Freyr - 01.03.1944, Síða 15

FREYR
41
að þau héröð, er auðveldast eiga um upp-
eldi hrossa, tækju þann þátt að sér að miklu
leyti fyrir þau héruð, er lakar eru sett í
þessu efni. Um þessa hugmynd er ekki
nema gott eitt að segja. En sá böggull fylg-
ir skammrifi, að til þess að þetta
mætti verða svo, að raunhæf hagsbót yrði
að, þarf mjög trausta skipulagningu, en
hún er ófædd enn. Að stofna til slíks án
hennar, ætla ég glapræði eitt. Og til þess
að koma slíku á, þarf langan tíma og ör-
ugga samvinnu, og skal hér ekki lagt á
móti því, að til þessa sé stofnað, ef slíkt
sýnist vænlegt. En þetta er nú ekki til, og
verðum við því’ að horfa á hlutina eins og
þeir eru. — Því verður ekki neitað, að s. 1.
ár hefir þessi markaður glæðst að nokkru.
Hefir allmargt hrossa farið héðan úr Húna-
þingi og Skagafirði til allfjarlægra héraða,
(Þingeyjar- og Múlaþinga o. e. t. v. eitthvað
til Vestfjarða — en það ætla ég að hafi ver-
ið fremur lítið). Þessi markaður hefir að
vísu alllengi verið eitthvað til, en ég ætla
að hann hafi fremur glæðst hin síðustu ár.
Hvort hér er um breytta háttu að ræða,
hjá íbúum þessara héraða, eða hitt, sem ég
tel líklegra, að hér birtist aðeins mynd
bættrar fjárhagsafkomu, (o: aukinn kaup-
máttur), verður ekki fullyrt. En ef hið síð-
ara væri orsökin, mundi þegar draga úr
þessu er þrengdist fyrir dyrum um fjár-
hag. — En þó þessi markaður héldist svo
sem nú er, er víst, að hér er ekki að ræða
um nema brot af því, er þessi héruð þurfa
að selja. Það er og vafamál, hvort þessi
verzlun er að öllu í höndum þeirra manna,
er fyrir honum sé trúandi, svo hér kynni
að bera að þeim brunninum, er svo hættu-
legur er viðskiptum okkar íslendinga, og
raunar allri þjóðinni, ýmis konar spákaup-
mennska eða þó öllu heldur okkar gamla
og góða „hestaprang.“ Þætti mér ekki ólík-
legt, að vel væri ómaksins vert, að athuga-
gaumgæfilega hvort ekki væri ástæða til
að fara að byrgja þann brunninn með ör-
uggu samstarfi. —
3. Afsláttarmarkaður.
Það er nú sá markaðurinn, sem eins og
nú horfir, er sá eini er nokkuð kveður að.
Er því ekki að neita ,að hann er allmikill
og ágætur eins og nú standa sakir. En flest
má fylla og eins hann. Það er ekki annað
sýnt, en að hann sé alveg að gjörfyllast
hér um slóðir, og enda talsverðar horfur
á, að hann sé í yfirvofandi hættu vegna
skipulagsleysis og kaupmennsku. Ótrúlegt
er ekki að eitthvað mætti glæða hann t.
d. á ísafirði og eitthvað í þorpum um Vest-
firði. En hitt er víst, að þessi markaður á
sín takmörk, og ætla ég að komið sé nær
þeim en marga grunar. Hér lendum við
líka á því leiða skeri, hve torvelt er að
geyma hrossakjöt svo vel sé. Það virðist
ekki þola langa geymslu frosið, a. m. k. eins
og kjöt er vanalega geymt. Hvort hraðfryst-
ing yrði þar notadrýgri mun óreynt, enda
ætla ég hana dýrari. Sú eina geymsla, er
nú virðist um að ræða, er saltið, og þó tví-
sýnt, þegar um langa geymslu er að ræða,
nema þá í sérstaklega öruggum geymslum.
Ég ætla því, samkvæmt framan skráðu, að
talsverð torveldi séu á um stóraukinn mark-
að til afsláttar. Og ég endurtek þá ábend-
ingu mína að hann virðist í yfirvofandi
hættu vegna brasks og spákaupmennsku.
Ég þykist hér að framan hafa fært nokk-
ur rök að því, að eins og nú horfir, er ekki
annað sýnna, en að hrossamarkaður hljóti
í fyrirsjáanlegri framtíð að verða mjög
miklum takmörkunum háður. Sá eini er
mér sýnist líklegur til nokkurs vaxtar, er
lífhrossamarkaður innanlands. En yrði það
ofan á, að að honum yrði stefnt, sem heil-
brigðri verkaskiptingu þjóðfélagsins, mundu
— og yrðu — kröfur neytenda að vaxa um
örugga og góða gripi. Og hrossastofn vor