Freyr - 01.07.1945, Blaðsíða 15

FRE YR
101
notar hann orðið þembufár, um líkan sjúk-
dóm.
Jón læknir Hjaltalín talar um fjörubráð-
dauða í Lækningabók sinni 1837 (6), en mér
virðist sjúkdómslýsing hans helzt benda
á bráðapest, enda segir hann sjúkdóms-
tímabilið vera frá september og fram í
janúar.
Af því, sem nú hefir verið sagt, sést, að
fjörufallið hefir verið þekktur fjársjúk-
dómur hér á landi frá fornu fari. Það er
og ljóst, að lækningaraðferðir þær, sem
notaðar hafa verið við sjúkdóm þennan,
hafa verið mjög frumstæðar, og þó ekki
hægt að fortaka, nema þær kunni að hafa
verið til bóta, t. d. með því að örva melt-
ingarstarfsemina.
Þörf á nánari athugunum á þessum og
skyldum sjúkdómsfyrirbrigðum, sem hér
hefir verið lauslega minnzt á. Ef tilgáta
mín reyndist rétt, og slíkir sjúkdómar
stöfuðu fyrst og fremst af meltingartrufl-
unum við snögg fóðurskipti, væri áreiðan-
lega nauðsynlegt, að hafa slíkt í huga við
sauðfjárhirðinguna, áður en fjöru- eða
fjár-fall kæmi til.
Heimildir:
(1) Sig. Ein. Hlíðar: Sauðfé og sauðfjár-
sjúkdómar 1937.
(2) Ma'gnús Einarsson: Dýralækninga-
bók 1931, bls 127.
(3) Þorvaldur Thoroddsen: Landfræði-
saga íslands. II. Khöfn 1898, bls 88.
(4) Þorvaldur Thoroddsen: Ferðabók II.
Khöfn 1914, bls. 138.
(5) Þorvaldur Thoroddsen: Lýsing ís-
lands III. Khöfn. 1919, bls. 378, 390 og 416.
(6) Jón Hjaltalín: Lækningabók um þá
helztu kvilla á kvikfénaði 1837.
(7) Magnús Ketilsson: Undervísun um
þá íslenzku savðfiarhirðing 1778.
Guðm. Gíslason.
Leikmannsþankar
um ullarmat
Nýlega tilkynnti útvarpið, góðu heilli,
að Halldór Pálsson búfjárræktarráðunaut-
ur væri kominn heim frá Ameríku. Jafn-
framt birti það mikla lofgjörð frá honum
um íslenzku ullina, og það bæði þel hennar
og tog, semsé að hún nyti álits í Ameríku
og væri sérstaklega vel fallin til ýmiskonar
vefnaðariðnaðar.
Raunar ætti þetta ekki að koma íslend-
ingum neitt á óvart, eins vel og íslenzka
ullin hefir gefizt okkur alla tíð.
í tilefni af þessari frétt, langar mig til
að fara nokkrum orðum um ullarmatið
hjá okkur og einnig um það, sem að mínu
viti er nauðsynlegt fyrir okkur að gera í
framtíðinni, til hagnýtingar á ull okkar.
Ullarmatið.
Það, sem hér verður sagt um ullarmat,
eru hugleiðingar leikmanns. Sérfróðir
menn á þesu sviði nota vonandi þetta
tækifæri til að afsanna það, sem rang-
hermt kann að vera, eða á misskilningi
byggt.
Nú nýlega hefir verið tekið upp nýtt og
strangara mat á ull en áður gilti, a. m. k.
í framkvæmd.
Vil ég leyfa mér að staðhæfa að við
hið nýja mat séu gæði ullarinnar gerð að
aukaatriði en litarflokkun gerð að aðal-
atriði.
Þrennt hlýtur að koma til greina við
matið: Verkun (þvottur), litur og eðlis-
gæði. Verkun ullarinnar verður auðvitað
að vera góð. Sérhver verkunargalli á og
hlýtur að fella ullina niður í lægri flokka.
Hinsvegar hljóta eðlisgæði ullarinnar að
vera óháð lit, ef nokkur sanngirni ræður.