlíf, eða veraldleg gæði. Það sem
ég á við er að sumir einstaklingar telja
sér trú um að ekkert geti fært þeim
hamingju nema óhófleg neysla ein-
hverja efna og neysla þessara efna
verður nauðsynleg fyrir einstaklinginn
til að upplifa hamingju og velh'ðan.
í þessum tilfellum mætti kannski
segja að efnin verði nokkurs konar
staðgengill hamingjunnar, þrátt fyrir
að viðkomandi telji sér trú um að
hann sé einstaklega „hamingjusamur"
og upplifi „sanna" hamingju” við
neyslu efnanna.
Hamingjan kemur innanfrá
Upplifun hamingju er, sem fyrr
sagði, einstakling-
bundin og oft koma
væntingar til lífsins í
veg fyrir að við getum
upplifað hamingjuna.
Þegar við teljum okk-
ur trú um að við eig-
um alltaf að vera glöð
og hress, bfllinn verð-
ur að vera af dýrustu
gerð, húsið minnst
500 fermetrar, og hjónabandið alltaf
á jákvæðum nótum, til þess að við
getum upplifað hamingju, þá held ég
að við verðum að fara að endurskoða
hamingjuna. Það er mikilvægt fyrir
okkur að skilja að hamingjan kemur
„innan frá“ og ef okkur líður vel með
okkur sjálf getum við „smættað"
væntingarnar til þess sem getur veitt
okkur hamingjuupplifanir. Þegar við
áttum okkur á að lífið er yfirleitt
rússibani (stundum góðir dagar,
stundum erfiðir), getum við sætt
okkur við að maki okkar er ekki full-
kominn (við reyndar ekki heldur!),
börnin stundum erfið, og vinningur-
inn í lottóinu lætur á sér standa og
Spyrjið
sálfræðingana
OV hvetur lesendur til að senda inn
spurningar tíl Eyglóarog Björns.
Þau svara spurningum lesenda í DV
á miðvikudögum. Netfangið er
kaerisali@dv.is.
Björn Harðarson og
Eygló Guðmundsdóttir
sálfræðingar
gefa lesendum góð
ráð til að viðhalda
sálarheill.
Sálfræðingahjónin
verður kannski aldrei að veruleika -
þá getum við lært að njóta lífsins
eins og það er.
Klisjan „að njóta dagsins í dag" er
lærdómur sem allir ættu að reyna að
fara eftir því í henni felst hin sanna
hamingja, að mínu mati! Það að geta
notíð spagettí'sréttar maka síns á
þriðjudagskvöldi getur veitt mikla
hamingjutilfinningu, alveg jafn mikla,
og jafnvel meiri, og að fara flott út að
borða.
í þínu tilviki hefur þú kannski
gleymt að njóta nútíðarinnar og verið
að bíða eftir (lflct og margir) að ham-
ingjan myndi birtast allt í einu þegar
réttí tíminn væri kominn (t.d. 500 fer-
metra húsið). Sannleikurinn er hins
vegar sá að hamingjan er allt í kringum
okkur, við þurfum bara að gefa okkur
tíma til að njóta hennar! Kannski væri
ráð hjá þér að staldra aðeins við og
velta því fýrir þér hvað gefur þér nær-
ingu í lífinu og þannig verða meðvitaðri
um hvemig þú getur betur nálgast þín-
ar hamingjustundir.
Gangi þéi vel, Eygló Guömunds-
dóttii
DV Fréttir
MIÐVIKUDAGUR 27. OKTÓBER 2004 7 7
Rússnesk rúlletta í formi raflostspils
Nýjasta spilið íJapan er hálfgert afbrigði af rússneskri rúllettu.
Tækið, sem heitir Shocking roulette, er plaststykki með fjórum
götum og tveimur tökkum. Leikurinn ferþannig fram að leik-
menn stinga einum putta i gat og svo ýtir annað hvort einn
leikmanna eða leikstjórnandi á takka. Þá fer i gang
stressandi niðurtalning með píphljóðum og blikkandi
Ijósum og að lokum fær einn leikmannanna raflost í
Nýjasta vitleysan frá Japan?
puttann. Leikurinn er ekki jafn hættulegur og alvöru
rússnesk rúlletta en raflostið er ansi óþægilegt.„Þetta er
snilld. Ég myndi vilja eiga tvö svona tæki.
Þá gætu verið átta saman að fá til-
viljanakennt raflost. Það er bara
efþetta er ógeðslega vont.
Það væri örugglega gaman
að spila þetta með stelp-
\ um. Þær þola sársauka
ekki jafn vel og karlar. Og
þó,það gæti verið vitleysa
i mér,“segir Hugi Halldórsson
sjónvarpsmaður i 70 min-
útum.
Hugi
Halldórs-
son
sjónvarps-
maður
Stofnfrumurannsóknir lofa góöu í
baróttunni viö banvæua sjókdóma
Grúvíkattatdó-
sett og hljóðlaus
hárþurrka
„Það eru nokkur tæki sem ættu
að vera til og mikil þörf er á,“ segir
Snæfríður Ingadóttir, ritstjóri Iceland
Express in flight magazine. „Hljóðlaus
hárþurrka til dæmis. Af hverju er eng
inn búinn að finna upp svoleiðis? Svo
þarf að finna upp statíf fyrir hárgreiðslu
stofur sem gerir manni kleift að sofa sitj
andi meðan maður er í klippingu. Svo
myndi ég gefa mikið fyrir töff kattaklósett..
Þetta eru alltaf beige-litaðir klossaðir kass- g
ar sem
taka allt of i
núkið
pláss. Ég
myndi vilja geta keypt grúvi kattaOklósett i
handa kisunni núnni. Kattaklórprik eru líka al- ’
ger monster. Ég gætí ekki verið með þetta mon-
ster inni í stofunni hjá mér og
v þess vegna er tokkokkó-sófa-
settið mitt að verða útklórað.
'W Verðugt iokaverkefm fyrir
,A J' ílk. \ hönnunardeild listaháskói-

mm
Hvaða tæki
ætti að vera til?
DV hvetur fyrirtæki til að senda tölvubréf til að láta vita af góðum tilboðum, helst með myndum, á netfangið neytendur@dv.is. Neytendasíða DV birtist í blaðinu alla virka daga.
...grænan
Gretsch-gítar
„Núna langar mig mest aföllu í æðis-
legan, grænan Gretsch-gítar með bigs-
by (sveif) sem ég sá í tónastöðinni,"
segir Ólafur Páll Gunnarsson, útvarps-
maðurog kvikmyndagerðarmaður.
„Þetta er svona gítar eins og þeir not-
uðu i frumrokkinu, æðislegur gripur.
Bono i U2 var með svona gítar á tón-
leikunum i Slane-kastala. Annars á ég
nýjan rafmagnsgítar. En ég er bara
meðsvo mikla dellu. Hann er ekkert
stjarnfræðilega dýr en nágu dýr til að
ég hoppi ekkistrax út í búð og kaupi
hann. Ég á fjóra, þannig að ég er ekki á
flæðiskeri staddur, en þetta er bara
svo fallegt hljóðfæri, þykkur, hollow
body-djassgitar. Það er fáttsem fer
meira í taugarnar áméren gitarleikar-
armeð Ijóta eighties-gitara."
Óttast vírusí
apakjöti
Apakjöt, sem er vinsæll
matur víða ÍAfriku, er
talið bera með sér vírus
sem svipar mjög til HIV-
veirunnar. Vísindamenn vita
ekki að svo stöddu hvort vírusinn sé skaðleg-
ur fólki en þeir hafa áhyggjur afþví að svo
geti verið og hann muni berast út. Vírusinn
hefur fundist ihópi manna sem borðuðu
apakjöti Kamerún að sögn vísindamanna
viðJohn Hopkins-háskólann i Baltimore. Þeir
segja vírusinn koma frá sama svæði og HIV-
veiran er talin hafa komið frá á sínum tíma,
og því sé mikilvægt að rannsaka málið nán-
ar og gæta varúðar þegar apakjöt er annars ■
vegar. Apakjöt er farið að sjást á veitinga-
stöðum og mörkuðum á Englandi.
ídamenn í háskólanum í Ohio rannsaka áhrif áfengis á hegðun manna
með því að fylla hunangsflugur.
Fullar flugur liggja á bakinu
Ný rannsókn
gefur til kynna að
hunangsflugur
getí hjálpað vís-
indamönnum
til að skilja
betur áhrif
áfengis á
L hegðun
r| manna.
„Áfengi hef-
ur svipuð
áhrif á hunangsflugur og menn,"
segir Julie Mustard, vísindamaður í
háskólanum í Ohio. Vísindamenn-
irnir gáfu flugunum mismikið magn
af áfengi og rannsökuðu svo hve
miklum tíma þær eyddu til að fljúga
um, þrífa sig, ganga og liggja á bak-
inu. Því meira magn sem þær fengu
því lengri tíma eyddu þær liggjandi á
bakinu. „Drukknu flugumar höfðu
misst alla stjóm á líkama sínum. Þær
höfðu ekki krafta til að velta sér aftur
af bakinu." í framtíðinni vonast
Mustrard og félagar til að geta séð
hvaða áhrif regluleg áfengisdrykkja
hafi á heilann og félagslega hæfileika
manna. „Hungangsflugur em afar fé-
lagslynd dýr sem gerir þær að frábær-
um módelum í rannsóknum á áhrif-
um áfengis á félagshæfni. Margir
verða ofbeldisfullir ef þeir drekka of
mikið og við viljum vita hvort efriin í
áfenginu breytí hinni rólegustu flugu
í órólegan ofbeldissegg."
Hunangsfluga „Hun-
gangsflugur eru afar fé-
lagslynd dýrsem gerir
þær að frábærum mód-
elum í rannsóknum á
áhrifum áfengis á félags-
hæfni/ sagði vísinda-
maðurinn

Grand Theft Auto vænt-
anlegur eftir viku
Tölvuleikurinn Grand TheftAuto:
San Andreas kom út f Bandaríkj-
unum ígær. Búist er við að leik-
urinn muniseljastí 15 milljónum
eintaka. Söguþráður leiksins fjall-
ar um glæpamann sem snýr aftur
til borgarinnar og kemst að því að
móðir hans hefur verið myrt. Lög-
reglan er á eftir aðalhetjunni og
við tekur 150 klukkustunda saga
þar sem ofbeldi og glæpir eru I fyrirrúmi.
Leikurinn er væntanlegur hingað til lands í
næstu viku.
Stofnfrumurannsóknir eru bannaðar hér á landi en þjóðin virðist fremur hlynnt
þeim ef marka má skoðanakannanir. Tilraunir með stofnfrumur í baráttunni við
sjúkdóma á borð við Parkinsons og MS þykja lofa góðu.
Súpermann heitinn Christopher Reeve lést
nýverið. Hann lamaðist í hestaslysi fyrir mörg-
um árum og var ötull baráttumaður stofn-
frumurannsókna. Hann bar þá von i brjósti að
finna mætti leiðir til að hjálpa mænusködd-
uðum að komast aftur til heilsu.
Stofnfrumur og stofnfrumurannsóknir eru orð sem heyrast oft í
fréttum. Rannsóknir af þessu tagi eru umdeildar en fýlgjendur
þeirra benda á að með stofnfrumum megi lækna ýmsa alvarlega
sjúkdóma í framtíðinni.
Stofnfrumur eru svokallaðar for-
verafrumur og, eins og nafnið bendir
til, gefa þær af sér allar frumur lflcam-
ans. Tvenns konar stofrrfrumur eru í
lflcamanum; í fýrsta lagi þær sem finn-
ast í öllum vefjum lflcamans og sjá um
að viðhalda byggingu þeirra. í öðru
lagi em stofnffumur sem sjá um
ónæmiskerfið lflcamans. Þessar
frumur em í beinmerg og hafa verið
rannsakaðar í Blóðbankanum um
árabil
Sem dæmi um notkun á stofn-
frumum í dag má nefna sjúkling sem
er kominn krabbamein á alvarlegu
stígi. Eina úrræðið er að gefa honum
gríðarlegt magn lyfja sem drepa
krabbameinsfrumumar. Þessi lyf
drepa miklu fleiri frumur og því er
gripið til þess að taka beinmerg sem
hefur að geyma stofnfrumur úr sjúk-
lingnum á meðan lyfjaskammturinn
virkar á krabbameinið. Þegar lyfin eru
búin að drepa krabbameinið er svo
óhætt að setja beinmerginn aftur í
sjúklinginn. Með þessu er ónæmis-
kerfi lrkamans forðað frá skaða.
Rannsóknir á músum lofa góðu
Stofnfrumur úr fósturvísum em
þeim kostum búnar að getur sérhæfst
yfir í alla vefi lflcamans. Hægt er að
stjóma sérhæfingu þeirra. Verið er
að gera tilraunir með stofnffumur
til að fá lækningu á sjúkdómum
eins og Parkinsons, MS og sykur-
sýki svo fáein dæmi séu nefnd.
Vísindamenn hafa náð langt í
stofrflfumurannsóknum á
músum og hefur mikill árang-
ur náðst í baráttunni við ofan-
greinda sjúkdóma með því
að notast við stofnffumur úr
fósturvísum þeirra.
Einnig em til ógrynnin öll af lyfjum
hverra virkni hefur ekki verið rann-
sökuð til fulls. í þeim tilvikum er hægt
að nota stofnfrumur til þess að kom-
ast að því hvaða virkni þau hafa með
því að beita lyfinu á frumumar og
fylgjast með í hvaða átt þær þroskast.
Miklar vonir em bundnar við þetta
notagildi þessarar ósérhæfðu fruma.
Þrætuepli í forsetakosningun-
um
Þegar tæknifrjóvgun á sér stað em
fósturvísar myndaðir og settir í leg
konu. í flestum tilfellum em búnir til
umlfamfósturvísar því oft heppnast
frjóvgunin ekki í fyrstu tilraun og end-
urtaka þarf ferlið. Þegar fijóvgun hef-
ur svo tekist er umfr amfósturvísunum
komið í geymslu og fargað eftir fimm
ár.
Það er þessi efniviður sem vísinda-
menn vilja nota í rannsóknir og mikið
er deilt um. Hópar í Bandaríkjunum
og víðar halda því fram að þegar orð-
inn er til fósturvísir, sé líf orðið til og
það sé rangt að nota hann í rannsókn-
ir. George W. Bush er andstæðingur
stofnfrumurannsókna og John Kerry
fylgjandi þeim.
I Bretlandi, Svíþjóð og Finnlandi
hafa stofafrumurannsóknir hins veg-
ar þegar verið leyfðar og vitað er að
mörg lönd í Evrópu hyggjast fýlgja í
kjölfarið.
Rannsóknirnar bannaðar á ís-
landi
Á íslandi er bannað að nota fóstur-
vísa í rannsóknir með lögum um
tæknifrjóvganir sem sett vom 1996.
Það var ekki fyrr en 1998 sem þessar
rannsóknir hófust fýrir alvöru.
Ef þessar rannsóknir verða leyfðar
hér á landi, væri mjög vandlega staðið
að þeim enda um viðkvæmt mál að
ræða. Málið færi í gegnum vísinda-
siðanefrid, persónuvemd, og skriflegt
leyfi frá kynfhimugjöfunum væri að
sjálfsögðu nauðsynlegt.
Nú stendur til að endurskoða þessi
mál hér á landi og virðast íslendingar
taka vel í það samkvæmt þeim við-
horfskönnunum sem gerðar hafa ver-
ið. En ffamhaldið verður tíminn að
leiða í ljós.
Verið er að gera til-
raunir með stofnfrum-
ur til að fá lækningu á
sjúkdómum eins og
Parkinsons, MS og
sykursýki.
þeirrar gerðar að þær geta orðið virkar I öllum v^umkkama^°9
þá sjúkdóma sem herja á mannkymð i dag. _____________________________
vio marga